Leikhúsmál - 01.11.1963, Blaðsíða 12

um það, sem Lárus vann að og afrekaði sér sjálfum til
þroska og frama þau ár, sem hann dvaldist í borg kóngs-
ins, og er þar stiklað á stóru. Lárus hafði margt lœrt. Á
þessum tima voru nokkur umbrot í leikhússtíl álfunnar.
Raunsœisstefnan hafði ráðið lofum og lögum. Oll svið
og allir búningar voru nákvœmar eftirlíkingar af um-
hverfinu og náttúrunni. Allt, secn hönd á festi og einhvern
veginn gœti átt erindi inná svið, var tint til. Stássstofur
urðu að forngripasöfnum, garðurinn fyrir utan húsið að
bótanískri sýnikennslu. Og allt fullt af blúndum, dúkar,
gluggatjöld, kvenfólk. En smám saman gerðust rusk og
hrœringar með ýmsu leikhúsfólki álfunnar, málaralist-
in var búin að feta sig gegnum mörg stig áleiðis til
abstrakt-málunar, og leikstjórar og leikhúsfólk voru í óða
önn að aðlaga hana leiklistinni — eða öfugt. T.d. mœndu
margra augu til Berlínar, þar sem leikstjórinn Piscator
o.fl. voru um þessar mundir að bjástra í tilraunaleikhús-
um við kúbisma og jafnvel súrrealisma. Efniviður og lita-
val breyttust og fóru smám saman að skýrast. Leiklistin
fór að tifa þá braut, sem málaralistin hafði þegar rutt.
En nú var það, að á árunum 1932 og 1933 gengu
þungir tlmar og erfiðir yfir Danaveldi einsog aðrar
þjóðir. Mögru kýrnar hans Farós voru á reiki um héruðin,
og á skall kreppa. Allt brotnaði saman og yngri starfs-
kröftum leikhúsanna var sagt upp. Þá var Lárus aðeins
27 ára gamall, hann fór þvl sömu leið og með nœsta
skipi heim til íslands. Eru þvl síðasta haust liðin rétt 30
ár síðan hinn ungi maður kom aftur heim, forframaður
úr stórborginni.
„Jamm, strákar mínir, þannig var nú hjá Danskinum".
Leikfélag Reykjavíkur og fleira
Á þessum tíma voru mikil umbrot í islenzku leiklistarlífi.
Leikfélag Reykjavíkur hafði þá starfað um þrjátíu og fimm
ára skeið af framúrskarandi dugnaði þeirra, sem að því
stóðu. Nú voru þeir smám saman að heltast úr lestinni,
en nýir að taka við. Auk þess kom nú fram sú nýlunda,
að í hópinn bœttust leikarar, sem voru útlœrðir úr leik-
skólum, ákveðnir í því að gera leiklistina að aðalstarfi
sínu eftir því sem föng vœru á. Það þótti furðuleg bírcefni
í þá tíð. Hinni gömlu tradisíón var haldið áfram með
nýju blóði. Félag sem Leikfélagið gat þvl sannarlega not-
að kunnáttu og krafta manns á borð við „Lassa".
Og kunni það líka.
Fyrsta leiksviðið, sem Lárus málaði hér var við Stundum
kvaka kanarífuglar eftir Lonsdale, sem leikið var „undir
leiðbeinslu" Indriða Waage. Það var strax haustið 1933.
Um jólin sama ár tróð Lárus fyrst hinar öldnu fjalir leik-
hússins, eins og það heitir, í hlutverki Gríms meðhjálpara
1 Maður og kona, einnig undir leiðbeinslu Indriða Waage.
Og þar með var Lárus kominn á skrið. Verður nú að fara
fljótt yfir sögu og bregða aðeins upp svipmyndum „af
öllu því diggadaríum", sem hann hefur fengizt við. „Nú,
þetta var manns lifibrauð. Það varð að gjöra svo vel að
lifa á þessu. Maður varð að láta sig hafa margt á þeim
árum". Þannig varð Lárus fljótt einn helzti „altmúlíg-
mann" bœjarins og koma víða við fyrir utan störf sin
sem leiktjaldamálari og búningateiknari Leikfélagsins. —
Tónlistarfélagið hafði þá verið nýstofnað og 1934 ílutti
það fyrstu óperettuna á íslandi, Meyjarskemmuna, undir
hljómsveitarstjórn dr. Franz Mixa og leikstjórn Ragnars
10