Skessuhorn - 15.12.2021, Side 87

MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 2021 87
   
Óskar núverandi og
fyrrverandi nemendum,
starfsfólki og velunnurum öllum,
gleðilegra jóla og þakkar gott
samstarf á liðnum árum.
Hlökkum til
2022
TS Vélaleiga óskar
viðskiptavinum og Vestlend-
ingum öllum gleðilegra jóla,
árs og friðar með þökk fyrir
árið sem er að líða
TS vélaleiga ehf.
Fyrirtækið er á meðal 2,8% íslenskra fyrirtækja sem uppfylla ströng skilyrði Viðskiptablaðsins og Keldunnar og er Fyrirmyndarfyrirtæki í rekstri árið 2020.
Til hamingju.
Thor Thors, framkvæmdastjóri Keldunnar
Trausti Hafliðason, ritstjóri Viðskiptablaðsins
af stað og það er eiginlega smá eins
og litla barnið mitt,“ segir Tóta og
hlær. „Við byrjuðum á þessum þrep-
um rigningarsumarið mikla 2019.
Ég fékk sjálfboðaliða með mér og
við puðuðum þarna í grenjandi rign-
ingu allt sumarið við að hlaða þessi
þrep. Nú eru komnar hrauntröppur
alla leið upp á borgina og ég kom því
í kring. Í þessu starfi gerast hlutirn-
ir oft hægt en góðir hlutir gerast líka
hægt,“ segir hún og bætir við að ann-
að verkefni sem hún er mjög stolt af
er mosa uppgræðsla við Grábrók.
Þar voru komin áberandi sár í mos-
anum í hrauninu og árið 2017 var
byrjað að vinna markvisst að því að
loka þeim sárum. En hvernig er það
gert? „Það er hægt að færa til mosa
af einum stað á annan því mosi er
ekki með rætur. Það þarf samt að
passa hvernig það er gert svo mað-
ur skilji ekki bara sár eftir á öðrum
stað. Maður tekur smá af mosanum
inn á milli þar sem hann er þéttur
og ýtir svona saman til að loka, svo
stráir maður þeim mosa sem maður
tók yfir sárin og hægt og rólega lok-
ast þau,“ útskýrir Tóta. „Það er ótrú-
lega gaman að fylgjast með hvern-
ig mosinn tekur við sér þegar rignir
og maður sér sárin lokast. Í náminu
mínu kviknaði alveg bilaður áhugi
hjá mér á framvindu á gróðri og
landgræðslu en aldrei hafði mig órað
fyrir því að ég myndi fá áhuga fyrir
því,“ segir Tóta og hlær.
Friðlýsing kemur ekki í
veg fyrir framkvæmdir
Skiptar skoðanir eru í samfélaginu
með friðlýsingar en hverjir eru
kostirnir við að friðlýsa svæði? „Þeir
geta verið margir en það fer alveg
eftir því hvað er verið að friðlýsa.
Margir halda að með friðlýsingu
sé búið að gefa Umhverfisstofnun
allt skipulagsvald en það er alls ekki
þannig. Þetta snýst um samvinnu og
Umhverfisstofnun er ekki mótfall-
in framkvæmdum svo lengi sem þær
hafa ekki áhrif á verndargildi svæðis-
ins. Ég held að háværasta fólkið sem
er á móti friðlýsingu hafi sjaldnast
lesið friðlýsingaskilmálana eða kynnt
sér þá yfir höfuð. Ef við horfum á
Borgarvoginn í Borgarnesi, því ég
þekki það dæmi vel og það eru mjög
skiptar skoðanir á þeirri friðlýsingu,
þá hefur hann ákveðin sérkenni.
Þar eru stærstu gulþörungaleirur á
landinu og svæðið er mjög mikilvægt
fyrir fugla. En þeir sem vilja ekki láta
friðlýsa svæðið eru oft að horfa til
þess að hinum megin verði framtíð-
ar byggingarland. Staðreyndin er að
friðlýsing kemur ekki í veg fyrir að
hinum megin verði byggt. Friðlýsing
myndi eflaust gera þetta svæði enn
eftirsóknarverðara byggingarland því
margir sækjast í að búa við friðlýst
svæði. Kostirnir eru svo þeir að með
friðlýsingu er aukið eftirlit og ef til
dæmis er um ferðamannastað að ræða
er auðveldara að sækja fjármagn til
framkvæmda,“ segir Tóta. „Votlendi
fer þverrandi og mikil skerðing hefur
verið á búsvæði fugla um allan heim.
