Börn og menning - 2017, Blaðsíða 37

37Villti tryllti Villi
degi mikilla vinsælda og fjölskyldur og skólahópar
flykktust að til að gefa krökkum færi á að upplifa undur
eðlis- og efnafræði með beinum hætti. Ótal sambæri-
legar stofnanir hafa sprottið upp víða um lönd og má
þar nefna Experimentarium í Hellerup fyrir utan Kaup-
mannahöfn. Af smærri og vanburðugum íslenskum til-
raunum í þessa átt mætti nefna Vísindatjaldið í Fjöl-
skyldu- og húsdýragarðinum, Rafheima sem Orkuveita
Reykjavíkur starfrækti um skeið og Vísindasmiðjuna og
Þekkingarlestina sem hvort tveggja hefur verið rekið á
vegum Háskóla Íslands.
Löng hefð er fyrir því í vísindamiðstöðvum fyrir börn
að tvinna saman listir og náttúruvísindi. Má rekja þetta
allt aftur til Oppenheimers og Exploratorium, þar sem
kunnir myndlistar- og tónlistarmenn voru fengnir til
að vinna verk sem kölluðust á við vísindin sem verið
var að miðla. Minnir sumt af þeim verkum nokkuð á
Biophiliu Bjarkar Guðmundsdóttur, enda hugmynda-
fræðin sú sama: að sköpun í raunvísindum og listum
eigi sér sömu uppsprettu.
Úr ólíkum áttum
Það fer því ágætlega á því að Vísinda-Villi freisti þess að
flétta saman leiklist og vísindatilraunir í sýningu sinni
í Borgarleikhúsinu. Fléttan er einföld. Villi undirbýr
vísindasýningu á sviðinu þegar forvitin leikkona (Vala
Kristín Eiríksdóttir) sem er að æfa einleik í öðrum
hluta hússins gengur á hljóðið. Þau skilja í fyrstu lítið
hvort í uppátækjum hins, þar sem Völu finnst tilraun-
irnar flóknar en spennandi og Villi botnar lítið í tali
hennar um „mónólóga“, „fjórðu veggi“ og sífelldar vís-
anir í kunn atriði leikbókmennta og kvikmynda. Eftir
skammvinnt ósætti verður þeim þó vel til vina og tekst
að hjálpa hvort öðru við leiksigra jafnt sem tilraunir.
Eins og sést af lýsingunni er fléttan ekki sérlega flók-
in, líkt og bent hefur verið á í flestum leikdómum um
sýninguna. Það eru líka takmörk fyrir því hve flókinn
söguþráð má spinna í klukkutíma sýningu og samt gefa
sér nægan tíma til að framkvæma nógu margar tilraunir
eða vísindabrellur.
Og sannast sagna hefði mátt vera meira kjöt á
beinunum þegar kom að síðastnefnda atriðinu. Villi og
Vala bregða á leik með kröftugri ryksugu og framkalla
nokkrar einfaldar tilraunir sem gestir vísindamiðstöðva
víða um lönd kannast mætavel við. Loftþrýstings- og
blásturstilraunir sem þessar eru skemmtilegar á að
horfa, en henta þó enn betur á safni þar sem gestirnir fá
sjálfir að spreyta sig.
Sýning á leiksviði kallar á sjónrænar tilraunir og helst
nokkuð dramatískar með hljóði, ljósi, reyk og litum.
Skemmtileg þurrístilraun vakti andköf krakkanna í
salnum, sem almennt virtust halda ágætlega athygli
nema helst í óþarflega löngu söngatriði sem einkum
virtist eiga að höfða til fullorðins fólks með brennandi
áhuga á kraftballöðum.
Lokasprengjan var svo æsileg efnafræðitilraun með
dramatískum efnahvörfum og vellandi efni í torkenni-
legum litum. Sjónrænu áhrifin voru frábær, en fræðslu-
gildið líklega takmarkað, enda litlum tíma varið í að
útskýra hvað væri á seyði.
Sjö og ellefu ára fylgdarfólk undirritaðs lét vel af sýn-
ingunni og lokaatriðinu sérstaklega. Söngleikjavísanir
fóru ofan garðs og neðan og hliðarsaga um vinslit og
sættir aðalpersónanna vöktu takmarkaðan áhuga. Ein
æsileg tilraun í viðbót hefði fallið í kramið, enda er fátt
skemmtilegra – nema þá helst að spila á rafmagnsgítar.
Höfundur er sagnfræðingur og tveggja barna faðir.