Storð : heimur í öðru ljósi - 01.03.1985, Blaðsíða 20

Viö erum tvímælalaust í hópi auðugustu þjóöa
heimsins og í hópi mestu velferðarríkjanna.
Atvinnuleysi í % af mannafla 1983
Mynd 1
Danmörk
Noregur
Sviþjóð
Finnland
Bandaríkin
Kanada
V-Þyskaland
Bretland
Holland
Belgia
Italia
Sviss
Austurriki
Island

Island
1,0%

Finnland
Noregur 6,1%
3,3%
Sviþjóö
3,5%
Bretland __A .
1% Danmork
lór'* 10,7%
H?7a|% V-Þýskaland
Belgía 6.2%
14,4% Austurríki
4,5%
Italía
9,9%
*
Heimildir: ILO Labor Statistics og Fróttabróf Kjararannsóknarnefndar
Atvinnuleysisbætur í % af lágmarkstekjum fyrir dagvinnu.
1. júní 1984 89,9%
21. feb. 1984 89,9%
1. júní 1983
1. mars 1983
1. jan 1983
1. des.1982
1. sept. 1982
1. júlí 1982
98,9%
100,7%
98,4%
100,4%
100,4%
100,4%
1. júní 1982 95,9% i i i 1
1. mars 1982 95,9% « l i i i
l.des. 1981 95,9% i 1 i i
1% 100%
Mynd 2
■ -
Heimildir: Tryggingastofnun og VSÍ
Við segjum oft að ísland sé vel-
ferðarríki og eigum þá oftast við að
þjóðin sé efnuð og haldi uppi víðtækri
félagslegri þjónustu, að enginn þurfi
að líða skort á brýnustu nauðsynjum
og að hér sé félagslegt öryggi. Stund-
um er því líka bætt við að hér sé
tiltölulega mikill jöfnuður milli fólks.
Við berum okkur líka saman við aðrar
þjóðir. Reiknum út hversu mikill hluti
af þjóðarframleiðslunni renni til hinna
ýmsu málaflokka, hversu lengi við
getum búist við að lifa, hversu marga
lækna, bíla og sjónvörp við höfum á
hverja þúsund íbúa. Yfirleitt þurfum
við ekki að skammast okkar í þessum
samanburði við aðrar þjóðir. Við erum
tvímælalaust í hópi auðugustu þjóða
heimsins og í hópi mestu velferðar-
ríkjanna.
Samt erum við alltaf að kvarta
þrátt fyrir að yfir 100 þjóðir myndu
örugglega vilja skipta á vandamálum
okkar og sínum eigin vegna þeirrar
örbirgðar sem þær búa við. Margar
efnaðri þjóðir öfunda okkur líka, því
við höfum ekki gert sömu mistök og
þær. Við megum til dæmis vera stolt
af því að hér skuli ekki vera nema
hverfandi atvinnuleysi, staðbundið og
tímabundið. Á mynd 1 sjáum við
hvernig atvinnuleysið er í mörgum
þeirra ríkja sem við berum okkur sam-
an við.
Skýringarnar á muninum á at-
vinnuleysinu hér á landi og í
mörgum landanna á mynd-
inni eru nokkrar. Fram til
ársins 1981 voru hér á landi greiddar
lágar atvinnuleysisbætur. Fyrir mik-
inn meirihluta launþega hefur ekki
borgað sig að ganga atvinnulaus. ís-
lenska þjóðin hefur verið einhuga um
að laga lífskjörin að sveiflum í árferði
og þjóðartekjum frekar en láta þessar
sveiflur bitna á atvinnunni. Mistök við
gerð kjarasamninga eru jafnan leið-
rétt. Aðilar vinnumarkaðarins eru
ekki látnir sæta ábyrgð vegna óskyn-
samlegra kjarasamninga. Til að at-
vinnulífið stöðvist ekki vegna of hárra
launagreiðslna er gengi krónunnar
fellt. Á síðustu árum hafa mistök þó
verið leiðrétt æ meir með lántökum
erlendis.
Þá má nefna það að hingað til
hefur framkvæmdin á úthlutun at-
vinnuleysisbóta verið tiltölulega
íhaldssöm í flestum tilvikum. Yfirleitt
18