Það er því mikilvægt að við höldum
alltaf í og verndum líffræðilegan fjöl-
breytileika, bæði hjá gróðri og dýrum
og friðlýsing ýtir undir það. Við eig-
um ekki að reyna að stjórna náttúr-
unni heldur á hún að stjórna okkur.
Við þurfum að gæta þess hvernig við
skiljum náttúruna eftir fyrir komandi
kynslóðir,“ bætir hún við.
Miðhálendisþjóðgarður
ekki tímabær
Spurð um sína skoðun á miðhálendis-
þjóðgarði segist Tóta almennt vera
hrifin af þjóðgörðum en að hún sé
þeirrar skoðunar að ekki sé tíma-
bært að ráðast í þessa framkvæmd
strax. „Ég er mikil talskona friðlýs-
inga og þjóðgarða en við eigum nú
þegar þrjá frábæra þjóðgarða sem all-
ir standa vel fyrir sínu en ég held að
það sé mikilvægt að koma þeim öll-
um undir einn hatt og ná betur utan
um þá áður en við förum að bæta
við fleiri þjóðgörðum. Þjóðgarður-
inn Snæfellsjökull heyrir beint undir
Umhverfisstofnun, Vatnajökulsþjóð-
garður er undir umhverfis- og auð-
lindaráðuneytinu og Þingvellir und-
ir forsætisráðuneytinu. Mér finnst al-
veg galið að hafa þetta svona og trúi
því að þessir þjóðgarðar væru sterk-
ari sem ein heild. Ég held því að
miðhálendisþjóðgarður sé ekki tíma-
bær. Það þarf líka að gæta þess að fara
ekki út í svona verkefni nema sátt sé
um það,“ svarar Tóta. „Það er líka
mikilvægt að við upplýsum fólk bet-
ur um tilgang þjóðgarða og friðlýs-
ingar því margir þeirra sem eru mót-
fallnir t.d. miðhálendisþjóðgarði eru
það á kolröngum forsendum. Þeir
trúa því að það megi ekki prumpa
á svæðum sem eru friðlýst en það
er fjarri sannleikanum. Ef við horf-
um bara á Hvanneyri; þar erum við
með íbúðabyggð, leik- grunn- og há-
skóla og landbúnað á friðlýstu svæði
og þetta fer allt vel saman. Blesgæs-
in væri til dæmis ekki á þessu svæði
nema einmitt fyrir landbúnaðinn.
Þetta spilar einfaldlega allt saman og
það er vel hægt að byggja upp og vera
með starfsemi á friðlýstum svæðum.“
Jólin hjá Tótu
Aðspurð segist Tóta halda frekar
hefðbundin jól en hún sleppir þó alltaf
jólaboðum. „Ég reyni að gera sem
minnst á jólunum og vera bara heima.
Fjölskyldan mín býr öll í Reykjavík
og systkini mín hittast alltaf með fjöl-
skyldur sínar hjá mömmu og pabba
á jólunum en ég hef ekki farið síðan
ég eignaðist börn. Mig bara langar að
vera á náttfötunum og hafa rólegt yfir
jólin, kannski fara út í göngutúr en
helst ekkert meira en það,“ segir Tóta
og hlær. „Mamma sýnir þessu full-
an skilning. Ég get svo bara hitt fjöl-
skylduna mína á öðrum tíma. Það þarf
ekki alltaf að gera allt bara því það eru
jól,“ segir Tóta að endingu.
arg/ Ljósm. aðsendar
Sjálfboðaliðar við mosavinnu á
Grábrók.
Þrepin upp á Eldborg.
Listamenn að vinna við Hraunfossa.
Hér sést hvernig er búið að græða
mosa á Grábrók.