Fréttablaðið - 15.01.2022, Qupperneq 6

Rannsóknasjóður hefur
úthlutað styrkjum til nýrra
rannsóknarverkefna. Sex
öndvegisverkefni fá hátt í 150
milljónir króna hvert.
arib@frettabladid.is
VÍSINDI Stjórn Rannsóknasjóðs
hefur lokið við úthlutun styrkja
til nýrra rannsóknarverkefna fyrir
árið 2022, um er að ræða stærstu
úthlutun sjóðsins frá upphafi.
Alls bárust 355 gildar umsóknir
í Rannsóknasjóð og voru 82 þeirra
styrktar. Þar af eru sex öndvegis-
verkefni sem fá hátt í 150 milljónir
króna hvert. Eru það stór verkefni
sem skara fram úr á sínu sviði og
hafa alþjóðlega tengingu. ■
Fá hátt í hundrað og fimmtíu
milljónir til rannsóknanna
Skammtasvið og
skammtarúm
Lárus Thorlacius,
Valentina Giangreco M.
Puletti, Verkfræði- og
náttúruvísindasviði
Háskóla Íslands,
Friðrik Freyr Gautason,
Zhao-He Watse Sybesma,
Raunvísindastofnun
Háskóla Íslands.
Rannsóknarverkefnið snýr
að undirstöðum þyngdarafls
og efnis. Alþjóðlegt samstarf
er ein undirstaða þess að
verkefnið verði farsælt.
IceGut: Áhrif mataræðis
á þarmaflóru barna á
Íslandi frá meðgöngu til
fimm ára aldurs
Viggó Þór Marteinsson,
MATÍS.
IceGut-verkefnið mun auka
þekkingu á því hvernig
næring á meðgöngu og við
brjóstagjöf hefur áhrif á
þróun örveruflóru í þörmum
barna á Íslandi frá meðgöngu
til fimm ára aldurs.
Mat á viðkvæmum
æðaskellum
Vilmundur G. Guðnason,
Hjartavernd.
Rannsaka á þátt próteina og
erfða á langtímabreytingar í
æðaskellum yfir 14 ára tíma-
bil í um 500 einstaklingum til
að þróa einstaklingsbundið
mat á áhættu á kransæða-
stíflum.
Samspil manns og nátt-
úru: Umsvif íslenskra
Benediktsklaustra
á miðöldum
Steinunn Kristjánsdóttir,
Hugvísindasviði Háskóla
Íslands, og James G. Clark,
College of Humanities,
University of Exeter.
Þverfagleg rannsókn á tveim-
ur Benediktínaklaustrum á
Íslandi, Kirkjubæjarklaustri
og Þingeyraklaustri, með það
meginmarkmið að varpa ljósi
á sambúð þeirra við náttúru-
legt umhverfi sitt.
Gátu tekið sýni í rauntíma
Annað verkefni sem hlaut öndvegisstyrk ber heitið Kvikuhreyfingar
á Reykjanesskaga – Samþætt jarðefnafræði- og jarðeðlisfræðirann-
sókn á eldgosinu við Fagradalsfjall árið 2021.
Rannsakendur eru Enikő Bali og Halldór Geirsson frá Verkfræði-
og náttúruvísindasviði Háskóla Íslands, og Sæmundur Ari Halldórs-
son frá Raunvísindastofnun, Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands.
Segja þau samsetningu kvikunnar vera ólíka kviku sem komið
hefur upp í nýlegum gosum á Íslandi og vísbendingar séu um að
basalt í gosinu komi beint úr möttli. Tilgáta þeirra er að þrýstings-
tengsl séu milli eldstöðvakerfa gegnum bráðarríkt svæði í linhveli
efra möttuls.
Enikő segir að rannsóknin tvinni saman jarðeðlisfræði og jarð-
efnafræði. „Við stefnum að því að komast að því hvernig kvikan
undir Reykjanesskaganum verður til. Þetta bætir ekki bara þekking-
una okkar á svæðinu þar heldur einnig á úthafshryggjum almennt,“
segir hún.
„Við vorum mjög heppin með eldgosið í Geldingadölum, þessi
gos verða yfirleitt neðansjávar á miklu dýpi, þarna gátum við tekið
sýni nánast í rauntíma.“
Enikö Bali,
dósent við
Jarðvísinda-
deild Háskóla
Íslands.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Rýna í foreldrahlutverkið
Eitt verkefnið sem fær öndvegisstyrk ber heitið Áhrif stefnumót-
unar og foreldramenningar á barneignir á Íslandi. Rannsakendur
eru þau Sunna Kristín Símonardóttir, Guðbjörg Andrea Jónsdóttir,
Ari Klængur Jónsson og Ásdís Aðalbjörg Arnalds á Félagsvísinda-
sviði Háskóla Íslands. Í verkefnalýsingu segir að fæðingartíðni hafi
löngum verið há á Íslandi í samanburði við önnur Evrópulönd en
undanfarinn áratug hafi fæðingartíðni þó farið hríðlækkandi en
vísbendingar séu um að barnshafandi konum hafi fjölgað á ný í
heimsfaraldrinum.
Sunna segir að meðal þess sem verði skoðað sé hvort fjölskyldu-
stefna styðji vel við barnafjölskyldur. „Svo erum við líka að rann-
saka foreldramenningu hér á landi, hvernig fólk hugsar um foreldra-
hlutverkið og hvernig það tekur ákvarðanir um barneignir,“ segir
Sunna.
Einnig foreldrahlutverk hjá hinsegin fólki og innflytjendum. Sjálf
mun hún taka viðtöl. „Ég mun tala við einstaklinga sem hafa valið
að eignast ekki börn, fólk sem er að velta fyrir sér barneignum og
skyggnast inn í hugarheim þeirra. Svo verða tölfræðingar sem eru
meira að greina stóru þróunina.“
Sunna Kristín
Símonardótt-
ir, nýdoktor í
félagsfræði.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Meðal þess sem
á að rannsaka er
eldgosið í Geld-
ingadölum.
FRÉTTABLAÐIÐ/
VALLI
ÚTSALA
30-50% AFSLÁTTUR
AF VÖLDUM VÖRUM
SMÁRALIND KRINGLAN WWW.UTILIF.IS
6 Fréttir 15. janúar 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