Fréttablaðið - 29.01.2022, Qupperneq 30

Útgefandi: Torg ehf Veffang: frettabladid.isÁbyrgðarmaður: Björn Víglundsson Sölumaður auglýsinga: Ruth Bergsdóttir, ruth@frettabladid.is, s. 694 4103.
„Við stöndum einstaklega vel að
vígi hér á landi, því við erum þegar
með græna orkuvinnslu, en það
er hins vegar ljóst að við þurfum
að gera enn betur fyrir orkuskipti
framtíðarinnar,“ segir Hörður
Arnarson, forstjóri Landsvirkj-
unar.
Eins og komið hefur fram í
fréttum er eftirspurn viðskipta-
vina Landsvirkjunar nú meiri en
fyrirtækið getur orðið við. „Við
erum auðvitað háð duttlungum
náttúrunnar og þurrt veður á
síðasta ári veldur því að staða
miðlunarlóna er ekki góð og
við höfum því þurft að grípa til
skerðinga í afhendingu á raforku,“
segir Hörður. „Þær skerðingar
koma til framkvæmda hjá þeim
sem hafa keypt skerðanlega orku
sem er ódýrasta orkan, einmitt á
þeim forsendum að komið geti til
skerðinga við þær aðstæður sem nú
eru uppi. Það gildir til dæmis um
fiskimjölsverksmiðjurnar, sem nú
þurfa að brenna olíu, í stað þess að
nýta hreina orku. Auðvitað er vont
að þurfa að grípa til slíkra ráða, en
við eigum ekki annarra kosta völ
við núverandi aðstæður.“
Hörður segir mikilvægt að
tryggja orkuöryggi á heildsölu-
markaði, þ.e. framboð raforku til
sölufyrirtækja, en í dag er óljóst
hver ber ábyrgð á að tryggja það.
„Eftirspurn eftir raforku fer sífellt
vaxandi, bæði vegna aukins hag-
vaxtar en ekki síður vegna orku-
skipta. Núna er engin ný virkjun í
byggingu hér á landi og ný virkjun
gæti í fyrsta lagi hafið rekstur eftir
fimm ár. Við sjáum því fram á
tímabil þar sem eftirspurn verður
meiri en framboð. Það er hins
vegar ekki seinna vænna að huga
að framtíðinni. Við þurfum meiri
raforku. Samkvæmt spám Samorku
og Orkuspánefndar þurfum við
600 MW til að mæta orkuskiptum
í samgöngum á landi, þ.e. vegna
einkabíla sem og allra vörubíla,
hópbifreiða og vinnuvéla. Og við
þurfum tvisvar sinnum það, eða
1200 MW, til að uppfylla jafnframt
þörf vegna orkuskipta í skipaflot-
anum og flugflotanum innanlands.
Rafbílavæðingin er þegar hafin og
ég er sannfærður um að notkun
rafeldsneytis af ýmsum toga mun
aukast gríðarlega hratt á öðrum
sviðum á næstu áratugum.“
Vatn, varmi og vindur
Forstjóri Landsvirkjunar segir að
ekki sé ráð nema í tíma sé tekið.
„Við ætlum okkur að gera heiminn
grænni og þá verðum að huga að
aukinni, grænni orkuvinnslu.
Undirbúningur vatnsafls- og
jarðvarmavirkjana tekur minnst
áratug, ferli leyfisveitinga að undir-
búningi loknum getur tekið um 5
ár og loks taka útboð og bygginga-
framkvæmdir önnur 5 ár. Ef við
værum að byrja frá grunni á nýrri
virkjun núna þá gætum við gert
okkur vonir um að hún yrði tilbúin
árið 2042. Stjórnvöld hafa sett sér
markmið í loftslagsmálum sem
gera ráð fyrir miklum samdrætti
í losun á næstu 8 árum, kolefnis-
hlutleysi árið 2040 og að Ísland
verði óháð jarðefnaeldsneyti árið
2050. Í stjórnarsáttmála núverandi
ríkisstjórnar er enn bætt í, því nú er
stefnt að jarðefnaeldsneytislausu
Íslandi árið 2040. Það blasir við að
það er ekki eftir neinu að bíða, eigi
þessi markmið að nást.
Landsvirkjun er í dag langt
komin í undirbúningi nokkurra
virkjana, Hvammsvirkjunar í
Þjórsá, virkjana á veituleið Blöndu
og stækkun Þeistareykjavirkjunar.
Við getum lokið þeim undirbún-
ingi á næstu mánuðum. Ef öll til-
skilin leyfi fást gætum við ákveðið
að ráðast í framkvæmd þeirra, en
sú framkvæmd tæki þá um fimm
ár,“ sagði Hörður.
Mikill rekstrarbati
Orkufyrirtæki þjóðarinnar er vel í
stakk búið til að mæta áskorunum
nýrra tíma. „Landsvirkjun stendur
vel og við treystum okkur til að
taka vel á móti framtíðinni,“ segir
Hörður. „Við höfum endursamið
um raforkuverð við stórnotendur
á síðustu 10 árum, svo nú er það
sambærilegt því sem gerist t.d. í
Noregi og Kanada. Þetta eru flókn-
ir samningar um mikilvægustu
viðskiptahagsmuni Íslendinga,
en við höfum náð góðum árangri
og sú staðreynd skýrir mikinn
rekstrarbata Landsvirkjunar, sem
nú hefur sambærilegan efnahags-
legan styrk og systurfyrirtæki
okkar á Norðurlöndum.“
Á síðustu 10 árum hafa skuldir
Landsvirkjunar lækkað um yfir
200 milljarða króna, á sama tíma
og fjárfest hefur verið fyrir yfir 100
milljarða. „Arðgreiðslur til ríkis-
sjóðs hafa að sama skapi aukist.
