Bændablaðið - 08.09.2022, Blaðsíða 36

36 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. september 2022
LÍF&STARF
Danmörk:
Kotgarðar í Árósum
Danir mega eiga það að þeir kunna
listina að „hugge sig“. Í Árósum
og víðar í Danmörku er að finna
það sem er kallað „kolonihave“,
grendargarðar eða kotgarðar, eins
og ég kýs að kalla nýlenduna mitt
í borginni.
Garðarnir eru hugsaðir sem afdrep
fyrir fólk sem býr í blokk og hefur
ekki aðgang að einkagarði. Hver og
einn garður er í einkaeigu og ganga
þeir kaupum og sölum en kaupin eru
háð skilyrðum sem eiga að koma í
veg fyrir að hægt sé að braska með
garðana. Félagsskapurinn í kringum
kotgarðana kallast Fritidssamfund
og verða meðlimir þess að fara eftir
sameiginlegum reglum samfélagsins.
Fritid og þétting byggðar
Kotgarðarnir eru í dag 59 og
um 400 fermetrar hver og innan
lóðamarkanna mega eigendur
þeirra reisa 40 fermetra hús og
10 fermetra gróðurhús. Húsin á
svæðinu eru nánast öll heilsárshús
með öllum nútímaþægindum, þrátt
fyrir að reglur kveði á um að ekki
megi dvelja í þeim á nóttunni yfir
vetrartímann.
Nýlendan á sér nokkuð langa
sögu og landið var lengi utan við
bæinn og í eigu lestafélagsins DSB.
Í seinni heimsstyrjöldinni gátu íbúar
Árósa leigt þar matjurtagarða sem
með tímanum þróaðist yfir í garða
með litlum húsum og svo stærri
húsum og meira í átt til staða sem
hægt var að „hugge sig“ frá skarkala
borgarinnar. Árið 2008 átti DSB
undir högg að sækja fjárhagslega og
sáu nýlendubúarnir sér leik á borði
og keyptu landið.
Með tímanum hefur borgin
færst nær kotgörðunum og
byggingaverktakar ásælast landið
í nafni framfara og fyrir nokkrum
árum misstu nokkrir nýlendubúar
garðana sína undir veg og blokkir.
Þétting byggðar er svo nauðsynleg
í Árósum eins og í Reykjavík að
nýjustu blokkirnar eru ekki nema
fáa metra frá lóðamörkum sumra
kotgarðanna og það sem verra er, að
mati nýlendubúa, geta blokkarbúar
horft niður í garðana af svölunum.
Svölum sem lofað var að ekki
yrðu byggðar á þeirri hlið sem snýr
að görðunum.
Ólíkir garðar
Eitt af því sem gerir kotgarða-
byggðina skemmtilega er hversu
ólíkir garðarnir eru. Sumir eru
verulega skipulagðir og jafnvel
skipulagðir eftir ákveðnum
garðstíl eins og japanski garðurinn
sem er verulega glæsilegur.
Aðrir eru meira villtir og frjálslegri
í forminu. Garðurinn þeirra
Vigdísar og Guðjóns flokkast
undir það sem kallast frjálst form
að því leyti að skipulag hans er
sjálfsprottið eftir hugmyndum
þeirra og nennu og breytist
eftir því sem þeim finnst hann
fallegastur hverju sinni.
Í ár eru það til dæmis rauð og
blá blóm sem eru mest áberandi.
Góður staður til að vera á
Hjónin Guðjón Guðmundsson og
Vigdís Sveinsdóttir keyptu sér kot
í Fritids-nýlendunni árið 2004 og
hafa síðan þá byggt við húsið og
ræktað kotgarðinn sinn af alúð. Að
þeirra sögn er fátt betra en að eyða
frítímanum í kotinu og dunda sér
í garðinum.
Gaui, eins og Guðjón er yfir-
leitt kallaður, segist heimsækja
nýlenduna á hverjum degi og
yfirleitt á hjóli og eyða þar tíma
til að hlaða batteríin.
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Sumarhöll Vigdísar Sveinsdóttur og Guðjóns Guðmundssonar í Árósum. Myndir / VH.
Guðjón Guðmundsson og Vigdís Sveinsdóttir kotgarðsbændur.
Útþensla og þétting byggðar er farin að þrengja að kotgörðunum.
Gróðurhúsin mega vera 10 fermetrar að stærð.
Vel skipulagður kotgarður í japönskum stíl.
Guðjón Rúdolf stórfursti kotgarðanna.