Skessuhorn - 28.10.2020, Page 45

MIÐVIKUDAGUR 28. oKtÓBER 2020 17
Atvinnuvega- og nýsköpunarráðu-
neytið hefur boðað að innlausn-
armarkaður fyrir greiðslumark
sauðfjár verði haldinn fyrstu vik-
una í nóvember. Innlausnarverð-
ið er andvirði beingreiðslna næstu
tveggja ára á núvirði, eða kr. 12.764
á ærgildi. Það greiðslumark sem er
innleyst verður jafnframt boðið til
sölu á innlausnarverði.
Bændur sem eiga hundrað kind-
ur eða fleiri og hafa ásetningshlut-
fallið 1,0 eða hærra eiga forgang
að öllu greiðslumarki sem í boði
er á markaðnum, þar af 60% til
þeirra sem eiga 200 fjár eða fleira
og hafa ásetningshlutfallið 1,6 eða
hærra. Skiptist það hlutfallslega
milli þeirra sem hljóta forgang í
samræmi við það magn sem þeir
óska þess að kaupa. Hver fram-
leiðandi getur ekki óskað eftir ær-
gildum umfram þau sem tryggja
honum óskertar beingreiðslur í
samræmi við fjölda fjár og ásetn-
ingshlutfall. Það greiðslumark
sem ekki er úthlutað til þeirra sem
eiga forgang verður boðið öðrum
umsækjendum.
Með beiðni um innlausn skal
fylgja veðbókarvottorð, staðfest-
ing á eignarhaldi lögbýlis og sam-
þykki ábúanda, sameigenda og
veðhafa lögbýlisins. Kaupandi
greiðslumarksins nýtir það frá og
með 1. janúar 2021.
opnað hefur verið fyrir kaup
og sölu greiðslumarks í Af-
urð, greiðslukerfi landbúnaðar-
ins á www.afurd.is. tilboðsfrest-
ur rennur út á miðnætti sunnu-
daginn 1. nóvember næstkom-
andi og tilkynnt verður um niður-
stöðu markaðarins eigi síðar en 8.
nóvember.
kgk/ Ljósm. úr safni/ sm.
Guðrún Sigurjónsdóttir, bóndi á
Glitstöðum í Norðurárdal, er ósátt
við þá stöðu sem komin er upp um
viðskipti með greiðslumark mjólkur.
telur hún að forsvarsmenn bænda
hafi hvorki haft umboð til að semja
um það verð sem nú er búið að binda
í greinina né heldur þann tíma sem
um var samið í viðræðum við rík-
ið. Hefur hún sent stjórnum Lands-
samtaka kúabænda og Bændasam-
taka Íslands fyrirspurn vegna þessa.
Guðrún byrjar á að rifja upp að
aðalfundur Landssamtaka kúabænda
22.-23. mars 2019 hafi samþykkt að
beina því til samninganefndar bænda
við endurskoðun búvörusamninga
að viðskipti með greiðslumark skuli
eiga sér stað í gegnum miðlægan
markað í umsjón opinbers aðila.
Markaðurinn skyldi byggjast upp á
jafnvægisverði en þó að hámarki því
sem næmi tvöföldu lágmarksafurða-
stöðvaverði innan greiðslumarks.
Enn fremur að hver aðili gæti aðeins
boðið í 150 þús. lítra á ári og að ný-
liðar fengju forgang á 25% viðskipti
með greiðslumark.
Skrif forsvarsmanna
bænda
Næst rifjar Guðrún upp skrif Her-
dísar Mögnu Gunnarsdóttur, vara-
formanns LK og Arnars Árnason-
ar formanns. Herdís skrifaði leiðara
á vef LK 7. ágúst þar sem segir að
við síðustu endurskoðun hafi full-
trúar LK barist fyrir hámarksverði
á kvótamarkaði og að það myndi
miðast við tvöfalt afurðastöðva-
verð hverju sinni. Fulltrúar bænda í
framkvæmdanefnd búvörusamninga
hefðu einnig lagt til tvöfalt afurða-
stöðvaverð og að sú ákvörðun skyldi
gilda út samningstímann til ársins
2026, en að það hafi ekki náðst.