Þannig hefur þjóðin notið góðs af
orkuauðlind sinni.“
Hörður segir að núverandi við-
skiptavinir Landsvirkjunar séu
mikilvægur hluti af framtíðinni.
„Við ætlum okkur að eiga gott
viðskiptasamband við þá, hér
eftir sem hingað til. Þeir greiða hér
sambærilegt verð fyrir raforkuna
og í þeim löndum sem við berum
okkur helst saman við. Stærstu
viðskiptavinir okkar, álverin, eru
með eitt lægsta kolefnisspor sem
þekkist í slíkum iðnaði, einmitt
vegna þess að þau nýta grænu
orkuna okkar. Þau semja um orku-
kaup til langs tíma og sú staðreynd
gefur okkur auðvitað sterkan
grunn að byggja á. Þá má líka
nefna að innan þessara stórfyrir-
tækja er unnið að alls konar nýjum
lausnum í umhverfis- og loftslags-
málum og þær munu án efa nýtast
í framtíðinni. Við verðum líka
alltaf að hafa í huga að fjölbreyttar
stoðir undir atvinnulífi auka styrk
þess. Við höfum gengið í gegnum
tvær djúpar kreppur á þessari öld
og séð með eigin augum hversu
nauðsynlegt það er að vera ekki
með öll eggin í sömu körfunni.“
Gerist vart grænna
Landsvirkjun vinnur yfir 70% af
allri raforku í landinu, úr endur-
nýjanlegum auðlindum. „Almennt
viðmið fyrir græna orkuvinnslu í
heiminum er að hún losi undir 100
grömm koldíoxíðs á hverja kíló-
vattstund. Losun Landsvirkjunar
er einungis 3,7 grömm á kílóvatt-
stund. Grænna gerist það varla.
Þessi græna orka nýtist okkur
öllum, bæði á heimilum landsins
og hjá fyrirtækjum til framleiðslu
á vörum og þjónustu. Næstu skref
eru að græna orkan taki við í sam-
göngum og annars staðar þar sem
jarðefnaeldsneyti er nú ríkjandi.
Við erum farin að huga að því
hvernig best verður að slíku staðið.
Hvort við nýtum grænu orkuna
til vinnslu á vetni, ammoníaki,
metani eða metanóli. Við höfum
beislað orku vatnsfalla og jarð-
varma og nú þurfum við líka að
beisla vindinn.“
Á Íslandi er nóg af vindinum,
en Hörður segir að vanda þurfi
valið á svæðum sem fara undir
vindmyllur. Landsvirkjun hefur
hannað Búrfellslund, þar sem gert
er ráð fyrir 30 vindmyllum á 18
km² svæði.
„Reyndar var í fyrstu ráðgert að
vindlundurinn yrði stærri, en við
endurhönnuðum lundinn í sam-
ræmi við ábendingar sem bárust í
umhverfismati, minnkuðum hann
og völdum honum nýjan stað.
Með því móti er dregið úr því að
vindmyllurnar sjáist frá vinsælum
áningarstöðum í nágrenninu. Við
reynum eftir megni að taka tillit til
athugasemda sem lúta að sýnileika
mannvirkja í náttúrunni.“
Fáum ekki betra vopn í hendur
Hörður bendir á að með því að
nota endurnýjanlega raforku sé
komið í veg fyrir gríðarlega losun
koldíoxíðs sem ella hefði orðið.
„Sparnaður í losun koldíoxíðs
vegna starfsemi okkar á ári hverju
er um 2,7 milljón tonn, miðað við
ef notað væri jarðefnaeldsneyti.
Það jafngildir þrefaldri losun
vegna vegasamgangna á ári hverju
og þetta eina dæmi sýnir með slá-
andi hætti hversu mikinn hag við
höfum af grænu orkuvinnslunni.
Efnahagsáhrifin af orkuvinnslunni
eru mjög jákvæð og koma fram í
arðsemi Landsvirkjunar, sparnaði í
innflutningi á jarðefnaeldsneyti og
rekstri iðnfyrirtækjanna sem nýta
orkuna. Við fáum vart betra vopn í
hendur en þessa grænu orku, til að
takast á við loftslagsbreytingar og
bæta lífskjör okkar á sama tíma.“ ■
Hörður Arnar-
son, forstjóri
Landsvirkj-
unar, segir: „Við
ætlum okkur að
gera heiminn
grænni og þá
verðum við að
huga að aukinni,
grænni orku-
vinnslu.“
FRÉTTABLAÐIÐ/
VALLI
Við höfum gengið
í gegnum tvær
djúpar kreppur á þess-
ari öld og séð með eigin
augum hversu nauð-
synlegt það er að vera
ekki með öll eggin í
sömu körfunni.
Hörður Arnarson
2 kynningarblað 29. janúar 2022 LAUGARDAGURORK A ÍSLANDS