Leikhúsmál - 01.11.1963, Blaðsíða 97

(Þau leggjast í rúmið. Miss Gilchrist kem-
uh hlaupandi inn í sviðsljós.)
MISS GILCHRIST: Þau eru horfin! Má ég
fá undirspil, takk fyrir.
(Syngur „Only a box of Matches")
Af sonarást, mamma, ég sendi
þér soldinn eldspýtnastokk,
svo að þú sjáir til við
að sveifla þínum rokk.
Einn gamlingja gelskan ég hitti,
sem grátandi barði sér:
„Ó, steina þá ég seint mun sjá
sem Saxarnir stálu frá mér.
(Patrekur dregur hana út. Meg heyrist
kalla.)
MEG: Teresa! Teresa!
SJÁLFBOÐALIÐINN: Stopp! Ekki lengra.
Sir!
(Offiserinn kemur.)
OFFISER: Já.
SJÁLFBOÐALIÐINN: Það er hérna enn
einn kvenmaður að reyna að komast inn
til hans.
OFFISE: Þér fáið það alls ekki. Það sam-
rýmist ekki öryggisreglunni.
SJÁLFBOÐALIÐINN: Það samrýmist ekki
almennu velsæmi. Hann er kannski kom-
inn úr buxunum.
MEG: Ja, svei — þið haldið þó ekki að ég
hafi aldrei séð buxnalausan karlmann?
OFFISER: Nei, hitt væri liklegra að þér
hefðuð aldrei séð karlmann í buxum.
MEG: Þakka yður fyrir.
SJÁLFBOÐALIÐINN: Þetta er siðprúður
piltur, jafnvel þó hann sé brezkur her-
maður.
MEG: Uss, já, hvað ætli menn geti sosum
ekki verið beztu skinn, þó svo þeir hafi
lent í vitlausu uniformi.
SJÁLFBOÐALIÐINN: Það er talsvert til í
þessu. Faðir minn var til að mynda í kon-
unglega írska fótgönguliðinu.
OFFISER: Minn var brezkur offiser.
MEG: Og minn var írskur sóknarprestur.
OFFISER (krossar sig): Þetta er guðlast,
kona. Nú kemur ekki til mála að ég
hleypi yður inn.
MEG: O, það gerir ekert. Ég ætlaði mér
aldrei inn, hvort sem var, heldur var ég
bara að snúast svolítið fyrir sjálfa mig,
þegar hann þarna stoppaði mig allt í
einu.
PAT: Blessaðir hleypið þér henni inn,
kapteinn — aðeins ofurlitla stund — bara
til að hressa strákinn svolítið upp.
OFFISER: Ég dreg stórlega í efa að slíkt
væri viðeigandi. Hann er í vörzlu okkar
og við berum siðferðilega ábyrgð á and-
legri velferð hans.
SJÁLFBOÐALIÐINN: Og þó ekki nema í
veraldlegum skilningi, Sir.
MEG: Ég hafði heldur ekki hugsað mér
að heilsa upp á hann nema í veraldlegum
skilningi.
OFFISER (við sjálfboðaliðann): Jesús,
María og Josep, en það væri alveg hræði-
legt fyrir hann að deyja eftir að hafa
saurgað með syndsamlegu athæfi —
HERMAÐUR (hleypr fram í sviðsljósið):
Hvað eruð þið að segja? Deyja? Hver á
að deyja?
MEG: Við eigum öll að deyja, en þó von-
andi ekki fyrir jól.
PAT: Sjáið nú bara, hvað þér hafið gert.
Nú verðið þér að hleypa henni inn. Ljóta
klúðrið að þér skylduð segja þetta.
OFFISER: Jæja þá, tvær mínútur.
(Offiser og sjálfboðaliði víkja til hliðar.
Herbergið lýst upp. Teresa stendur við
rúmið, óttaslegin.)
MEG: Nú, þarna er hún. Og hérna hefur
hún sem sé verið allan tímann.
TERESA: Ég kom bara hingað til að
þurrka af, Meg.
MEG: Já, því ekki að reyna að láta sér
líða vel á dimmu vetrarkvöldi ? (Við her-
manninn.) Hvernig liður?
HERMAÐUR: Ó, segið mér það, i öllum
lifandi bænum, hvað þeir ætla að gera
við mig?
MEG: Ég vildi bara að ég vissi það.
