Skessuhorn - 15.12.2021, Page 50

MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 202150
Kveðjur úr héraði
Jólakveðja frá Akranesi
Jólin eru best með
sínum nánustu
Kona, sem hefur í meira en ára-
tug verið eins og það er kallað „eft-
irlaunaþegi,“ varð bara alveg hissa
þegar glaðleg ung rödd kynnti sig
í símann sem blaðamann á Skessu-
horni og erindið var að biðja þessa
eftirlaunakonu um smá jólakveðju
til birtingar í blaðinu. Fyrsta hugs-
unin var: „Hvað gæti svona göm-
ul kelling haft að segja sem lesend-
ur nenntu að lesa?“ Kannski bara
minningar um jól, sem voru svo allt
öðruvísi en þau eru nú um stund-
ir? Veit ekki, geri það samt. Eig-
inlega skiptast þessar minningar
upp í ólík tímabil, jafnvel þrjú eða
fjögur. Fyrst eru það bernsku-
jólin með mömmu og pabba, síðar
stofna flestir fjölskyldu, eiga börn
og buru og verða sjálfir gerendur í
jólahaldinu. Svo erum við flest svo
lánsöm að eignast barnabörn og
jafnvel barnabarnabörn sem verða
mesta jólagleði afa og ömmu. Á
því sem er þá fjórða stigið, erum
við gestir og dekurrófur afkomend-
anna, alla vega í minni fjölskyldu og
njótum þess af öllu hjarta.
Jól á heimili foreldra minna á
áratugnum 1945-1955 eru minn-
isstæð. Eftir lok seinni heimsstyrj-
aldar voru Íslendingar fátæk þjóð
og margt sem þykir sjálfsagt í dag,
var annað hvort ekki flutt inn eða
hafði ekki verið fundið upp. Jólatré
var heimasmíðað úr tré og grein-
ar vafðar með grænum kreppapp-
ír og „serían“ vaxkerti með alvöru
logandi ljósum, mjög hættulegt.
Eitt sinn fór illa og jólatréð stóð í
björtu báli og faðir minn brenndist
talsvert á höndum við slökkvistarf-
ið. Næstu jól á eftir hafði ekki tek-
ist að fá neitt jólatré, svo einn eld-
húskollurinn var sveipaður í bleyju-
gas og jólatrésskrautið hengt í það
og svo kertastjaki með einu kerti á
matardiski ofan á kollinum. Ekki
tekin áhætta á fleiri eldsvoðum.
Árvisst spennufall á rafmagni
og rökkrið í Akranesbæ síðdegis á
aðfangadag var mjög rómantískt.
Álagið varð of mikið þegar all-
ir bakaraofnar bæjarins voru sett-
ir í gang áður en lagt var af stað til
kirkju og steikin mallaði á meðan.
Annað minnisstætt er að sum jól
voru án pabba, en hann var togara-
sjómaður og sigldi með fisk til Bret-
lands árin eftir stríð, þegar allt var
í kaldakoli þar eftir þessa hræðilegu
stríðstíma. Þá var lítið að borða hjá
mörgum í Evrópu og íslenskir sjó-
menn meðal þeirra sem reyndu að
hjálpa og margar fjölskyldur á Ís-
landi áttu feður úti á sjó um jólahá-
tíðina, sem væri brot á kjarasamn-
ingum nú til dags.
Sem betur fer réttum við smám
saman úr kútnum og innflutnings-
höft og skömmtunarseðlar heyrðu
sögunni til. Jólin sem mín kyn-
slóð gat haldið með sínum börnum
urðu mun líkari því sem við þekkj-
um í dag, þó enn væru mæðurnar
að sauma öll föt á börnin, allt frá
náttfötum að yfirhöfnum, baka 10
– 20 sortir, hreingera húsin hátt og
lágt, líka allar skúffur og skápa og
skrúbba útitröppurnar. Þá vorum
við jú allar „bara heima“ eins og
sagt var og lögðum mikið á okkur
við undirbúning jólanna. Jólagjafir
urðu líka fleiri og stærri og enginn
fór í jólaköttinn. Það þótti vont að
fá enga nýja flík fyrir jólin og fara
þar með í jólaköttinn. Hann er þó
enn til og enn eru því miður ein-
hverjir meðal okkar sem lifa við þær
aðstæður að ekki er ráð á nýrri flík
og er sorglegt til þess að vita hjá
þessari litlu þjóð, þar sem langflest-
um á að geta liðið vel.
Svo þegar allar konur fóru að
vinna utan heimilis þá varð jóla-
undirbúningurinn smám saman
annar. Aðeins hefur dregið úr
bakstri og hreingerningum en
kannski meira um skreytingar og
ljós sem létta okkur skammdegið.
Einnig er hægt að eiga góðar og
gefandi stundir á margs konar við-
burðum sem haldnir eru á aðvent-
unni. Þar verða líka til minningar
sem tengjast jólum og jólahaldi.
Best af öllu er þó að upplifa jóla-
gleðina með sínum nánustu, allt
frá því maður var sjálfur barn og
til dagsins í dag, þar sem ég er
langamman, þegar fjórar kynslóðir
koma saman um jól og áramót og
búa til minningar saman.
Jólin 2019 voru gleðirík og nota-
leg og venjuleg kannski, en jólin
2020 voru mörgum erfið og öðru-
vísi en venjulega hjá mjög mörgum
og haldin í alls konar „jólakúlum“
sem reynt var að gera það besta úr,
kannski nokkurs konar stríðsástand
sem við höfðum ekki þekkt áður.
