Skessuhorn - 15.12.2021, Qupperneq 110

MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 2021110
Í Stykkishólmi hefur Greta Mar-
ía Árnadóttir rekið gullsmíðaverk-
stæði frá því sumarið 2018. Greta
er fædd í Reykjavík og bjó fyrstu
árin við Leifsgötu en flutti sex ára
til Danmerkur með mömmu sinni.
Þær mæðgur ætluðu að búa þar í
tvö ár á meðan mamma hennar var
í skóla. „Pabbi varð eftir heima.
Hann kunni ekki dönsku og var
með góða vinnu á Íslandi,“ útskýr-
ir Greta þegar blaðamaður Skessu-
horns kíkti á verkstæðið til hennar
í Smiðjunum í Stykkishólmi. Eftir
tvö ár í Danmörku voru mæðgurn-
ar ekki tilbúnar að snúa heim. Pabbi
Grétu flutti þá til þeirra og hafa
foreldrar hennar búið í Danmörku
síðan. „Við bjuggum fyrst á svona
„kollegíi“ þar sem voru margir Ís-
lendingar og mikið um fjölskyldu-
fólk og ég held að það hafi hjálpað
mikið til svo ég myndi ekki gleyma
íslenskunni,“ segir Greta.
Menningarmunurinn
kom á óvart
Aðspurð segir Greta það hafa ver-
ið mjög gott að alast upp í Dan-
mörku. Þar var hún mjög frjáls og
lærði ung að vera sjálfstæð. „Maður
hjólaði allt sem maður fór og það
gaf manni mikið frelsi og ég varð
bara að læra að redda mér,“ seg-
ir hún og brosir. „Ég held reynd-
ar að krakkar á Íslandi búi líka við
svona mikið frelsi og læri snemma
að verða sjálfstæð. Það kom mér
samt á óvart þegar ég flutti til Ís-
lands hversu mikill menningar-
munur er á Íslandi og Danmörku.
Ég fann þennan mun ekki þegar ég
kom hingað í frí. En þegar ég fór
að eiga í meiri samskiptum við Ís-
lendinga og kynnast þeim þá fann
ég þetta vel,“ segir hún. En í hverju
felst þessi munur helst? „Í Dan-
mörku er meiri fókus á „fællesskab“
sem snýst um að allir eru jafnir og
það þarf ekki að taka mikið tillit til
þess. Hér þekkist fólk svo vel og er
kannski ekki eins formlegt og þarf
ekki endilega að kynna sig. Danir
eru líka mikið skipulagðari en Ís-
lendingar, en það getur verið bæði
gott og slæmt,“ segir Greta og bæt-
ir því við að bæði lönd hafi marga
kosti og galla.
Skólakerfið í Danmörku
Greta segir áherslur í skóla vera aðr-
ar í Danmörku en í íslenskum skól-
um. „Danir leggja meiri áherslu á
að kenna börnum samvinnu frekar
en að hafa bara fókus á bóklegt nám
þó vissulega sé það líka kennt. Það
eru bara ekki jafn strangar kröf-
ur held ég. Skólinn snýst rosalega
mikið um að börnunum líði bara
vel og það er mikið meiri sveigjan-
leiki í skólakerfinu. Sum börn byrja
ári seinna í grunnskóla en jafnaldr-
ar því þau eru kannski ekki tilbúin.
Svo eru sum sem hoppa yfir bekki
ef þau eru komin á undan jafnöldr-
um sínum. Við fórum líka aldrei í
próf fyrr en í áttunda bekk og það
voru fleiri munnleg próf en skrif-
leg. En ég fann það alveg líka að
þegar ég hitti íslenska krakka voru
þau oft komin mikið lengra en ég
til dæmis í stærðfræði og svoleið-
is,“ segir Greta. „Ég heyri líka oft
Íslendinga sem fara til Danmerk-
ur í háskóla tala um hversu skrýt-
ið skólakerfið er þar. Allt í einu þarf
fólk bara að tala um tilfinningar sín-
ar í tíma og vera í mikilli hópvinnu,
fara að spjalla meira saman í skól-
anum og hlusta hvert á annað en
ekki bara á kennarana,“ segir Greta
og brosir. „En ég er hrifin af þessu
kerfi í Danmörku og vil kenna mín-
um börnum þessar áherslur. En ég
er líka hrifin af skólum á Íslandi og
þykir mikilvægar áherslur þar. Ég
held að blanda af báðu væri best.“
Bjó í hálft ár
í Bandaríkjunum
Eftir grunnskóla tók Greta eitt ár
í undirbúning fyrir framhaldsskóla
en það er mjög algengt í Dan-
mörku. „Þetta er kallað aukaár og
þarf oft að taka ef þú ætlar í iðn-
nám. En þetta er líka góður undir-
búningur fyrir þá sem eru ekki al-
veg tilbúnir í framhaldsskólann,“
segir Greta. „En eftir framhalds-
skóla vissi ég ekkert hvað ég vildi
gera í framtíðinni svo til að byrja
með fór ég bara að vinna í verslun.“
Tvítug fór Greta til Bandaríkjanna
þar sem hún bjó hjá frænku sinni í
hálft ár og passaði litla stelpu. „Hún
var bara tveggja mánaða þegar ég
kom út en mamman fékk ekkert
fæðingarorlof. Frænka mín sem ég
bjó hjá var oft með öðrum konum
að gera skartgripi úr perlum, svona
aðeins fínni en þessa sem maður
gerði sem barn. Ég prófaði það að-
eins og fannst mjög skemmtilegt.
