Morgunblaðið - 26.06.2021, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. JÚNÍ 2021
KAUP, SALA OG SAMEININGAR FYRIRTÆKJA
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Sláttur hefst væntanlega af fullum
krafti á Suðurlandi í dag. Menn vilja
nýta þurrkinn. Þeir sem gátu byrjað
að heyja í síðustu viku eru sumir
búnir með fyrsta slátt eða langt
komnir með hann.
Vorið var einstaklega kalt og
þurrt. „Mér finnst ekki hafa farið að
hlýna fyrr en í þessari viku,“ segir
Eiríkur Þ. Davíðsson, bóndi á Kana-
stöðum í Austur-Landeyjum. Hann
hefur eftir eldri manni annars stað-
ar í héraðinu að vorið hafi verið eins
og köldu vorin á árunum 1965 til
1990. „Það er alla vega rétt að árin
frá aldamótum og sérstaklega síð-
ustu tíu ár, hafa verið þokkalega
góð.“
Matthías Ragnarsson, bóndi á
Guðnastöðum í sömu sveit, segir að
grösin hafi strax farið að taka við
sér þegar hlýnaði. Túnin séu hins
vegar afar misjöfn. Sum séu tilbúin
og stutt í að grösin skríði á meðan
önnur séu fjórum til fimm vikum á
eftir því sem venjulegt hefur verið.
Hann telur að almennt sé gróður
þremur vikum á eftir. Matthías seg-
ist hafa bætt áburði á túnin um
mánaðamótin maí og júní enda hafi
áburðurinn frá fyrri áburðargjöf
verið fokinn út í veður og vind. Telur
hann að þessi auka áburður sé að
skila sér núna í góðri sprettu.
Gæðin í góðu lagi
Gróður virðist vera lengra kominn
í Landeyjum og undir Eyjafjöllum
en annars staðar á Suðurlandi, eins
og oft áður. Þó er sláttur ekki hafinn
á nærri öllum bæjum í Landeyjum
og sumir rétt búnir að slá litla bletti
til að prófa tækin. Einstaka bændur
eru þó búnir með fyrri slátt og jafn-
vel er til dæmi um bónda sem lokið
hefur heyskap á þeim fáu dögum
sem gefið hefur til heyskapar.
Eiríkur á Kanastöðum segist allt-
af byrja snemma að slá. Þó sé hann
nú að byrja hálfum mánuði seinna
en venjulega. Hann er langt kominn
með fyrri slátt. Hann lætur ekki illa
af uppskerunni. „Gæðin eru í góðu
lagi. Við höfum verið að afla fóðurs í
mjólkurkýrnar og veljum sér-
staklega það sem við sláum í þær.
Þetta fer allt eftir því í hvaða hópa
við ætlum að nota heyin,“ segir Ei-
ríkur.
Hann var að undirbúa hestaferð í
vikunni, um leið og hann sinnti bú-
störfum og heyskap. Fékk upp-
komna syni sína til að koma úr
Reykjavík og hjálpa til. Nú tekur
hann sér fimm daga frí til að fara í
ferðina. Hún er vitaskuld löngu
ákveðin og var ekki gert ráð fyrir að
heyskapur drægist á langinn þegar
hún var skipulögð upphaflega.
Matthías á Guðnastöðum segist
venjulega hafa lokið fyrri slætti á
þessum tíma en hann er rétt byrj-
aður. Hann ætlar að slá í dag og
reiknar með að slá 50 hektara í vik-
unni.
Hann segist vongóður um að fá
nóg hey fyrir kýrnar. Það muni
bjarga miklu ef úr sumrinu rætist
og haustið verður gott.
Sláttur hefst af fullum krafti í dag
- Sláttur er hálfum mánuði til þrem vikum á eftir á Suðurlandi vegna kulda og þurrka í vor
- Bændur misjafnlega vel á veg komnir - Margir eru ekki byrjaðir en aðrir hafa lokið fyrri slætti
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Austur-Landeyjar Heyrúllur eru aftur farnar að sjást á túnum bændabýla. Heyskapur er mun seinna á ferðinni á
Suðurlandi og víðar um landið en venjulega. Nú er þurrkur fram undan og bændur eru ákveðnir að nýta hann vel.
Biðstaða Matthías Ragnarsson og Svanhildur Guðmundsdóttir við nýju um-
hverfisvænu rúllubindivélina. Ekki þarf að binda rúllurnar með plastneti.
Nýtt hey Eiríkur Þ. Davíðsson á Kanastöðum er langt kominn með fyrri
slátt og er því þegar kominn með hluta fóðurs fyrir kýrnar næsta vetur.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Matvælastofnun hefur veitt Háafelli,
dótturfyrirtæki Hraðfrystihússins-
Gunnvarar, rekstrarleyfi til laxeldis í
Ísafjarðardjúpi. Laxeldi hefst því í
Djúpinu næsta vor. Matvælastofnun
hafnaði rökum Arnarlax sem gerði
athugasemdir við afgreiðslu Skipu-
lagsstofnunar á frummatsskýrslum
sem ræður því hvaða fiskeldisfyrir-
tæki fá leyfi og hver ekki.
