Skessuhorn - 28.10.2020, Qupperneq 4

MIÐVIKUDAGUR 28. oKtÓBER 20204
Garðabraut 2a - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 3.590 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 3.100. Rafræn áskrift kostar 2.815 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.595 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 950 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Kristján Gauti Karlsson kgauti@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Finnbogi Rafn Guðmundsson frg@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Konur lifa ekki á þakklætinu!
Undanfarnar vikur höfum við á ritstjórninni unnið að litlu sérblaði í prýðilegu
samstarfi við stjórnendur og starfsfólk Brákarhlíðar, hjúkrunar- og dvalarheim-
ilis í Borgarnesi. Fylgir afrakstur þeirrar vinnu með Skessuhorni í dag. Stofn-
að er til þessarar útgáfu í tilefni fimmtíu ára starfsafmælis heimilisins. Þar tekur
m.a. Jón G Guðbjörnsson formaður stjórnar Brákarhlíðar saman aðdraganda
að stofnun heimilisins. Sá aðdragandi var langur og segja má að hann hafi byrj-
að þrettán árum áður en loks kom að vígslu hússins. Eins og svo margt jákvætt
voru það konur sem ruddu brautina. Þær höfðu vissulega ástæðu til. Á vettvangi
kvenfélaga hófu þær umræðuna um nauðsyn þess að byggja dvalarheimili.
Ég gríp hér niður í frásögn Jóns um tilurðina: „Framan af tuttugustu öldinni
var fólk flest sem á annað borð komst á efri ár, orðið útslitið af erfiðisvinnu og
þrældómi sem ekki sá fyrir enda á. Þannig hafði það verið um aldir. Fátt var sem
létti fólki stritið og hver stund nýtt til lífsbjargar. Þegar starfsþrekið þraut þá
kom það í hlut heimilanna að veita þá þjónustu sem hinir öldruðu þörfnuðust.
til þess voru aðstæður yfirleitt ekki góðar, voru óhentugar og þröngbýlt, jafn-
vel fleiri fjölskyldur en ein í sama húsnæðinu. oftar en ekki var gamalt fólk orð-
ið rúmfast, hætt að fylgja fötum, komið í kör, orðið karlægt. orðgnóttina skorti
ekki. Konurnar, húsmæðurnar, báru hitann og þungann af þessari þjónustu sem
jafnframt tók tíma frá öðrum nauðsynlegum verkum. Þannig var það ekki hvað
sízt til sveita og þar bjó stór hluti þjóðarinnar.“
Þannig var nú það. Auðvitað kom umönnun eldra fólks á bæjunum að lang-
mestu leyti í hlut húsmæðranna, sem oftar en ekki sáu alfarið um störfin inni á
heimilinu meðan karlarnir voru meira í útiverkunum. Engin tilviljun var því að
á vettvangi Sambands borgfirskra kvenna hafi fyrst verið vakin athygli á brýnni
þörf fyrir dvalarheimili aldraðs fólks. Það gerði húsfreyjan í Ausu í Andakíl
fyrst árið 1957. Konur tóku áeggjan hennar fagnandi og hófu baráttuna fyrir
byggingu dvalarheimilis sem síðar var fundinn staður í Borgarnesi. Í þrettán ár
börðust konurnar af einurð og söfnuðu með ýmsum hætti í sjóð sem ekki yrði
hreyft við fyrr en kæmi að hönnun og byggingu húss. Æ síðan hefur dvalar-
heimili aldraðra, sem síðar fékk nafnið Brákarhlíð, verið burðarás í mannlífinu.
Hygg ég að slíkt megi segja um öll önnur dvalarheimili á landinu, sem síðari ár
eru að stærstum hluta rekin sem hjúkrunarheimili. Nú býr fólk heima hjá sér
eins lengi og unnt er en þiggur hins vegar ýmsa þjónustu til að gera slíkt mögu-
legt. Þannig má segja að hjúkrunarheimilin í dag þjóni nákvæmlega því hlut-
verki sem húsmæður sinntu áður, inni á heimilunum. Nú er hins vegar betra
að tryggja fagmennsku í umhyggju og aðbúnaði og enginn efast um ágæti þessa
fyrirkomulags.
