Heilsuvernd - 01.04.1948, Blaðsíða 46

44
HEILSUVERND
verða 65° C., og hann verður alþakinn sveppum. Það þarf
að róta í honum á þriggja vikna fresti og hella á hann
vatni eftir þörfum. Eftir sex vikur hefir hann molnað nið-
ur og er orðinn svartur. Eftir þrjá mánuði er hann orðinn
að finni mylsnu og tilbúinn til áburðar.
Þetta er engan veginn vandalaust. Það þarf að velja
haugnum réttan stað, halda honum mátulega rökum, sjá
um að nóg loft komist að og að ekki myndist of miklar
sýrur í honum.
Það sem gerist í haugnum, er það að sveppir og bakteríur
rífa niður vefi græna blaðsins og þau efnasambönd, sem
sólarorkan byggði upp. Gerlarnir í jarðveginum leysa svo
gróðurmoldina upp í einfaldari efni, sem jurtaræturnar
sjúga í sig.
Þegar borgir eða þorp eiga í hlut, þarf að nota múraðar
þrær, um 70 cm. á dýpt og um 50 teningsmetra. Þarf þar
að sjá fyrir loftræstingu og frárennsli.
I Bandaríkjunum og Kanada hafa hveitiakrar lagzt í eyði
hrönnum saman, vegna þess að jarðvegurinn var orðinn
þurrausinn að gróðurmold (400 milljónir hektara hafa
þannig lagzt í eyði í Bandaríkjunum einum, og líkt er á-
statt í Ródesíu og Nýja Sjálandi). Jarðvegurinn er laus,
skolast burt með regni og vatni og þyrlast upp og fýkur
þurt, þegar hvasst er. Hér hefir fégræðgin verið að verki
og stöðvað hringrás lífsins með því að ræna jarðveginn
uppskeru ár eftir ár án þess að skila honum aftur nokkru
af því, sem tekið var frá gróðurmoldinni, unz hún var með
öllu á þrotum. Það er gróðurmoldin, sem gefur jarðveginum
líf, hún er milliliður milli hinnar lifandi náttúru og hinnar
dauðu og verndar jörðina gegn því að leggjast í auðn.
Tilbúinn áburður framleiðir enga gróðurmold. Gróðurmold
in gerir það að verkum, að rætur jurtanna verða lengri og
greinóttari heldur en þar sem notaður er eingöngu tilbú-
inn áburður. I gróðurmoldinni þrífast sveppir, sem mynda
einskonar lifandi brú milli hennar og jurtanna. I sveppun-