„Þetta er langþráður áfangi. Til-
kynning um eldi á sjö þúsund tonn-
um af laxi og regnbogasilungi var
send inn í nóvember 2011. Þetta er
því endirinn á tíu ára ferli,“ segir
Gauti Geirsson, nýráðinn fram-
kvæmdastjóri Háafells, og heldur
áfram: „Við erum ánægð með að
vera komin með leyfið í hendur og
spennt að geta gert það sem við vilj-
um gera, að ala fisk á sjálfbæran hátt
í stað þess að vera í skriffinnsku sem
engu skilar.“
Háafell hefur leyfi til að ala sjö
þúsund tonn af regnbogasilungi og
þorski og er að ala regnbogasilung
sem settur var út í sjókvíarnar nú í
vor og í fyrravor. Fyrri hópnum
verður slátrað í haust og þeim seinni
að ári.
Með nýja leyfinu er 6.800 tonna
leyfi fyrir regnbogasilung breytt í
leyfi til að ala frjóan og ófrjóan lax.
Unnið hefur verið að því að auka af-
kastagetu seiðastöðvar fyrirtækisins
á Nauteyri og nú er verið að ala þar
laxaseiði sem fara í sjókvíar í Skötu-
firði næst vor. Fyrsta slátrun á laxi
hjá fyrirtækinu verður því eftir rúm
tvö ár.
Arnarlax gerði athugasemdir
Áhættumat vegna blöndunar eld-
islax við fisk í laxveiðiám heimilar 12
þúsund tonna heildarlífmassa í Ísa-
fjarðardjúpi. Fjögur fiskeldisfyrir-
tæki hafa sóst eftir heimildum en
færri komast að en vilja. Samkvæmt
lögum ræður röðin á afgreiðslu
frummatsskýrslna hjá Skipulags-
stofnun því hverjir sitja að leyfunum.
Þar er Háafell fyrst í röðinni með sín
6.800 tonn. Arctic Fisk er annað í
röðinni og fær afganginn, 5.200 tonn
af þeim 8 þúsund tonnum sem fyrir-
tækið sótti um. Aðrir fá ekkert í
þessari umferð. Arnarlax gerði at-
hugasemdir við úthlutun leyfa Mat-
vælastofnunar samkvæmt þessari
röð þar sem Skipulagsstofnun hefði
mismunað fyrirtækjunum í máls-
meðferðartíma.
Matvælastofnun ákvað að stöðva
ferlið og meðan málið væri rannsak-
að. Í rökstuðningi fyrir úthlutun
rekstrarleyfis til Háafells í gær kem-
ur fram að athugun stofnunarinnar
hafi ekki leitt í ljós verulega ann-
marka á málsmeðferð Skipulags-
stofnunar. Úthlutun rekstrarleyfis
til Háafells styðjist því við málsmeð-
ferð Skipulagsstofnunar. Ekkert er
sagt um það hvort Arctic Fish sé
næst í röðinni, eða ekki.
Arnarlax gerði athugasemdir við
fleiri atriði í leyfi Háafells og Nátt-
úruverndarsamtök Íslands, Laxinn
lifi og einstaklingur sendu einnig inn
sameiginlegar athugasemdir. Er at-
hugasemdunum svarað í greinar-
gerð Matvælastofnunar, tekið tillit
til einhverra en flestum hafnað. Lík-
legt má telja, miðað við athugasemd-
irnar, að málið verði kært til úr-
skurðarnefndar umhverfis- og
auðlindamála og fari jafnvel fyrir
dómstóla.
Háafell fyrst í röðinni
Bæjarhlíð Regnbogasilungur settur
út í sjókvíar Háafells í Djúpinu í vor.
- Matvælastofnun telur að málsmeðferð Skipulagsstofnunar
vegna umhverfismats fyrir laxeldi í Ísafjarðardjúpi sé ábótavantJarðskjálfti af stærðinni 1,4 mæld-ist við Heklu í gærkvöldi. Skjálftinn
virðist tengjast sprungu sem liggur
suðvestur af Heklu, samkvæmt
upplýsingum frá Veðurstofunni.
Böðvar Sveinsson, náttúruvár-
sérfræðingur á Veðurstofunni, seg-
ir í samtali við Morgunblaðið að af
og til verði litlir skjálftar á svæð-
inu, en þessi skjálfti hafi verið
stærri en þeir sem verði vanalega.
Þeir hafi alla jafna verið í kringum
0,5 að stærð. „Það koma af og til
skjálftar þarna en þessi er stærri en
við eigum að venjast,“ segir hann.
Þó mælist enginn órói né breyt-
ingar á gasmælingum við eldfjallið.
„Við sjáum því ekkert meira en
þessa skjálfta og vitum ekki hvort
þeir tengjast beint Heklu en þeir
virðast tengjast þessari sprungu,“
segir Böðvar. „Þetta lætur okkur
fylgjast aðeins betur með, við erum
meira vakandi fyrir því sem er að
gerast þarna.“
Alltaf þegar skjálftar verði við
Heklu séu þeir skoðaðir um leið.
„Við erum á tánum núna.“
Óvenjustór skjálfti
mældist við Heklu
Morgunblaðið/RAX
Hekla „Þetta lætur okkur fylgjast
aðeins betur með,“ segir Böðvar.