Sjálfur er ég nógu gamall að muna lykilhlutverkið sem kvenfélagið í minni
heimasveit gegndi. Gæti varla hugsað til enda ef þess hefði ekki notið við. Ekki
var slegið upp veislu nema kvenfélagið ætti í hlut að ógleymdum öllum öðrum
verkefnum í mannúðar- og mannræktarskyni. Síðastliðinn laugardag var haldið
upp á kvennafrídaginn, þótt hátíðarhöld hafi verið lágstemmd sökum Kóvid.
Þessum baráttudegi hefur verið fagnað nokkrum sinnum síðan 1975, en 24.
október það ár lögðu 90% kvenna á Íslandi niður jafnt launuð sem ólaunuð
störf til að sýna fram á mikilvægi kvenna á vinnumarkaði og til að krefjast sömu
réttinda og launakjara og karlar. Þrátt fyrir það er ennþá, 45 árum síðar, 25%
óútskýrður launamunur milli kynja! Framlag kvenna til samfélagsins er ein-
faldlega ekki ennþá metið að verðleikum. Ef eitthvað væri ætti launamunurinn
að vera á hinn veginn og vísa ég þá til þess að nú, þegar ein versta heilsufar-
splága heimsbyggðarinnar gengur yfir, eru það konur sem sinna að stærstum
hluta störfum sem skilgreind eru sem nauðsynleg grunnþjónusta, eða framlínu-
störf. Konur eru þannig 75% af starfsfólki í heilbrigðis- og félagsþjónustu, 73%
starfsfólks í fræðslustarfsemi og 57% þeirra sem starfa við þjónustu og verslun.
Konur sem áður börðust fyrir því að losna úr umönnunarstörfum á heim-
ilum sínum standa því nú, hálfri öld síðar, enn og aftur í framlínunni til að
koma öðrum til bjargar. Í raun hefur því fátt breyst. Karlar fleyta enn rjómann
af launakökunni. Það er eitthvað mikið brogað við þetta. Engin tilviljun er að
slagorð kvennafrídagsins á laugardaginn var: „Konur lifa ekki á þakklætinu!“
Ef Kvennalistinn verður endurvakinn fyrir næstu kosningar heiti ég stuðningi
mínum, verkið er nefnilega varla hálfnað.
Magnús Magnússon
Síðastliðinn sunnudag voru Dýra-
fjarðargöng á Vestfjörðum form-
lega opnuð. Með tilkomu gang-
anna styttist Vestfjarðavegur um
27,4 km þar sem leiðin yfir Hrafns-
eyrarheiði, sem lengi hefur verið
einn helsti farartálminn yfir vetr-
armánuðina, leggst af. Nú er því
hægt að tryggja mun öruggari sam-
göngur milli Arnarfjarðar og Dýra-
fjarðar. Um leið er stigið skref í að
tryggja vegasamband milli vest-
firskra byggða. Vegagerðin hefur
hafist handa við næsta áfanga sem
er nýr og endurbættur vegur yfir
Dynjandisheiði.
Vegna kórónaveirunnar var vígsla
ganganna með óhefðbundnum
hætti, en Sigurður Ingi Jóhanns-
son samgönguráðherra og Berg-
þóra Þorkelsdóttir forstjóri Vega-
gerðarinnar voru stödd í húsakynn-
um Vegagerðarinnar í Reykjavík og
báðu þau vaktstöð Vegagerðarinnar
á Ísafirði að lyfta slánum við gang-
amunnana og þannig opna göngin
fyrir umferð.
Vestfirðingum er boðið að safn-
ast saman í bílum sínum við báða
munna ganganna og fengu þannig
tækifæri til að aka í gegnum göng-
in um leið og þau voru opnuð. Á
þriðja hundruð bíla var við göng-
in hvorum megin þegar kallið að
sunnan kom. Nemendur Grunn-
skólans á Þingeyri óku fyrstir í
gegnum Dýrafjarðarmegin ásamt
Gunnari Gísla Sigurðssyni sem
hefur mokað Hrafnseyrarheiði síð-
an árið 1974.
mm
Mikill meirihluti grunnskólakenn-
ara samþykkti nýjan kjarasamn-
ing Félags grunnskólakennara við
Samband íslenskra sveitarfélaga.
Var samningurinn samþykktur
með 73,23% greiddra atkvæða en
25,07% voru á móti og 1,7% skil-
uðu auðu.
