Strandapósturinn - 01.06.2010, Qupperneq 69

67
Ég álít þó að leikstarfsemi á Hólmavík í byrjun, hálfa öld eða
svo, hafi fyrst og síðast verið stunduð í fjáröflunarskyni fyrir snauð
félög, nema allra fyrst, meðan félög voru kannski engin til? Þá
hlýtur tilgangurinn stundum að hafa verið einhver annar en
fjáröflun, eins og t.d. hugsjón, eða einfaldlega að gamna sér, en
það ætla ég að hafi þá helst verið fyrir mína tíð á staðnum. Marga
sögu mátti heyra í mínu ungdæmi um gömlu góðu leikarana.
Sumir tóku þetta dálítið alvarlega. Jakobína Thorarensen var
mjög áhugasöm um leiklist og bar almennt mikla virðingu fyrir
gamla tímanum. Hún sá Skugga-Svein leikinn fyrir sunnan en
gekk út að sýningu lokinni stórhneyksluð og gráti næst. Ástæðan
var sú, að sögn hennar sjálfrar, að leikararnir hefðu leyft sér að
spígspora um íslenskt grasafjall á dönskum skóm! Jakobína lék
Ástu í Skugga-Sveini á Hólmavík og var alla sína tíð driffjöðrin í
leikstarfi kvenfélagsins þar, og ekkert síður þó að hún sjálf léki
ekki lengur. Ásgerður Sigurðardóttir, sem einnig lék Ástu þar
síðar, mun hafa verið sama sinnis. Hún léði t.d. ekki máls á því að
sjálfur Sigurður í Dal gengi á gljáburstuðum stígvélaskóm upp
um íslensk fjöll og firnindi. Hún varð sér úti um skæði inni í
Selárdal og gerði honum skinnskó sjálf! Sinn eigin klæðnað fyrir
hlutverkið gerði hún allan sjálf, eða sagði fyrir um hann, og
algerlega upp á gamla móðinn.
Í eftirmála kemur fram hvað kom til að ég fór að hafa fyrir því
að snapa saman efni í þennan þátt. Mest er þetta sundurlaus
minningabrot og nöfnin tóm á leikritum sem ég ýmist sá sjálfur
eða vissi til að flutt hefðu verið. Fátæklegra heimilda minna er
getið í III. kafla hér á eftir, auk þess sem þær koma fram hér og
þar í textanum.
II. FYRSTU LEIKRIT OG LEIKARAR
Fyrst skal getið Ágústu Lovísu Einarsdóttur, konu Tómasar
Brandssonar. Kristín, dóttir þeirra (Dídí), sagði mér í síma um
1995 að móðir sín og, að mig minnir Arnór, bróðir hennar, hefðu
samið leikrit í félagi og fengið það sýnt á Hólmavík 1914. Arnór
hefði verið þar þá um sumarið við byggingu Tómasarhússins
(Kópnesbraut 4). Þetta er fyrsta ártalið sem tengt verður, með
vissu, við sýningu leikrits á Hólmavík. Og fyrst farið er að semja
leikhúsverk og setja á svið á staðnum 1914, virðist ekki alveg út í