Andvari - 01.01.2016, Blaðsíða 128

126
GUÐRÚN KVARAN
ANDVARI
Dálítið hef eg verið að fást við Testamentið í hjáverkum, og er eg nú kominn langt
á leið með fyrsta concept til þeirra þriggja Guðspjalla, en enn nú allt ókarað. Get
eg til, að þetta komi aldrei fyrir almennings augu, eða ekki fyrr en eg er dauður,
og er það vel, því margur mun verða, sem þessi útlegging ekki dámar sem bezt.
(1966:165)
Geir biskup lést 1823, fjórum árum áður en Nýja testamentið var prentað í
Viðey. Sveinbjörn Egilsson tók að sér að fara yfir þýðingu Geirs. Ekki er
vitað hvenær það var, hvort Geir var enn á lífi eða hvort Sveinbjörn gerði
athugasemdir eftir að Geir var fallinn frá. Handrit Geirs með lagfæring-
um Sveinbjarnar er varðveitt á Landsbókasafni-Háskólabókasafni undir
númerinu IB 507 4to. Sveinbjörn strikaði stundum yfir þýðingu Geirs og
skrifaði sína tillögu ofanmáls, stundum strikaði hann undir texta sem hann
vildi breyta en stundum lét hann nægja að leggja til aðra þýðingu án þess
að strika yfir eða undir texta Geirs. Nýja testamentið var gefið út í tveim-
ur bindum 1825 og 18275 og eru þar samstofna guðspjöllin birt með breyt-
ingum Sveinbjarnar. Þegar öll Biblían var gefin út 18416 var enn búið að
lagfæra á ýmsum stöðum og hefur það líklega verið gert við lokayfirlest-
ur sem séra Arni Helgason og kennarar Bessastaðaskóla, þeir Sveinbjörn
Egilsson og Hallgrímur Scheving, munu hafa annast. Það má ráða af bréfi
sem Sveinbjörn skrifaði Rasmusi Rask 1. ágúst 1824 þar sem hann afsakar
drátt á vinnu við þýðingu sína á Hómer á þennan hátt:7
I sumar hefi eg ei komist til ad líta í þad til neinna umbóta, því vid Schevíng höfum
verid ad revidera útleggíngu af N.T.
Næsta Biblía á undan Viðeyjarbiblíu var gefin út 18138 og hefur verið nefnd
Hendersonbiblía þar sem Ebenezer Henderson átti mikinn þátt í útgáfu henn-
ar og dreifði eintökum á ferð sinni um landið 1814 og 1815. Ef þýðing Geirs
er borin að þeirri Biblíu sést að hann gekk lengra í breytingum en búast
hefði mátt við miðað við erindisbréfið. Lítið hefur verið fjallað um þýðingu
Geirs sérstaklega. Svavar Sigmundsson minntist á þýðingu Geirs og yfirferð
Sveinbjarnar í grein 1990 en sýndi ekki dæmi um breytingar.9
Eg ætla að velja nokkur stutt brot úr IB 507 4to, bera þau að eldri biblíu-
útgáfum: Biblíu Guðbrands Þorlákssonar 158410, Biblíu Þorláks Skúlasonar
1644", Biblíu Steins Jónssonar 172812, Vaisenhúsbiblíu 174713 auk Biblíunnar
frá 1813 og leita eftir fyrirmyndum ef einhverjar eru. Eg mun einnig, ef
ástæða er til, bera textann að Nýja testamentisþýðingu Odds Gottskálkssonar
frá 154014 sem Guðbrandur Þorláksson nýtti í Biblíu sína. Innan sviga eru
sýndar breytingar Sveinbjarnar og undir- og yfirstrikanir þar sem þær er að
finna í handritinu.