Strandapósturinn - 01.06.1968, Page 28

SÍMON JÓHANNES ÁGÚSTSSON:
Þórðarhellir á Ströndum
Gamalt útilegumannabæli
Á Ströndum áttu fyrr á öldum athvarf útilegumenn og saka-
menn. Bar einkum tvennt til þess, að þeir leituðu oft þangað:
Byggðin var afskekkt, víða langt milli bæja og sumir þeirra mjög
einangraðir. Var því auðvelt að leyna mönnum þar nokkurn tíma,
án þess að á margra vitorði væri. Armur réttvísinnar, þótt langur
væri, mun og sjaldan hafa seilzt þangað norður og sízt af öllu
gerzt þar fjölþreifinn. í öðru lagi var löngum mikið af erlendum
fiskiskipum um vor og sumar úti fyrir Ströndum, og höfðu þessir
fiskimenn ýmis mök og viðskipti við Strandamenn, þótt bannað
væri. Áttu sakamenn því auðvelt um að komast til útlanda með
skipum þessum, ef skipstjóri vildi við þeim taka, eða komast í
„þjóðir“, eins og það var kallað. Eggert Olafsson getur þess í
Ferðabók sinni, að Strandamenn taki oft við alls konar óaldalýð
af misskilinni miskunnsemi og verði svo að þola af illmennum þess
um margar skapraunir, og er enginn vafi á því, að sumir sakamenn
hafa launað þessum velgerðarmönnum sínum miður en skyldi.
Hins vegar hefur sá forni hugsunarháttur lengi lifað á Ströndum,
að liðsinna bæri nauðleytarmönnum, þótt það væri brot gegn bók-
stafi laganna, enda biðu þeirra pyndingar og dauði, ef réttvísin
náði til þeirra. Það var fomt drengskaparbragð að bjarga dauða-
mönnum, siðgæði sem öllum lögum stóð ofar, þótt hjálparmenn-
imir stofnuðu sjálfum sér með því í hættu og laun og þakklæti
gætu bmgðizt til beggja vona.
í Reykjaneshymu austanverðri, rúman klukkutíma gang frá
Litlu-Ávík, er helhr sá, sem Þórðarhellir er nefndur. Er hann und-
ir allháu hamrabelti, og er þaðan brött 20—30 metra grjótskriða
niður að sjó. Fjaran veit nokkum veginn í austur og er fyrir opnu
26