Skessuhorn - 03.06.2020, Side 24

MIÐVIKUDAGUR 29. MAÍ 201924
Horft yfir liðið ár og litið til þess nýjaSjómannadagurinn
„Ástæðan fyrir því að ég veiði grá-
sleppu er vegna þess að pabbi minn
veiddi alltaf grásleppu og ástæðan
fyrir því að pabbi minn veiðir allt-
af grásleppu er sú að pabbi hans
veiddi alltaf grásleppu,“ segir Ein-
ar jóhann Lárusson í Ögri sem er
núna að róa á grásleppu af mikl-
um krafti ásamt föður sínum Lár-
usi Franz Hallfreðssyni á bátnum
Kviku sem gerð er út frá Stykkis-
hólmi. Grásleppuveiðar hófust á
innanverðum Breiðafirði 20. maí
síðastliðinn. Sjómönnum á því
svæði er heimilt að afla 15 tonna
af grásleppu og fá þeir 15 daga til
að ná því þaki. „Þetta er skrítið ár
til að vera á grásleppu. Við fáum 15
daga til að veiða og við ætlum að
nýta vel þennan stutta tíma sem við
fáum,“ bætir Einar við en er engu
að síður bjartsýnn á vertíðina.
Gætum gert þetta
blindandi
Einar hefur farið á grásleppu með
föður sínum síðan hann var 12 ára
gutti. „Ég fór svona túr og túr með
pabba þegar ég var yngri en fyrsta
heila vertíðin mín var þegar ég var
12 ára og ég hef farið á hverju ein-
asta ári síðan,“ rifjar Einar upp en
viðurkennir að hann hafi verið full-
ungur þegar hann byrjaði. „Pabbi
byrjaði líka 12 ára svo þetta er 48.
vertíðin hans í röð. Ég hugsa að
pabbi hafi ekki nennt að fá ein-
hvern til að passa mig þegar ég var
lítill svo hann hefur talið best að
hafa mig einhvers staðar úti á sjó
með sér,“ segir Einar og hlær.
Systir Einars, Elín Inga, byrjaði
sömuleiðis á grásleppu 12 ára göm-
ul. Voru þau þrjú saman fyrstu sex
árin þegar systir Einars hætti og
þeir feðgar héldu áfram án hennar.
Blaðamaður spyr hvort það hafi ekki
munað um að hafa Elínu Ingu með.
„Hvað skal segja, við erum ekki á
stórum báti og við pabbi erum álíka
stórir svo þegar ég var kominn upp
í hans stærð þá er þriðji maðurinn
orðið dálítið fyrir. Við vorum að
vísu með vinnumann í þrjú ár sem
kom með okkur, hann var þá annar
hásetinn á bátnum. Það gekk ágæt-
lega, en við pabbi höfum gert þetta
svo lengi að við gætum gert þetta
blindandi,“ útskýrir Einar. „Það
kemur fyrir að við erum ekki bún-
ir að tala saman í þrjá tíma á bátn-
um, samt erum við alveg á fullu að
vinna,“ bætir hann við.
Rútínan á
grásleppuvertíð
Þegar grásleppuvertíðin er í fullum
gangi vakna þeir feðgar yfirleitt um
sexleytið á morgnana, fara beint á
sjóinn og eru farnir að draga ein-
um til tveimur tímum síðar, eftir
því hvar þeir byrja á firðinum. Síð-
an er dregið þangað til það sem þeir
settu sér fyrir að draga þann dag-
inn er búið. Það getur verið allt frá
klukkan eitt eftir hádegi, eða átta,
níu á kvöldin sem þeir eru að skila
sér aftur heim. „Við megum ekki
vera með fleiri en 200 net í sjó
sem er ekkert sérstaklega mikið.
Við náum yfirleitt að fara yfir stór-
an hluta fyrri daginn og því verð-
ur seinni dagurinn mun styttri. Það
er allavega svoleiðis hjá okkur,“ út-
skýrir Einar.
„Það eru mörg net á mörgum
stöðum og við reynum að draga
alla daga. Við vinnum þannig að við
tökum ákveðin svæði fyrir, til dæmis
eitthvað sker, hólma eða eyju, frek-
ar en að taka ákveðinn netafjölda,“
bætir Einar við og spyr blaðamaður
í kjölfarið hvort það sé ekki gaman
að vera á grásleppuvertíð. „Ég segi
oft að það er gaman að vera á grá-
sleppu þegar þú ert ekki á henni.
Þetta er rosa rómantík, maður man
eftir góðu dögunum, logninu og
svona. Svo þegar þú ferð á þetta þá
er þetta ekkert nema skítabræla og
þér er skítkalt með drullu í andlit-
inu,“ svarar Einar hreinskilinn.
Óskrifaðar reglur á sjó
Grásleppuvertíðin byrjar alltaf á
innanverðum Breiðafirði kl. 8 að
morgni 20. maí ár hvert. Þá fara
allir grásleppusjómenn út á sjó og
taka frá sín svæði og leggja línurnar
og forvitnast blaðamaður hvort það
sé mikil samkeppni á milli manna
þegar vertíðin hefst. „Það get-
ur verið mikil keppni um ákveðna
staði ef þeir eru góðir og getur
stundum verið svolítið kalt stríð á
milli manna. Sumir eru grófari en
aðrir, maður viðurkennir það alveg.
