Bændablaðið - 08.09.2022, Blaðsíða 14

Bændablaðið - 08.09.2022, Blaðsíða 14
14 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. september 2022 FRÉTTIR Hallormsstaðaskóli: Tilraunaeldhús fyrir matarfrumkvöðla – Afurðir áherslubreytinga í starfi skólans eru nú víða sýnilegar Hallormsstaðaskóli er nú að hefja sitt 92. starfsár. Árið 2017 var farið að undirbúa áherslu- breytingar í skólastarfinu með það fyrir augum að færa námið meira í átt til nútímans. Á haustönn 2019 var í fyrsta skiptið boðið upp á þá þverfaglegu námsleið sem síðan hefur verið í boði, en það heitir Sjálfbærni og sköpun og er 60 eininga nám með áherslu á sjálfbærniþekkingu, vistkerfisvitund, siðferði náttúrunytja og að nemendur tileinki sér skapandi og gagnrýna hugsun. Á síðasta ári bættist Tilrauneldhús við námsmöguleika skólans þar sem boðið er upp á ýmis matartengd námskeið auk þess sem matarfrumkvöðlum er boðið að nýta aðstöðuna til vöruþróunar. Nú auglýsir skólinn eftir nemendum og háskólum til þátttöku í tilraunaverkefni sem snýr að mótun þverfaglegs framhaldsnáms sem væri unnið í samstarfi við viðurkennda háskóla. „Ég hef verið skólameistari hér frá árinu 2014,“ segir Bryndís Fiona Ford. „Breytingar árið 2019 voru í raun þríþættar; inntökuskilyrðin nú eru sambærileg á við háskóla, áherslur í náminu voru uppfærðar í samræmi við kröfur nútímans auk þess sem námið var lengt í heilt ár og er það á fjórða hæfnisþrepi. Námið byggir á hugtökunum „sjálfbærni“ og „sköpun“ í gegnum handverk og viðurkenndar vinnsluaðferðir auk þess að vinna með auðlindir og hráefni á sjálfbæran hátt. Þetta er svo tengt akademískum fræðum. Eftir þessar áherslubreytingar fáum við marga sérfræðinga til liðs við okkur til að kenna á tilteknum sérsviðum,“ segir Bryndís. Skólastarfið verið áskorun frá 2019 Að sögn Bryndísar hefur rekstur skólans verið áskorun frá því að þessar breytingar voru gerðar árið 2019. „Við vorum auðvitað að kynna nýjar áherslur og svo skellur heimsfaraldurinn á, en hann hefur haft afgerandi áhrif á skólastarfið á þessum tveimur árum. Við verðum vör við mikinn áhuga fólks á náminu og aðsóknin með ágætum – en að sjálfsögðu viljum við að fleiri nemendur fái að njóta þess að dvelja í skóginum. Þróunin hefur verið sú að þeir sem hafa sýnt náminu okkar mestan áhuga eru þeir sem hafa lokið grunnnámi á háskólastigi eða búa að reynslu. Þess vegna viljum við þróa námið í átt að því að nemendur geti lokið því með einhvers konar diplóma-gráðu eða sem hluta af framhaldsnámi og því setjum við þetta tilraunaverkefni á fót.“ Liður í verkefninu er að Hallormsstaðaskóli býður einstaklingum sem hafa lokið grunnnámi, eru byrjaðir í framhaldsnámi eða vinna að eigin rannsóknum, að sækja um þátttöku. Hallormsstaðaskóli veitir viðkomandi vinnuaðstöðu, aðgang að vinnustofum sérfræðinga og niðurfelld skólagjöld gegn virkri þátttöku og viðveru. „Þátttakendur fá tækifæri til að nýta aðstöðu skólans til að vinna að lokaverkefni eða rannsókn ásamt því að geta tekið þátt í vinnustofum með sérfræðingum,“ segir Bryndís. Tilraunaeldhús Hallormsstaðaskóla Þar sem vottað eldhús skólans er ekki í stöðugri notkun var það að sögn Bryndísar í anda sjálfbærnihugsjónar skólans að bjóða frumkvöðlum að nýta aðstöðuna til vöruþróunar. „Tilraunaeldhús skólans er vel tækjum búið og býður upp á góða vinnuaðstöðu ásamt ráðgjöf. Nýjasta tækið er frostþurrkunartæki sem opnar á fjölbreyttari nýtingarmöguleika hráefna. Miðað við hvað mikið er flutt inn af matvælum erlendis frá – eins og frosnar samlokur frá Litháen til norskra klaka í búðum – þá þurfum við að hafa þann metnað að sækja ekki til annarra það sem við getum veitt okkur sjálf. En oft er skýringin sú að dýrara er að framleiða þetta hér heima. Með því að bjóða upp á fjölbreytt námskeið í Tilraunaeldhúsi skólans eykst þekking á nýtingarmöguleikum staðbundinna hráefna og hvaða tækifæri liggja í auðlindum landsins. Nú er til að mynda nýlokið sveppatínslu- og greiningarnámskeiði með dr. Guðríði Gyðu Eyjólfsdóttur, sveppafræðingi á Náttúrufræðistofnun Íslands, þar sem farið var yfir þær sveppategundir sem hægt er að nota í matargerð.