Mér hefur alltaf þótt gaman að
föndra og vinna með höndunum,
alveg síðan ég var krakki.“
Ákvað að
verða gullsmiður
Þegar Greta kom frá Bandaríkjun-
um ákvað hún að skrá sig í grunn-
nám í gullsmíði. „Skólinn tók hálft
ár en svo þurfti ég að komast á
samning í þrjú og hálft ár til við-
bótar. Mér þótti námið ótrúlega
skemmtilegt en það var mjög erfitt
að fá samning. Mamma sagði mér
eftir á að þegar ég kom til henn-
ar og sagðist vilja læra gullsmíði
hugsaði hún strax að líkurnar á að
það myndi takast væru mjög litl-
ar. Það var bara svo erfitt að kom-
ast á samning. Hún sagði þetta
samt aldrei við mig á þeim tíma.
Hún studdi bara við bakið á mér
og hvatti áfram,“ segir Greta. Eftir
tveggja mánaða leit varð hún hepp-
in og fann gullsmið sem vildi taka
hana á samning á stað sem heitir
Milas og er í næstu götu við Strikið
í Kaupmannahöfn. „Þegar ég kom
þangað sagði eigandinn við mig
að það hefðu nokkrir úr bekknum
mínum prófað að koma til þeirra en
ekki passað inn og því varð ekkert
úr því. Ég varð því rosalega stressuð
á þeim tímapunkti,“ segir Greta og
hlær. Allt gekk vel hjá henni og eft-
ir prufutímann fékk hún að halda
áfram og klára samninginn á Milas.
„Ég passaði bara mjög vel inn.“
Flutti til New York
Eftir að hafa klárað samninginn
ákvað Greta að fara til New York.
„Mér var alveg sama þó ég myndi
fara ein, ég var alveg ákveðin að
fara. En ég var heppin því vinkona
mín varð rosalega spennt þegar
ég sagði henni frá þessum áform-
um mínum og ákvað að koma með.
Þriðja vinkonan bættist svo í hóp-
inn svo við fórum þrjár saman,“
segir Greta. Þær fóru út í þrjá
mánuði og bjuggu í Brooklyn og
unnu hver á sínu gullsmíðaverk-
stæðinu. „Við bjuggum í hverfi sem
var svona mitt á milli þess að vera
gott og slæmt en okkur leið mjög
vel þar og upplifðum okkur aldrei
óöruggar. Ekki einu sinni eftir að
við föttuðum að það væri ekki hægt
að læsa gluggunum,“ segir Greta og
hlær. „Í New York vinnur þú til að
byrja með bara frítt því menntun-
in skiptir í raun engu í þessu heldur
bara reynslan. Svo er þessi iðnað-
ur þar mikill karlaheimur og mest
bara gyðingar. Okkur var því ekk-
ert rosalega vel tekið,“ segir Greta
og hlær. En við fundum þrjár kon-
ur sem vildu okkur í vinnu. Þetta
var frábær reynsla og æðislegt að
fá tækifæri til að prófa að vinna í
New York. Mér þykir frábært að
fá að kynnast annarri menningu og
upplifa öðruvísi fólk en ég er vön
og það var svo sannarlega hægt
þarna,“ segir hún og brosir.
Kynntist Kára
Eftir þrjá mánuði í New York
þurftu þær að fara aftur heim en
„Skartgripum fylgja oft miklar tilfinningar“
segir Greta María gullsmiður í Stykkishólmi
Greta María gullsmiður í Stykkishólmi.
Greta að pússa hring sem hún var að vinna að. Næst tók hún upp eldinn.
Hringir úr nýrri línu eftir Gretu en línan tengist sjónum. Eyrnalokkar með fallegum perlum úr nýrri línu eftir Gretu.