Bændablaðið - 08.09.2022, Side 34

34 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. september 2022
LÍF&STARF
Stóðréttir haustið 2022
Stóðréttir verða nú með sama brag
og fyrir kórónuveirufaraldurinn,
sem takmarkaði fjölda gesta
síðustu tvö ár.
Listi yfir fjárréttir eru á blaðsíðum
32-33 og upplýsingar um viðbætur
eða leiðréttingar skal senda á
netfangið smh@bondi.is. /smh
Auðkúlurétt við Svínavatn, A.-Hún. laugardaginn 1. okt.
Árhólarétt (Unadalsrétt) við Hofsós, Skag. föstudaginn 23. sept.
Deildardalsrétt í Deildardal, Skag. laugardaginn 1. okt.
Flókadalsrétt, Fljótum, Skag. Upplýsingar vantar.
Fossárrétt á Skaga, A.-Hún. laugardaginn 17. sept.
Hlíðarrétt við Bólstaðarhlíð, A.-Hún. Upplýsingar vantar.
Kjalarlandsrétt, A.-Hún. laugardaginn 17. sept.
Laufskálarétt í Hjaltadal, Skag. laugardaginn 24. sept.
Melgerðismelarétt í Eyjafjarðarsveit laugardaginn 1. okt.
Miðfjarðarrétt í Miðfirði, V. - Hún. laugardaginn 3. sept. kl. 08:00
Selnesrétt á Skaga, Skag. laugardaginn 17. sept.
Skarðarétt í Gönguskörðum, Skag. laugardaginn 17. sept.
Skrapatungurétt í A.-Hún. sunnudaginn 18. sept. kl. 11
Staðarrétt í Skagafirði laugardaginn 17. sept.
Tungurétt í Svarfaðardal, Eyf. laugardaginn 1. okt.
Unadalsrétt (Árhólarétt) við Hofsós, Skag. Upplýsingar vantar.
Undirfellsrétt í Vatnsdal, A.-Hún. sunnudaginn 25. sept. kl. 09:00
Víðidalstungurétt í Víðidal, V.-Hún. laugardaginn 1. okt. kl. 11:00
Þverárrétt í Eyjafjarðarsveit laugardaginn 1. okt.
Þverárrétt í Vesturhópi, V.-Hún. Upplýsingar vantar.
Æðarkollum hefur fækkað ef
marka má árlega talningu unga
kringum Breiðafjörð.
„Þessar niðurstöður geta
verið vísbending um minnkandi
varp, en líka um breytta hegðun
æðarkollnanna þ.e. að þær leiti
frekar utan svæðisins til fæðuöflunar
með ungana, og svo getur þetta verið
blanda af þessu hvort tveggja,“ segir
Jón Einar Jónsson, vísindamaður
hjá Háskólasetri Háskóla Íslands
á Snæfellsnesi, en æðarungar voru
taldir 16. árið í röð á svæðinu frá
Brjánslæk að Reykhólum og einnig
á norðanverðu Snæfellsnesi.
Niðurstaða talningar var sú að
hlutfall unga á kollu er svipað og
verið hefur undanfarin ár, þ.e. 1,37
í júní og 0,67 í júlí. „Varpið var
frekar seint hjá æðarkollunum í ár
og því voru margir dúnungar í seinni
talningu sem fram fer í lok júlí,
alls 42% unganna. Þeir eru yfirleitt
orðnir stórir á þeim tíma og því nær
alltaf sárafáir í júlítalningunni.“
Voru á bilinu 500 upp í 900
Æðarkollum á talningarsvæðinu
hefur fækkað undanfarin ár. Á
árabilinu frá 2007 til 2019 voru
að jafnaði 500 til 900 æðarkollur á
þessu svæði, en undanfarin ár hafa
þær verið á bilinu 250 og upp í um
460 með þeirri undantekningu að í
júní í fyrra voru þær 661 í allt.
Fjöldi unga er í samræmi við
þetta. Í júlí sáust 308 ungar, sem
er það mesta síðan 2016, en á móti
kemur að tæpur helmingur þeirra
voru dúnungar.
Jón Einar segir að talning fari
fram tvisvar á ári, sú fyrri er í síðustu
viku júnímánaðar, þegar kollur eru
nýbúnar að leita út og ungarnir enn
litlir, þeir allra fyrstu orðnir tveggja
til þriggja vikna. Aftur er talið í lok
júlí þegar vænta má þess að ungar
séu orðnir í það minnsta hálfvaxnir
eða meira.
„Talningin í júní er fyrst og
fremst hugsuð til að meta hvernig
varpið gekk og sú í júlí hvernig
ungauppeldið hefur gengið. Það
má kannski segja að þetta sé
meira í ætt við sýnatöku heldur en
heildartalningu,“ segir Jón Einar.
Talið er meðfram ströndinni frá
Brjánslæk austur að Reykhólum,
þ.e. í Vatnsfirði, Kjálkafirði,
Kerlingarfirði, Vattarfirði og
Kollafirði. Þá er ekið að Reykhólum
og talið á tjörnum þar og við veginn
út að Þörungaverksmiðju. Einnig
er stoppað við Gilsfjarðarbrúna.
Æðarfuglar:
Vísbending um minnkandi
varp eða breytta hegðun
Jörðin Elliðahvammur er smábýli
Kópavogsmegin við Elliðavatn.
Landið er þéttvaxið sitkagreni og
ösp inni á milli grenitrjánna. Þar
er einnig að finna hátt í fimmtíu
mismunandi yrki af eplum.
Þorsteinn Sigmundsson,
eggjabóndi að Elliðahvammi, er
eldhugi í ræktun eplatrjáa auk þess
sem hann elur býflugur sem sjá
um að frjóvga trén. Hann ræktar
epli utandyra, í köldu gróðurhúsi
og í gróðurskála. Þorsteinn segir
að eplaræktin veiti honum mikla
hamingju, auki lífsánægju hans og
lífsgæði og vitnar í Martein Lúter
þegar hann segir að þótt hann vissi að
það yrði heimsendir á morgun mundi
hann samt planta eplatré.
Árviss uppskera í gróðurskálanum
„Ég gæti trúað að þegar allt er talið
þá sé ég með 50 yrki úti og inni og
allt um kring. Þar af eru um 20 í
gróðurskálanum sem gefa árvissa
og góða uppskeru. Eplin af öllum
trjánum í skálanum eru mjög góð á
bragðið en með ólíku bragði eftir því
um hvaða yrki er að ræða.
Satt best að segja hef ég ekki á
hraðbergi hvað þau heita en allt eru
þetta yrki sem ég hef verið að safna
í mörg ár og hafa reynst vel. Flest
og líklega öll koma frá norðlægum
og köldum svæðum og eitt þeirra
sennilega frá mjög köldu svæði í
Alaska og gefur af sér vetrarepli sem
eru svolítið sérstök. Eplin á því tré
geta hangið á trénu allan veturinn og
Elliðahvammur:
Eplarækt eykur lífsgæði
Glæsileg uppskera af bragðgóðum matareplum. Myndir / Óskar Andri Víðisson
Þorsteinn Sigmundsson ásamt barnabarnabörnunum sínum, Þráni Frey,
Styrmi Snæ og Heiðdísi Örnu Óskarsbörnum.