Í grein eftir formann og varafor-
mann LK, sem birtist í á vef Bænda-
blaðsins 1. september síðastliðinn,
segir svo meðal annars að bændur
hafi gert kröfu um hámarksverð á
kvótamarkaði sem næmi tvöföldu
afurðastöðvaverði og vísa til álykt-
unar LK frá 2019. Síðar í sömu
grein segja þau hins vegar að ef lit-
ið sé til verðþróunar á greiðslumarki
frá upphafi markaðsfyrirkomulags-
ins, lækkunar á verði fyrir umfram-
mjólk og þess þrýstings sem kom-
inn væri á viðskiptin, teldu þau að
ásættanlegt hámarksverð yrði sett
sem þrefalt afurðastöðvaverð hvers
tíma, enda um hámarksverð að ræða
en ekki fast verð.
Fundargerð segir
aðra sögu
„Eftir þessar útlistanir forsvars-
manna LK var vægast sagt mjög
sérkennilegt að lesa fundargerð
442. fundar framkvæmdanefndar
búvörusamninga sem haldinn var
22. júlí 2020, þar sem hámarks-
verð á greiðslumarki mjólkur var
til umræðu,“ segir Guðrún í fyrir-
spurn sinni og vísar til fundargerð-
arinnar. Þar kemur fram að tekin
hafi verið fyrir sameiginleg tillaga
Bændasamtaka Íslands og Lands-
sambands kúabænda um hámarks-
verð greiðslumarks. Þar er lagt til
að sett verði hámarksverð á mark-
aði sem nemur þreföldu lágmarks-
verði mjólkur til bænda, eða 294
kr./ltr. Í rökstuðningi með tillög-
unni segir að ljóst sé að bændur
vilji hafa hámarksverð á markaði
og skipti stöðugleikinn þar mestu
máli svo hægt sé að vinna rekstrar-
áætlanir. Með vísan til þess rökust-
uðnings var samþykkt að leggja til
við ráðherra að sett verði 294 kr./
ltr. lágmark á jafnvægisverð mark-
aðar með greiðslumark mjólkur frá
og með markaðnum 1. september
og til 2023.
Gegn vilja aðalfundar
Guðrún spyr hvernig forsvarsmenn
kúabænda hafi getað talið ásættan-
legt að að hámarksverð yrði sett sem
þrefalt afurðastöðvaverð hvers tíma
og gert tillögu um það á fundi fram-
kvæmdanefndar búvörusamninga,
þegar aðalfundur LK hafði álykt-
að að hámarksverðið yrði tvöfalt af-
urðastöðvaverð. „Hvaðan fenguð
þið umboð til þessarar hækkunar?“
spyr Guðrún í fyrirspurn sinni. Hún
segir að þarna hafi verið samið um
verulega hækkun á útgjöldum kúa-
bænda sem þurfa eða vilja bæta við
sig greiðslumarki og gegn þeirra vilja.
Enn fremur segir hún að í ljósi þess
hafi verið í hæsta máta einkennilegt
að festa verðið til þriggja ára. „Stöð-
ugleiki skiptir jú miklu máli en 50%
hækkun á verði greiðslumarks getur
seint kallast stöðugleiki, sem til við-
bótar heftir greinina í að takast á við
það rekstrarumhverfi sem henni er
ætlað að mæta og forsvarsmönnum
samtaka bænda er ætlað að verja,“
segir Guðrún og spyr hvernig þetta
geti verið til þess fallið að auka sam-
keppnishæfni greinarinnar og hvaða
hagsmuni sé verið að verja.
Enn fremur telur Guðrún vara-
formann samtakanna ekki hafa sagt
satt og rétt frá í grein sinni um há-
marksverð á vef LK og vill fá að vita
hverju það sætir. kgk
„Ég er búinn að kaupa þrjá sendi-
bíla í viðbót, kominn á fjóra bíla
samtals og við erum tveir að keyra
sem stendur,“ segir Eiður Smári
Björnsson í samtali við Skessuhorn.
