Börn og menning - 2017, Blaðsíða 39

… algerlega frámunalega stórkostlegt að
byrjað sé að gefa aftur út bækurnar um
æskuvini mína Viggó, Sval, Val, Ástrík,
Lukku-Láka og meira að segja litlu bláu
sníkjudýrin, Strumpana.
Þegar ég var að alast upp var frönsk-
um og belgískum teiknimyndasögum
bókstaflega mokað út um hver jól. Eitt
árið komu til dæmis út ellefu bækur
um einmana beljublókina Lukku-Láka.
Þetta reif ungdómurinn í sig, við mis-
jafna hrifningu þeirra sem eldri voru.
Oftar en ekki voru bækurnar lesnar
upp til agna. Víða má finna ummerki
um súkkulaðikámuga putta, kramin
skordýr og vandlega vaxlitaðar síður í þessum bókum,
sem leynast gjarnan í sumarbústöðum, á háaloftum og
gleymdum pappakössum.
Upp úr 1980 komu svo til sögunnar allskonar af-
þreyingartæki, vídeó og leikjatölvur sem ruddu þess-
um evrópsku blekhetjum burt. Spurðist lítið til þeirra
næstu áratugina, nema helst Tinna sem bókaútgáf-
an Fjölvi þrjóskaðist við að endurútgefa. Með tíð og
tíma þroskaðist smekkur Íslendinga fyrir myndasögum
og þessi merka grein bókmennta fór að njóta meiri
virðingar. Íslenskir myndasöguhöfundar spruttu fram
og svo tók Hollywood ástfóstri við ýmsar amerískar
myndasöguhetjur og blés í þær þrívíðu lífi á hvíta
tjaldinu.
Lítið spurðist þó til fyrrnefndra góðkunningja minna
um árabil. Þar til nú nýlega. En Froskur útgáfa hefur
sumsé hafið stórsókn í útgáfu þessara bóka. Ekki veitir
af, enda fjölmargar bækur óútgefnar á íslensku. Margar
þola líka vel endurútgáfu, enda illfáanlegar um árabil.
Hafa þær gengið kaupum og sölum, dýrum dómum –
og þykja hinir mestu dýrgripir hjá miðaldra bókaorm-
um í dag.
Fjölmargir þýðendur hafa komið að þessum bóka-
flokkum í gegnum tíðina. Þorsteinn Thorarensen vakti
yfir þýðingunum hjá Fjölva og þýddi sjálfur megnið
af Lukku-Láka. Loftur Guðmunds-
son þýddi þar Tinna og Þorbjörn
Magnús son þýddi Ástrík framan af
og sýndi þar snilldartakta.
Hjá hinum risanum í skrípóbrans-
anum, Iðunni, var Jón Gunnarsson
atkvæðamestur framan af. Má þar
nefna seríur eins og Sval og félaga,
Viggó viðutan og Hin fjögur fræknu.
Hann hefur líka verið bendlaður við
hina alræmdu þýðingu á Strumpun-
um, sem margir menningarpostular
litu hornauga. Þýðandinn þar naut
þó jafnan nafnleyndar og var titlað-
ur „Strumpur“. Síðar tók Bjarni Fr.
Karlsson við keflinu og þýddi mest af þessum titlum
Iðunnar. Setberg og Örn & Örlygur blönduðu sér líka í
leikinn, en þó í mun minna mæli.
Fleiri þýðendur mætti að sjálfsögðu telja til, en margir
þýddu einn og einn titil í íhlaupum. Enda atgangurinn
mikill, þegar mestu var mokað út. Það er til að mynda
áhugavert að Geirlaug Þorvaldsdóttir, frönskukennari
við MH, þýddi fyrstu bókina um þá Sval og Val, Hrak­
fallaferð til Feluborgar. Og er hún því sennilega ábyrg
fyrir heitum þeirra kumpána – og ýmissa samferða-
manna – og dýra þeirra.
Já, ég er ótrúlega kátur með það að nýjar bækur um
þessa góðvini mína séu farnar að birtast aftur í hillum
bókaverslana. Vonandi verður þar framhald á. Og svona
í leiðinni væri ekki úr vegi að kynna íslenska lesendur
fyrir nokkrum teiknuðum belgískum kvenhetjum, eins
og til að mynda flugfreyjunni úrræðagóðu Natösju. En
þær urðu því miður útundan í öllum útgáfuatganginum
þarna á áttunda áratugnum. Það hefur örugglega verið
óvart.
Höfundur er tónlistar­, auglýsinga­ og íslenskumaður.
Ljósmynd af höfundi tók Guðm. Kristinn Jónsson.
Bragi Valdimar Skúlason
„Mér finnst …“ lýsir skoðunum höfunda fremur en ritstjórnar eða stjórnar IBBY samtakanna.
Mér finnst …