Við Skagamenn höfum fengið okk-
ar veiruskammt eins og aðrir lands-
menn, en höfum reynt að fara eft-
ir boðum og bönnum eins og fyr-
ir okkur er lagt. Það hefur vonandi
orðið til þess að þetta árið getum
við flestöll haldið jólin eins og við
elskum að gera, hver með sínum
ástvinum og sínum hefðum og sið-
um. Ég óska öllum Skagamönnum
og öðrum lesendum Skessuhorns,
gleðilegra jóla og gleði og friðar á
nýju ári.
Með hátíðarkveðju,
Dagný Hauksdóttir, Akranesi
Jólakveðja úr Borgarfirði
Skemmtilegar
kvenfélagskonur
Ég heilsa ykkur, lesendum Skessu-
horns, frá Sámsstöðum í Hvítár-
síðu. Lífið í sveitinni árið 2021
hefur verið álíka og lífið var 2020,
lítið að gerast annað en að bíða eft-
ir næsta útspili sóttvarnalæknis og
heilbrigðisráðherra. Spurningin er;
mega kórarnir fara að starfa, verð-
ur fundur í öllum þeim fjölmörgu
félögum og nefndum og ráðum á
svæðinu, og mega kvenfélögin fara í
heimsókn í Brákarhlíð. Nei, við för-
um bara varlega og bíðum. En við
höfum lært ýmislegt af þessu. Við
aðlögumst nýjum aðstæðum. Til
dæmis var kvenfélagið hér í Hvít-
ársíðu beðið í byrjun árs að skutl-
ast með jólasveina á milli staða því
það mátti ekki halda jólaball fyr-
ir börnin og aumingja sveinkarn-
ir nenntu ekki að þramma um með
nammi pokann á bakinu milli bæja.
Við höldum netfundi og lærum á
nýja tækni. Verslun fer meira fram
á netinu og við fáum hluti senda
með pósti eða getum náð í vöruna
í verslunina. En sumt breytist ekki.
Sauðburður, heyskapur, réttir, rún-
ingur og fé tekið á hús, allt var þetta
á sínum stað. Skil á skýrslum, Fjár-
vís, Huppa, Heiðrún, Jörð, haust-
skýrsla, vorskýrsla að ógleymdri
skattskýrslunni og hvað þetta nú
heitir allt saman. Covid eða ekki
Covid, það eru alltaf einhverjir
fastir punktar sem aldrei breytast.
Við viljum að börnin okkar fari
í íþróttir og/eða læri á eitthvað
hljóðfæri því það er svo gefandi
og þroskandi. Börnin hér í Borg-
arfirði hafa þessa möguleika, bæði
er íþróttastarf í gangi tengt skólum
og ungmennafélögum og virkur
og góður tónlistarskóli með ýmsa
möguleika. En þegar við eldumst
þá þurfum við líka að huga að ein-
hverri tómstundaiðju, ekki bara
hætta öllu. Og möguleikarnir eru
margir og þá getur einmitt íþrótta-
starfið og tónlistarkunnáttan skil-
að sér. Við höfum félög sem starfa
mikið í sjálfboðavinnu. Kvenfélög-
in eru eitt af þessum félögum sem
allt er unnið í sjálfboðavinnu og
þátttakendur fá bros og þakklæti
fyrir. Ég er í kvenfélagi og sam-
félagið hjálpar okkur svo við get-
um gefið áfram. Við höldum ýmiss
konar samkomur til að afla fjár sem
við svo gefum áfram til þeirra sem
þurfa á því að halda. En við erum
ekki alltaf að baka og gleðja aðra því
stundum gerum við líka eitthvað
skemmtilegt saman. Mitt kvenfé-
lag hefur t.d. verið duglegt að ferð-
ast og síðustu árin höfum við farið í
ferðir á hverju ári í júní. Við höfum
farið um svæðið frá Sauðárkróki
að Vík í Mýrdal með mörgum við-
komustöðum. Við förum í tveggja
til þriggja daga ferðir og höfum
skoðað margt, verið túristar í okkar
landi, farið á vinsæla ferðamanna-
staði og einnig á staði þar sem færri
fara á. Við höfum heimsótt brott-
flutta Borgfirðinga sem hafa tekið
okkur af höfðingjaskap. Við borð-
um á hótelum og úti í guðsgrænni
náttúrunni. En það sem stendur
upp úr svona ferðum er samveran
með góðum konum.
Landsþing Kvenfélagasambands
Íslands var haldið í Borgarnesi í
haust, þátttakendur voru tæplega
200 konur alls staðar af landinu.
Þarna ríkti mikil gleði og samhug-
ur. Það fór vel um okkur á Hót-
el Borgarnesi og öll þjónusta til
fyrirmyndar. Það kostar að halda
svona stórt landsþing og sóttum
við styrki til fyrirtækja og stofnana
sem studdu við okkur með myndar-
skap. Verslanir voru með lengur
opið fyrir okkur og það kunnu kon-
ur vel að meta og nýttu sér. Hluti
af þinghaldinu fór fram á Hvann-
eyri í matsal Landbúnaðarháskól-
ans og einnig var farið á þær sýn-
ingar og söfn sem staðurinn hefur
að geyma. Við Borgfirðingar erum
rík af söfnum og sýningum vítt og
breitt um héraðið sem við megum
vera stolt af og eigum að vera dug-
leg að heimsækja.
Aðventan er gengin í garð og
senn koma jólin með öllum sínum
hefðum og samveru. Minningar frá
liðnum árum lifna oft við á þessum
tíma. Við minnumst ástvina sem
voru með okkur en eru nú horfn-
ir en við þökkum fyrir allt það góða
og tökumst á við nýja viðburði og
nýtt fólk sem kemur inn í líf okk-
ar. Við höldum í hefðir og lærum
nýja siði. Njótum samverunnar á
aðventunni og jólum.
Gleðileg jól,
Þuríður Guðmundsdóttir,
Sámsstöðum