Peningamál - 04.05.2022, Blaðsíða 16

PENINGAMÁL 2022 / 2 16
mitt næsta ár en taki þá að lækka á ný (mynd II-2). Þetta
er meiri hækkun vaxta en þeir væntu í síðustu könnun.
Framvirkir vextir gefa sömuleiðis til kynna að búist sé
við meiri hækkun vaxta en í febrúar. Þá hefur dreifing
svara markaðsaðila um vexti, verðbólgu og gengi aukist
frá síðustu könnun sem endurspeglar aukna óvissu þessi
misserin.
Langtímanafnvextir hafa ekki verið hærri í þrjú ár …
Ávöxtunarkrafa tíu ára óverðtryggðra ríkisbréfa hefur
hækkað um 1,1 prósentu frá áramótum og var 5,3%
rétt fyrir útgáfu þessara Peningamála (mynd II-3).
Langtímanafnvextir hafa ekki verið hærri síðan í mars
2019. Krafa fimm ára óverðtryggðra bréfa hefur hækkað
heldur meira eða um 1,4 prósentur og halli vaxtaferilsins
minnkað lítillega. Ávöxtunarkrafa tíu ára verðtryggðra
ríkisbréfa hefur hækkað um 0,1 prósentu frá áramótum
og var 0,8% rétt fyrir útgáfu þessara Peningamála.
… sem má að mestu leyti rekja til hækkunar verð­
bólguálags
Hækkun ávöxtunarkröfu óverðtryggðra skuldabréfa frá
síðasta hausti má að mestu leyti rekja til hækkandi
verðbólguvæntinga og aukinnar óvissu um verðbólgu-
horfur. Þetta endurspeglast í þróun verðbólguálagsins
sem hækkaði töluvert fram að vaxtaákvörðun bankans
í febrúar, sérstaklega eftir birtingu vísitölu neysluverðs í
janúar sem hækkaði umfram væntingar fjárfesta (mynd
II-4). Álagið hækkaði síðan enn frekar eftir innrás Rússa
í Úkraínu þann 24. febrúar sem hefur aukið verðbólgu-
þrýsting um allan heim (sjá rammagrein 2).
Eftirspurn eftir verðtryggðum skuldabréfum hefur
verið mikil að undanförnu en framboð þeirra er tak-
markað og er að mestu leyti í eigu lífeyrissjóða. Þá hefur
óvissa um þróun verðbólgu aukist á árinu sem birtist
t.a.m. í auknum breytileika í svörum markaðsaðila um
væntingar þeirra til þróunar verðbólgu og vaxta í síðustu
könnun Seðlabankans. Hluti hækkunar verðbólguálags-
ins endurspeglar því líklega aukið áhættuálag fjárfesta
vegna mikillar óvissu um verðbólguhorfur auk áhrifa
takmarkaðs framboðs af verðtryggðum skuldabréfum.
Hækkun álagsins endurspeglar hins vegar einnig nokkra
hækkun verðbólguvæntinga (sjá kafla V).
Gengi krónunnar
Gengi krónunnar hefur hækkað frá áramótum...
Eftir nokkra lækkun fram eftir síðasta ári tók gengi krón-
unnar að hækka gagnvart meðaltali gjaldmiðla helstu
viðskiptalanda undir lok ársins. Sú hækkun hélt áfram
í byrjun þessa árs allt fram til innrásar Rússa í Úkraínu
Meginvextir Seðlabanka Íslands1
1. janúar 2015 - 30. júní 2025
1. Við mat á vaxtaferlinum er notast við meginvexti Seðlabankans og vexti ríkisbréfa.
Brotalínan sýnir framvirka vaxtaferilinn fyrir útgáfu PM 2022/1. 2. Áætlað út frá
miðgildi svara í könnun Seðlabanka Íslands á væntingum markaðsaðila til veðlánavaxta.
Könnunin var framkvæmd dagana 19. til 22. apríl 2022.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Meginvextir SÍ (vextir á 7 daga bundnum innlánum)
Væntingar markaðsaðila²
%
Mynd II-2
2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 ‘25
0
1
2
3
4
5
6
7
Ávöxtunarkrafa ríkistryggðra skuldabréfa1
2. janúar 2015 - 29. april 2022
1. Út frá eingreiðsluvaxtaferlum (metnum með aðferð Nelson-Siegel) þar sem er notast
við vexti á millibankamarkaði með krónur og vexti ríkistryggðra skuldabréfa.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Óverðtryggð 5 ára
Óverðtryggð 10 ára
Verðtryggð 5 ára
Verðtryggð 10 ára
%
Mynd II-3
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
2021202020192018201720162015 ‘22
Sundurgreining breytingar nafnvaxta skuldabréfa1
1. Breyting ávöxtunarkröfu óverðtryggðra ríkisskuldabréfa (út frá eingreiðsluferlum
metnum með aðferð Nelson-Siegel) og framlag samsvarandi breytinga ávöxtunarkröfu
verðtryggðra skuldabréfa og verðbólguálags.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Verðtryggðir vextir
Verðbólguálag
Óverðtryggðir vextir
Prósentur
Mynd II-4
-0,2
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
5 ár eftir
5 ár
10 ár5 ár5 ár eftir
5 ár
10 ár5 ár
30. des 2021 - 24. feb. 2022 24. feb. - 29. apríl 2022
1,0