Peningamál - 04.05.2022, Blaðsíða 54

PENINGAMÁL 2022 / 2 54
14,5 ma.kr.). Fyrir vöru- og þjónustuinnflutning frá löndun-
um þremur er hlutfallið 0,5% (5,5 ma.kr.). Meginuppistaða
útflutnings til Rússlands hefur verið notuð skip, ýmsar
iðnaðarvörur og tæki til matvælaframleiðslu en sjávarafurðir,
einkum uppsjávar- og eldisfiskur, vega þyngst í útflutningi
til Úkraínu og Hvíta-Rússlands. Þá vógu komur rússneskra
ferðamanna þyngst í þjónustuútflutningi til þessara þriggja
landa en verulega dró úr komum þeirra í kjölfar farsóttar-
innar. Annar þjónustuútflutningur jókst hins vegar á móti,
einkum tækniþjónusta og önnur viðskiptaþjónusta.
Stöðvist öll viðskipti við löndin þrjú gæti beint útflutn-
ingstap því numið um 15-20 ma.kr. Tapið gæti mögulega
orðið meira þar sem um 5 ma.kr. af sjávar- og eldisafurðum
hafa verið fluttir árlega frá Íslandi til Úkraínu í gegnum
Litháen undanfarin ár. Auk þess höfðu innlendir söluaðilar
gert ráð fyrir að hluti af auknum loðnukvóta í ár myndi
fara á Úkraínumarkað. Á móti vegur þó að líklega tæk-
ist að koma afurðum á aðra markaði þótt það gæti tekið
lengri tíma og mögulega fengist lægra verð fyrir þær. Þá
er útlit fyrir að aðrar sjávarafurðir, einkum botnfiskafurðir,
hækki í verði vegna aukinnar eftirspurnar eftir íslenskum
sjávarafurðum í kjölfar fyrirhugaðrar hækkunar innflutn-
ingstolla og skerts aðgengis rússneskra sjávarafurða að
alþjóðamörkuðum. Þá hefur Rússum verið vikið tímabundið
úr Alþjóðahafrannsóknarstofnuninni (ICES). Rússar gætu
brugðist við með því að loka á aðgengi annarra þjóða að
rússneskri lögsögu en Ísland hefur verið með tvíhliða samning
við Rússa um veiðiheimildir í Barentshafi. Þær vega þó ekki
þungt í heildarafla Íslendinga.
Þá má ætla að hægt sé að nálgast aðföng sem keypt
hafa verið frá þessum löndum, eins og t.d. steypustyrktarjárn,
timbur og krossvið, frá öðrum löndum þótt verðið gæti reynst
hærra. Í einhverjum tilvikum gæti þó reynst erfitt að finna
sambærilega vöru annars staðar frá og truflanir því varað
lengur og verðhækkanir orðið meiri.
Erfitt er að meta hver áhrif átakanna verða á innlenda
ferðaþjónustu. Þó er ólíklegt að bein áhrif verði mikil í ár
þar sem áætlað er að langstærstur hluti þeirra ferðamanna
sem heimsækja landið komi frá Bandaríkjunum og Vestur-
Evrópu. Átökin kunna þó að draga úr ferðavilja einhverra
þeirra. Einnig kann aukin verðbólga, minnkandi kaupmáttur
og hærra farmiðaverð sakir hækkandi olíuverðs að draga
úr komum til landsins þrátt fyrir aukinn ferðavilja í kjölfar
afléttingar ferðatakmarkana vegna farsóttarinnar. Ekki er
heldur líklegt að truflun á flugumferð vegna lokunar lofthelgi
Rússlands í kjölfar stríðsins hafi víðtæk áhrif hér á landi enda
er ekki gert ráð fyrir miklum fjölda ferðamanna til landsins
frá Asíu í ár.