Eiður er ungur maður, búsettur á
Akranesi og hefur starfað við flutn-
inga undanfarin ár. Í ársbyrjun lét
hann langþráðan draum sinn um
að hefja eigin rekstur rætast þeg-
ar hann stofnaði flutningafyrirtæk-
ið EB flutninga. Skessuhorn ræddi
við hann í febrúar og þá lét hann
vel af fyrstu tveimur mánuðunum
og sagði upphafið lofa góðu. Það
hefur heldur betur komið á dag-
inn, því nú er hann kominn með
þrjá sendibíla og einn vörubíl og
mann í vinnu hjá sér. „Í september
keypti ég auka sendibíl og við byrj-
uðum að keyra tveir allan daginn,“
segir hann. „Það var nú bara ákveð-
ið á fimm mínútum að kaupa þriðja
sendibílinn,“ bætir hann við og
heldur áfram: „Við vorum búnir að
láta vita af því að við gætum komið
með tvo bíla í dreifingu ef það yrði
beðið um það. Svo einn morguninn
var hringt í okkur klukkan hálfell-
efu og spurt hvort við gætum kom-
ið með tvo bíla. Við sögðum bara
já og fórum og keyptum einn bíl til
viðbótar. Sá bíll er þegar búinn að
borga sig upp,“ segir Eiður.
„Þetta er ekki
leiðinlegt“
Aðspurður kveðst hann sannarlega
ekki hafa átt von á svona örum vexti
fyrirtækisins en er vitaskuld ánægð-
ur með hversu vel gengur. „Þetta er
ekki leiðinlegt,“ segir hann og hlær
við.
Spurður um ástæður fyrir örum
vexti segir Eiður að mikið hafi ver-
ið að gera í heimsendingum á hvers
kyns vörum. Sú vinna er meira og
minna öll á höfuðborgarsvæðinu,
en þess utan flytur hann vörur milli
Reykjavíkur og Akraness. „Ég held
ég sé búinn að fara með milli tíu og
tuttugu sófa upp á Skaga á þessu ári
og allavega fimm búslóðir,“ nefnir
hann sem dæmi. „Við erum alltaf
á ferðinni og alltaf sýnilegir og svo
bjóðum við bara upp á góða þjón-
ustu. Við gerum allt sem við erum
beðnir um að gera,“ segir Eiður og
bætir því við að næsta markmið sé
að byggja upp ferðirnar til Akra-
ness. Hann er nú þegar að flytja
ýmsar vörur milli höfuðborgarinn-
ar og Akraness fyrir bæði fyrirtæki
og einstaklinga, svo sem verkstæð-
isvörur, húsgögn og matvöru, en
vonast til að ná inn fleiri viðskipta-
vinum til að ferðirnar nýtist betur.
„Í framtíðinni langar mig að þjón-
usta Skagann meira,“ segir Eiður.
og hann er þegar farinn að
leggja drög að því. Í desember byrja
EB flutningar að taka við vörum í
gegnum vörumóttöku Fraktlausna
í Reykjavík og flytja þaðan upp á
Akranes. „Það þýðir að fólk getur
komið með vörurnar niður á stöð-
ina og þaðan förum við skipulagðar
ferðir og komum vörunum til skila
á Skaganum,“ segir hann. „Þetta
felur í sér minni vinnu hjá okkur
við að sækja vörur og þar með ættu
þær að skila sér hraðar upp á Skaga
til viðskiptavinanna þar,“ segir Eið-
ur hjá EB flutningum að endingu.
kgk/ Ljósm. kgk.
Eiður Smári undir stýri á einum af fjórum bílum EB flutninga.
Ör vöxtur hjá EB flutningum
Ósátt með stöðuna í viðskiptum
með greiðslumark
Telur forsvarsmenn ekki hafa farið að vilja aðalfundar
Hvanneyrarkýr á beit. Ljósm. úr safni/ mm.
Innlausnarmarkaður fyrir
greiðslumark sauðfjár