Atkvæðagreiðsla um samninginn
hófst föstudaginn 16. október
síðastliðinn og lauk kl. 11:00 síðas-
ta föstudag. Á kjörskrá voru 5.305
manns og atkvæði greiddu 3.642
eða 68,65%. Nýr samningur gil-
dir frá 1. september 2020 til ársloka
2021. kgk
Heilbrigðisráðherra hefur staðfest
fyrirmæli landlæknis um frestun
valkvæðra skurðaðgerða og annarra
ífarandi aðgerða og hefur auglýsing
þess efnis verið send til birtingar í
Stjórnartíðindum. Frestunin tók
gildi frá og með gærdeginum á höf-
uðborgarsvæðinu en skipulagðar
aðgerðir utan höfuðborgarsvæðis-
ins voru heimilar dagana 27. og 28.
október. Frestunin gildir til og með
15. nóvember næstkomandi. Minni
aðgerðir sem hægt er að fram-
kvæma í staðdeyfingu, þ.e. á vak-
andi sjúklingi, verða áfram heimil-
ar og einnig speglanir í greiningar-
skyni með þeim takmörkunum þó
að ekki séu framkvæmdar ífarandi
aðgerðir.
Fyrirmæli landlæknis
eru eftirfarandi:
„Á meðan faraldur Covid-19 geisar
er brýnt að endurskipuleggja heil-
brigðisþjónustu þannig að unnt sé
að sinna nauðsynlegri heilbrigð-
isþjónustu jafnframt því að sinna
sjúklingum með Covid-19. Í ljósi
alvarlegrar stöðu sem upp er kom-
in á Landspítalanum er forgangs-
röðun nú nauðsynleg. Einn liður
í þeirri forgangsröðun er að tak-
marka eins og kostur er mögulegar
sjúkrahússinnlagnir á næstu vik-
um. Landlæknir hefur því ákveð-
ið, með vísan til 1. mgr. 5. gr. laga
nr. 41/2007, um landlækni og lýð-
heilsu, að beina þeim fyrirmælum
til viðkomandi heilbrigðisstofnana
og heilbrigðisstarfsmanna að frá og
með þriðjudeginum 27. október til
og með 15. nóvember nk. skuli öll-
um svokölluðum valkvæðum skurð-
aðgerðum og öðrum ífarandi að-
gerðum frestað, hvort sem þær eru
framkvæmdar innan eða utan spít-
ala, af opinberum aðila eða einka-
aðila. Þrátt fyrir þetta eru þegar
skipulagðar aðgerðir utan höfuð-
borgarsvæðisins heimilar 27. og 28.
október nk.
Þetta er gert í ljósi þess að slík-
ar aðgerðir geta kallað á komur á
bráðamóttöku og/eða sjúkrahús-
innlögn sem getur valdið enn frek-
ara álagi á sjúkrahús en nú þeg-
ar er. Minni aðgerðir sem hægt
er að framkvæma í staðdeyfingu,
þ.e. á vakandi sjúklingi, eru leyfð-
ar. Speglanir í greiningaskyni eru
leyfðar en með þeim takmörkunum
að ekki séu framkvæmdar ífarandi
aðgerðir eins og sepataka.
Landlæknir beinir þeim fyrir-
mælum til skurðlækna og annarra
lækna sem ákvörðun þessi tekur til,
að þeir upplýsi skjólstæðinga sína
og geri aðrar viðeigandi ráðstaf-
anir eins fljótt og verða má. Þess
skal þó gætt að brýnar skurðað-
gerðir eða greiningarrannsóknir
sem ekki þola bið umfram átta vik-
ur verði framkvæmdar. Ljóst er að
upp kunna að koma vafatilfelli en
landlæknir treystir á faglegt og yfir-
vegað mat hlutaðeigandi sérfræði-
læknis í hverju tilviki fyrir sig. til-
kynnt verður með fyrirvara hvenær
hægt verður að hefja þessa starf-
semi á ný.“
mm/ Ljósm. Landlæknisembættið/
Haraldur Jónasson.
Einn af fyrstu bílunum sem óku í gegn á sunnudaginn.
Ljósm. Guðlaugur J. Albertsson.
Dýrafjarðargöng voru
opnuð á sunnudaginn
Grunnskólakennarar
samþykktu samning
Frá undirritun samningsins fyrr í þessum mánuði. F.v. Þorgerður Laufey Diðriks-
dóttir, formaður FG, Aðalsteinn Leifsson ríkissáttasemjari og Inga Rún Ólafsdóttir,
sviðsstjóri kjarnasviðs SÍS, við undirritun samningsins.
Ljósm. Kennarasamband Íslands.
Valkvæðum aðgerðum frestað tímabundið