Bændablaðið - 15.04.2021, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 15. apríl 20216
Nú með hækkandi sól og bjartsýni í
farteskinu eftir ansi undarlegan vetur,
sérstaklega á grundvelli sóttvarnareglna,
þá taka við önnur verkefni sem er mesti
annatími bænda. Undirbúa þarf uppskeru
sumarsins og haustsins. En á sama tíma eru
einstaklingar innan stjórnmálaflokkanna
að etja kappi við hvert annað með von
um að tryggja sér sæti á framboðslistum
flokkanna fyrir komandi kosningar.
Ýmis háttur er hafður á fyrirkomulaginu
með röðun á framboðslista, en ekki ætla ég
að hafa skoðun á því fyrirkomulagi. Eitt leyfi
ég mér þó að nefna að þegar búið er að setja
saman lista flokkanna í kjördæmunum þá
erum við í Bændasamtökum Íslands reiðu­
búin til samtals um málefni landbúnaðar­
ins svo frambjóðendur verði vel undirbúnir
fyrir kosningarnar sem fram fara í haust.
Landbúnaður er nefnilega ekki einkamál
einstakra stjórnmálaflokka eða einstakra
frambjóðenda. Landbúnaðurinn á Íslandi er
ein meginatvinnugrein og bændur eru líka
kjósendur. Mikilvægt er að frambjóðendur
kynni sér þau málefni sem landbúnaðurinn
stendur frammi fyrir þegar kemur að stjórn­
sýslunni.
Matvælasjóður
Ráðherra landbúnaðarmála hefur skipað
nýjan formann Matvælasjóðs, Margréti
Hólm Valsdóttur. Óska ég Margréti Hólm
til hamingju með embættið og óska
henni velfarnaðar í starfi. Ég vil einnig
þakka fráfarandi formanni, Grétu Maríu
Grétarsdóttur, fyrir samstarfið í stjórn sjóðsins
á síðasta starfsári. Nú þegar nýr formaður
hefur verið skipaður er nauðsynlegt að
hugað verði að því að auglýsa sem fyrst eftir
umsóknum í sjóðinn þar sem margir hafa
miklar væntingar um framlög úr sjóðnum.
Mælaborð landbúnaðarins
Í síðustu viku kynnti ráðuneyti landbúnaðarmála
fyrstu útgáfu að mælaborði landbúnaðarins
sem beðið hefur verið eftir en vinnan hefur
staðið í um ár. Í mælaborðinu er mögulegt
að sjá hvað er verið að framleiða og hvar á
landinu, einnig eru þarna ýmsar upplýsingar
sem snúa að landbúnaði. Þetta er fyrsta útgáfa
og á eftir að taka framþróun eftir því sem fleiri
tölur koma inn í skjalið. Ég vil fagna þessu
skrefi þar sem þetta verkfæri verður bæði
framleiðendum og öðrum til upplýsingar og
samanburðar milli ára til gagns. En eitt er í
þessu sem við höfum gagnrýnt frá upphafi
og ítrekað á fundum með ráðuneytinu, og það
er að í þessu ágæta mælaborði er möguleiki
að sjá framlag á grundvelli beingreiðslna
niður á einstaka framleiðendur. Ráðuneytið
bendir á upplýsingaskyldu, gott og vel.
En stjórnsýslan verður hins vegar að hafa
það hugfast að jafnt skal yfir alla ganga. Í
ríkissjónvarpinu um daginn var til umfjöllunar
í fréttaskýringaþættinum Kveik, greiðslur
ríkisins til sjálfstætt starfandi sérgreinalækna. Í
þættinum var upplýst um að einn læknir hefði
fengið ákveðna upphæð greidda á meðan annar
læknir hefði fengið greidda einhverja aðra
upphæð. Í þættinum voru þessir læknar ekki
nafngreindir en til samanburðar er hægt í þessu
ágæta mælaborði að fletta upp „Jóni Jóns“
og séð að hann hefur fengið tiltekna fjárhæð
í beingreiðslu. Hvaða jafnræði er í þessari
framsetningu á grundvelli upplýsingalaga?
Ég segi því aftur: „Eitt skal yfir alla ganga.“
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum
á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 11.600 með vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar 7.600 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Skilvirkar flutningsleiðir eru forsendur
þess að nútímaþjóðfélag geti þrifist. Það
varðar samgöngukerfi á sjó, landi og í
lofti. Skilvirka og örugga orkuflutninga
og fjarskipti, þar á meðal ljósleiðara. Ef
skilvirknin minnkar í einum eða fleiri af
þessum þáttum fer samfélagið að hökta.
Þetta eru engin ný vísindi og mannfólkið
hefur vitað þetta í þúsundir ára. Allavega
svo lengi sem menn uppgötvuðu að það
gæti aukið velsæld og þægindi ef hægt
væri að samnýta flutningatæki til að sækja
nauðþurftir í búið. Byggðir voru vegir til að
auðvelda flutninga.