HERMAÐUR: Gerið það fyrir mig að
spyrja þessar blækur þarna, af hverju
þeir nöppuðu mér? Ég held reyndar að
þeir viti það ekki sjálfir.
MEG: Nei, kannski vita þeir það ekki.
Það er svo margt sem menn ekki vita ...
eða hafa kannski gleymt.
HERMAÐUR:: Ég er nú ekki alveg með á
nótunum ?
MEG: Sumu er ekki hægt að gleyma.
HERMAÐUR: Gleyma?
MEG: í Russel-stræti, í Dyflinni, rétt þar
hjá sem ég fæddist, komu Bretarnir velt-
andi á skriðdreka og skutu sprengikúlum
inn á heimili fólksins.
HERMAÐUR: Það hefur sjálfsagt verið
stríð, frú mín
MEG: Já, það var stríð. En stríð gegn
hverjum, veiztu það?
HERMAÐUR: Nei, frú mín.
MEG: Gömlu fólki, rúmliggjandi fólki, far-
lama fólki, sængurkonum með börn á
brjósti.
HERMAÐUR: Af hverju þeim?
MEG: Allir sem gátu hreyft sig úr sporun-
um voru flúnir. f einu herbergi rákust
þeir á gamla konu; það hékk hjálmur og
gasgríma á veggnum. Sonur hennar hafði
barizt í Frakklandi með brezka hernum
og fallið í orustunni við Somme.
HERMAÐUR: Ég er alveg úti að aka og
hef ekki hugmynd um neitt af þessu.
MEG: Þá skal ég segja mér meira. Hlust-
aðu! (Syngur „Who Fears to speak of
Easter Week“.)
Það bar svo við í borginni
einn bjartan páskadag,
að írlands knáa kappasveit
af krafti gekk í slag.
Með frelsisbál í brjóstinu
og byssunar sér við hlið
þeir eins og stormur æddu fram
og unnu pósthúsið.
En síðan Bretar sóttu að
með sina vagna og hross
og heimsins beztu byssur til
að bombardera oss.
Og hrausta kappa írlands á
í erg þeir skutu og gríð,
og það varð ýmsum þungt um brjóst
í þeirri kúlnahríð.
(Meðan á söngnum stendur, mjakast hitt
fólkið inn.)
í heila viku varðist þar
hið vaska irska lið,
en þá var fallin hetja hver
og hrunið pósthúsið.
En enskir spúðu eiturgas’
um allar götur og torg
og kveiktu síðan eld við eld
I okkar höfuðborg.
Þeir brutu allt í mél og mask
og myrtu börnin smá,
og drápu marga konukind
í kóngsins nafni þá.
Svo grófu þeir alla afsíðis
og enginn veit hvar það var,
en írskan frelsisanda samt
þeir ekki grófu þar
Þetta hefði nú höfundurinn sjálfur átt að
gaula.
PAT: Ef þessi andskotans samsetningur
hefur þá nokkurn höfund.
HERMADUR: Brendan Behan. Hann er
alveg óþolandi andbrezkur.
OFFISER: Andírskur meinarðu. Bíðum bara
þangað til hann kemur heim. Sá skal
þá aldeilis fá að finna hvað það kostar að
gera grín að hreyfingunni.
HERMAÐUR (við áhorfendur): Ætli hann
passi samt ekki að hirða sínar prósentur
af því sem þið verðið að punga út með,
sem er líklega ekkert smáræði, eins og
leikhúsið okrar á aðgöngumiðunum.
PAT: Uss, hann mundi með glöðu geði
selja föðurland sitt fyrir einn viskipela.
MEG: Já, enda er maðurinn alltaf á því.
(Rokk og ról músík, allir dansa).
PAT: Verið þið róleg andartak! Leslie, hef-
urðu séð þetta?
(Lætin hætta o.s.frv.)
HERMAÐUR: Hvað er það. (Lítur á blað-
ið). „Ríkisstjórn Norður-írlands hefur
sent frá sér yfirlýsingu þess efnis að hún
sjá enga ástæðu til að náða hið dauða-
dæmda ungmenni. Lýðveldisherinn hefur
tilkynnt að hermaðurinn Leslie A. Willi-
ams......“ Nei sko, ég hef komizt í blöðin!
Sko bara!
PAT: Þú ættir að lesa svolítið meira.
MISS GILCHRIST: Ég er hrædd um að
það geti hugsast — að það séu miklar lík-
ur á — að þér verðið skotinn.
HERMAÐUR: Hver eruð þér?
95