En flestir leggja á sömu svæðin ár
eftir ár. Pabbi, sem er algjör aldurs-
forseti í faginu, hefur til dæmis lagt
á sömu svæðin í örugglega 20-30
ár. Það eru oftast þeir sem eru nýir
sem vita ekki þessar óskrifuðu regl-
ur og koma og leggja einhvers stað-
ar, eins og við köllum það. Við get-
um að vísu ekkert kvartað yfir því,
þeir hafa rétt á að leggja þarna al-
veg eins og við. Leiðinlegasta sem
kemur fyrir er þegar einhver legg-
ur yfir þig. Þá þarf að draga netið
hjá þeim aðila upp og þá flækist allt
saman. Það er ekki algengt en kem-
ur þó fyrir. Það kemur líka fyrir að
maður leggi yfir sjálfan sig,“ segir
hann og hlær.
Einar segir hverja gráslepputíð
vera einkennandi á sinn hátt og að
þetta fari allt saman í hringi á endan-
um. „Í fyrra var mokveiði hjá okkur
en fyrir norðan var til dæmis venju-
leg veiði. Gráslepputímabilið í fyrra
var mjög gott, hátt verð á fiskinum,
það hæsta sem hefur sést í langan
tíma. Á móti kemur hefur pabbi líka
lent í skelfilegum vertíðum þar sem
hann hefur verið að fá einn fjórða,
einn fimmta af heildarafla venju-
legs árs. Það er að vísu langt síðan
það gerðist, sem er gott, svo þetta er
hálfgert lottó hvernig hvert tímabil
verður og erfitt að spá fyrir.“
Grásleppa er lítið borðuð á Ís-
landi, en þegar hún er snædd þá
er hún yfirleitt látin síga og jafnvel
stundum söltuð eða steikt. Mestallt
af aflanum er þó selt erlendis, búk-
urinn til Kína og hrognin mikið seld
til Svíþjóðar og Þýskalands þar sem
þau eru verkuð í kavíar.
Lærir tréskipasmíði
Einar er lærður smiður og er nú
nemi í tréskipasmíði. „Það eru
ekki margir að læra þetta fag. Ég
er í starfsnámi að vinna eins og er
hjá meistara sem er bátasmiður og
þarf að gera það í eitt ár. Svo er ég í
samningaviðræðum við Tækniskól-
ann í Reykjavík. Þeir eru að hjálpa
mér að finna kennara til að kenna
mér það sem þarf að læra í skóla.
Það hefur nefnilega enginn útskrif-
ast úr þessu fagi í 40 ár og engin
námsleið til fyrir þetta fag eins og
er,“ segir Einar sem býr í Reykja-
vík á veturna þar sem hann stundar
námið sitt og stefnir að því að verða
fyrstur til að útskrifast sem sveinn
á Íslandi í tréskipasmíði. „Draum-
urinn er að vinna við þetta. Ég hef
áhuga á bátum og einhvern tímann
mun ég smíða mér minn eigin bát, í
hvaða stærðarflokki sem hann verð-
ur, hvort sem það sé árabátur eða
12 tonna bátur. Það kemur í ljós
seinna,“ segir Einar.
Það er ekki mikið um trébáta á
Íslandi núorðið og segir Einar þá
sorglega fáa. „Flestir trébátar eru
skemmtibátar og yfirleitt eru alltaf
tveir trébátar í hverju bæjarfélagi.
Einhver þarf að gera við þá og ég er
að vonast til þess að verða sá mað-
ur,“ bætir Einar við vongóður.
Ásamt því að vera sjómaður og
nemandi í tréskipasmíði þá er Einar
bóndi og keypti nýverið hlut í búinu
hjá mömmu sinni og pabba í Ögri.
„Ég er svona aðstoðarbóndi,“ seg-
ir Einar hógvær. „Við erum saman
í þessu. Hér eru um 150 kindur og
nokkrir hestar.“
Aðspurður segir Einar alltaf gott
að koma í sveitina og ver hann flest-
um helgum yfir vetrartímann í sveit-
inni. „Ég hef lengst verið tvo mán-
uði í Reykjavík án þess að koma
heim, það var skrítið, ég viðurkenni
það alveg. Líka, eftir að ég keypti í
jörðinni þá er þetta aðeins meira
mitt að sjá um og því enn meira að
hlakka til að koma heim til,“ segir
Einar að lokum. glh
Mikill bátaáhugamaður. Einar lærir trébátasmíði í Reykjavík á veturna.
Ljósm. aðsend.
„Þetta er skrítið ár til að vera á grásleppu“
Einar Jóhann hefur farið á grásleppu síðan hann var 12 ára
Feðgarnir og grásleppusjómennirnir, Einar Jóhann og Lárus Franz Hallfreðsson í Ögri. Ljósm. glh.
Einar segir ákveðna rómantík fylgja því að vera á sjó. Ljósm. aðsend.