Í kjölfar þess að tvíburarnir Romulus og
Remus stofnuðu Rómaborg fyrir um 2.774
árum var augljóst að góðar samgöngur til
og frá borginni voru nauðsynlegar til að hún
gæti dafnað. Því greiðari sem samgöngurnar
væru því betra.
Rómverjar fóru að byggja vegi eins
og enginn væri morgundagurinn og ólíkt
íslenskum vegum hafa sumir af þessum
vegum dugað allar götur síðan. Meira að
segja má enn finna slíka vegi með upphaflegu
slitlagi sem dugar enn.
Á hátindi Rómaveldis voru hvorki fleiri
né færri en 29 hraðbrautir út úr borginni
sem borið gátu þunga herflutninga þess
tíma. Þá voru 113 héruð keisaradæmisins
samtengd með 372 vegum. Heildarlengd
þessara vagnfæru vega var um 400.000
kílómetrar. Þar af voru yfir 80.500 kílómetrar
með steinlögðu yfirborði, eða slitlagi eins
og það er kallað í dag. Í Gaulverjalandi
einu (þ.e. Frakklandi) voru ekki minna en
21.000 kílómetrar lagðir af vegum og 4.000
kílómetrar á Bretlandi. Þessir vegir eru víða
enn til staðar, en suma er að vísu búið að
malbika til að gera yfirborðið sléttara.
Þessi vitneskja um mikilvægi innviða á
borð við vegi til að tryggja samgöngur hefur
lifað mann fram af manni og ýtt undir framfarir
í tækni á öllum sviðum. Þrátt fyrir það virðist
vera risið upp eins konar trúarsamfélag hér
á landi, sem afneitar því sem hefur verið á
flestra vitorði í allavega 2.774 ár, að ekkert
samfélag manna getur þrifist án skilvirkra
innviða og samgöngukerfis.
Afleiðingar af afstöðu andstæðinga
samgöngumannvirkja og bíla til þessa eru
þó hjóm eitt ef ótti vísindamanna raungerist.
Þeir hafa í gegnum tíðina hamrað á því að
tryggja verði flóttaleiðir úr höfuðborginni
ef og þegar náttúruöflin ógni lífi. Að þessu
hafa fjölmargir pólitískt kjörnir fulltrúar samt
gert lítið úr. Hvergi sé öruggara en einmitt
í miðborginni.
Eldgos á Reykjanesi er nú veruleiki.
Eldgos sem mörgum finnst krúttlegt og
skemmtilegt. Vísindamenn hafa samt varað
við að nú geti verið að hefjast langt tímabil
óróleika á Reykjanesskaganum. Þó eldgos
komi ekki upp í allra næsta nágrenni mesta
þéttbýlis landsins, þá er vert að minnast þess
að eiturgufur frá eldgosum geta lagst yfir
þéttbýlið með litlum sem engum fyrirvara.
Til er rýmingaráætlun fyrir höfuð borgar­
svæðið frá því í apríl 2019. Við lestur hennar
er alveg ljóst að það er óvinnandi vegur að
rýma höfuðborgarsvæðið með 233 þúsund
manns á skömmum tíma. Stofnbrautakerfið
í dag ræður einfaldlega ekki við það. Í
ofanálag hefur verið bent á að þrengingar
gatna í Reykjavík flæki málið enn frekar og
ekki eru ýkja margir dagar síðan slökkvi­ og
sjúkralið lenti í vandræðum vegna þessa í
miðborg Reykjavíkur.
Í þessari rýmingaráætlun er dregið upp
kort af viðamiklum stofnbrautum út úr
borginni sem gegna eiga lykilhlutverki í
rýmingu. Gallinn er bara sá að hluti af þeim
stofnbrautum hefur enn ekki verið byggður,
þar á meðal Sundabraut. Hver ætlar svo að
stíga fram og taka á sig ábyrgðina ef illa
fer? /HKr.
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 − Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Erla Hjördís Gunnarsdóttir ehg@bondi.is –
Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Auglýsingastjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir ghp@bondi.is – Sími: 563 0303 –
Netfang auglýsinga: augl@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Ágústa Kristín Bjarnadóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Ekkert grín
Hof í Öræfum er margbýli. Yfir byggðinni gnæfir Öræfajökull, ein stærsta og að sumir segja hættulegasta eldstöð landsins. Á Hofi var kirkja
helguð heilögum Klemensi í katólskum sið og útkirkja frá Sandfelli allt til 1970, þegar Hof var lagt til Kálfafellsstaðar í Suðursveit. Torfkirkjan,
sem varðveitt er að Hofi, er að stofni frá 1884. Veggir hennar eru hlaðnir úr grjóti og á henni er helluþak, þakið torfi. Þjóðminjasafnið fékk hana
til eignar með því skilyrði að hún yrði endurbyggð (1953–54) og hún yrði áfram sóknarkirkja. Hún var endurvígð 1954. Mynd / Hörður Kristjánsson
Með bjartsýni í farteskinu