Andvari

Volume

Andvari - 01.01.2016, Page 156

Andvari - 01.01.2016, Page 156
154 HJALTI ÞORLEIFSSON ANDVARI svo hljótt [...]. Sál hans er eins og bikar, sem þenst því meir sem á hann er skenkt, og hæfileika hans að gleðjast eru engin takmörk sett “6I Hann hefur glatað möguleika á jafnvægi og er nú háður duttlungum torræðra og marglyndra afla umhverfisins. Aðdáun sögumanns er öll sem fyrr á hinni lífsreyndu Steinunni, sem lifði lífi sínu rótföst í mannheimum og safnaði í sarp komandi kynslóða með erfiði sínu, en ekki á Álfi sem kaus sér draum- kennda óreiðu handanveruleikans. Áhersla á hreyfingu og stanslausan straum tilverunnar kemur að sama skapi fram í öðrum þætti „Heljar“ þar sem segir frá Dísu af Skaganum. Álfur fellir ást til hennar líkt og til hafsins enda er yfir henni „[...] svalandi útræna Skagans [.,.]“62 og augu hennar eru gráblá og djúp eins og særinn. Dísa verður nokkurs konar myndhverfing náttúrunnar í allri sinni dýrð sem rúmar eiginleika og dulrænu þess frumafls sem býr innan sköpunarverksins: Þú ert heilög eins og guð og óhrein eins og dýr [...] þú ert mjúk eins og vorþoka og hörð eins og stuðlaberg, þú getur klappað með barnshöndum og verið ægileg eins og snjóflóð. Gleði þín getur verið víðari en himininn, örvænting þín dýpri en hafið, hatur þitt heitara en eldurinn, trygð þín fastari en jörðin. Þú ert gömul eins og efnið, ung eins og andinn, eilíf eins og tíminn.63 Tilvist Dísu er eins og náttúran sem hún stendur fyrir. Hún nær út yfir tíma og rúm, felur jöfnum höndum í sér sköpun og eyðingu og er allt í senn gömul, ung og eilíf. Hún er hafin yfir manninn eins og guð en er um leið bundin hinu jarðneska og lætur sér þrá hans eftir æðri vitneskju í léttu rúmi liggja enda er hún sæl í sinni fáfræði og „[...] heimsk eins og Eva, áður en hún át af skilningstrénu góðs og ills“.64 Hið vitsmunalega er einn þáttur ein- lyndisins en náttúran sem Dísa endurspeglar er að öllu leyti marglynt afl og því hefur hún takmarkaðan skilning á gildi þeirrar sérhæfingar sem mannleg þekking hefur í för með sér. Miðað við þau ógnaröfl sem hún býr yfir, lítur á sem sjálfsögð og mennirnir hafa engin tök á að beisla, virðist kunnátta mannsins afar afmörkuð og lítils megandi. Hvað sem því líður er það þó ein- lyndishæfileikinn til að nema sem mannkynið hefur umfram náttúruna og sú hæfni getur skilað æðri kunnáttu sem nær út fyrir þá hringrás sköpunar og eyðingar sem hún viðheldur. I kaflanum um Dísu er auk þess mikið gert úr hreyfanleika alheimsins og hann séður sem grundvöllur lífsins sem fyrirfinnst innan hans: „Veiztu að málmæðar hríslast um fjöllin. [...] Veiztu að jörðin undir fótum okkar er öll kvik af vatnslindum? [...] Veiztu að niður við grunn sjávarins er krökt af lífi [...]“,65 er Dísa innt eftir. Gangur lífsins er tryggður með duldum en sífelld- um hræringum sem eiga sér stað í hlutveruleikanum en eru úr sjónmáli. Til nánari skýringar er dregin upp mynd af norðlenskum kotbónda sem leggur
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.