“ Tækifærin í skóginum Bryndís segir að Hallormsstaðaskóli sjái nú afurðir frumkvöðla dafna úr verkefnavinnu skólans eftir að nám í Sjálfbærni og sköpun hófst árið 2019. „Námið opnar nýjar leiðir til faglegrar þróunar, nemendur bæta við þekkingu, sumir hafa stofnað fyrirtæki og aðrir unnið afurðir úr fjölbreyttu hráefni með nýjum og gömlum aðferðum. Við leggjum mikið upp úr því að opna fyrir möguleikana á vannýttu hráefni og styðja við framleiðslu í nærumhverfinu. Sem dæmi má nefna fyrirtæki eins og Sauðagull, sem framleiðir vörur úr sauðamjólk, og Könglar, sem framleiða íslenska gosdrykki úr staðbundnu hráefni í Fljótsdal, eru komin með vörur sínar í sölu. Einnig má nefna Charma, sem framleiðir jurtalitaðar silkislæður og skartgripi úr íslenskum steinum, og verkefnið Heilnæm hljóðvist, þar sem annars flokks ull er notuð til að skapa betri hljóðvist. Verkefnið var einmitt tilnefnt til verðlauna í Ullarþoni. Langspil hefur verið smíðað hér úr timbri skógarins og hreindýrabeinum sem voru límd saman með heimagerðu lími, hér hafa skinn verið sútuð og sápur þróaðar. Iðnaðarhampur er nýlegt hráefni og fá nemendur að kynnast nýtingarmöguleikum hans allt frá snyrtivöruframleiðslu í rafhlöðugerð. En dýrmætasti sprotinn okkar er án efa þegar nemendur okkar finna ástina og stofna til fjölskyldu,“ segir Bryndís. /smh Hallormsstaðaskóli í Hallormsstaðaskógi er að hefja sitt 92. starfsár. Myndir / Hallormsstaðaskóli Bryndís Fiona Ford skólameistari. Jarðræktarskýrslur forsenda álagsgreiðslna – Umsóknir skulu berast fyrir 3. október Sérstakar álagsgreiðslur sem matvælaráðuneytið hefur boðað, í ljósi alvarlegrar stöðu í matvælaframleiðslu, verða reiknaðar á grunni hefðbundinna umsókna um jarðræktarstyrki og landgreiðslur. Því er mikilvægt að umsóknir um styrki liggi tímanlega fyrir svo greiða megi álagsgreiðslur í byrjun október nk. Það er meðal þess sem kemur fram í tilkynningum frá matvælaráðuneytinu og Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins. Starfsmenn RML aðstoða bændur við skráningu jarðræktarskýrluhalds en hvatt er til þess að bændur komi gögnum til skráningar til RML eigi síðar en 20. september svo tryggt verði að skýrsluhald þeirra verði skráð fyrir tilsettan tíma. Eins og í fyrra þarf að skrá upplýsingar um ræktun og uppskeru ásamt notkun tilbúins- og búfjáráburðar. Styrkhæf ræktun fyrir jarðræktarstyrki er ræktun grass, korntegunda til dýrafóðurs og manneldis, ræktun olíujurta, þar með talin ræktun jurta til framleiðslu á lífdísil, enda sé hratið nýtt til fóðurs, og ræktun grænfóðurs til beitar og uppskeru á því ári sem uppskorið er. Beit búpenings telst vera uppskera og nýting kornhálms og annarra jurta til uppræktunar jarðvegs í útiræktun grænmetis telst styrkhæf. Ræktun vetraryrkja sem sáð er um mitt sumar og endurræktun túna er tekin út á ræktunarári. Ekki telst styrkhæf ræktun ef kornrækt er eingöngu ætluð til að draga að gæsir til skotveiði, nema ef kornhálmur er sannarlega hirtur eða plægður niður. Önnur ræktun sem ekki er nytjuð til búskapar, þar með talin sáning í golfvelli, tjaldstæði o.s.frv. er ekki styrkhæf. Framlögum til landgreiðslna skal ráðstafa á ræktað land sem uppskorið er til fóðuröflunar og framleiðanda er heimilt að nýta. Framlög eru ekki greidd út á land sem eingöngu er nýtt til beitar. Þegar uppskorinn er hluti lands, sem sækja á um styrk út á, skal skrá sérstaklega þann fjölda hektara sem er uppskorinn. Umsóknir skulu berast á afurd. is fyrir 3. október. Mikilvægt er að hafa í huga að þrátt fyrir að einhver uppskera kunni að vera óskráð, þá kemur það ekki í veg fyrir að hægt sé að skila jarðræktarskýrslu í Jörð.is og sækja um styrkinn í Afurð. /ghp Mikilvægt er að hafa í huga að þrátt fyrir að einhver uppskera kunni að vera óskráð, þá kemur það ekki í veg fyrir að hægt sé að skila jarðræktarskýrslu í Jörð.is og sækja um styrkinn í Afurð. Mynd / ghp
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Bændablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.