Veiðimaðurinn - 01.12.1972, Blaðsíða 4

ræður gangi himintungla, að hann myndi
ráða skini sólar og dögg loftsins og
ávexti jarðarinnar, er því fylgir, og
slíkt sama vindinum loftsins og þar með
stormi sævarins. Þá vissu þeir eigi, hvar
ríki hans var, en því trúðu þeir, að hann
réð öllum lilutum á jörðu og í lofti,
himins og himintunglum, sævarins og
veðranna.“
Við vitum ekki heldur enn í dag, hvar
ríki hans er, en ef marka mætti orð og
skilnings rússnesks geimfara, sem sagði
við heimkomuna fyrir nokkrum árum,
að liann liefði hvergi orðið hans var á
ferð sinni, er það sennilega einhvers stað-
ar lengra frá jörðu en sá rússneski komst,
nema sá liinn sami hafi skilið hlutina
jafnvel ennþá „jarðlegri skilningi“ en
Snorri segir að hinir fornu liugsuðir hafi
gert og honum því verið gefin þeim mun
minni „andleg syektin.“
Annars er ekki með öllu Ijóst, hvort
þessir fornu skýrendur sköpunarverksins
hafa skilið hlutina nokkuð jarðlegri
skilningi en við gerum enn í dag. Lýsing
þeirra t. d. á Gimli er á þann veg, að hún
getur varla talizt neitt efnis- eða jarð-
legri en okkar á bústöðum himnanna.
Snorri segir: „Á sunnanverðum himins-
enda er sá salur, er allra er fegurstur og
bjartari en sólin, er Gimli heitir; hann
skal standa þá er bæði himinn og jörð
hefur farizt, og byggja þann stað bæði
góðir menn og réttlátir um allur aldir.“
Gefur þessi lýsing nokkuð eftir hugmynd-
um kristinna manna eða annarra trúar-
bragða um sæluríki himnanna, og er hún
nokkuð „jarðlegri'“ en þœr? Einhverjir
kunna að líta á þessi orð mín sem hálf-
gert eða algert guðlast, en það verður
þá að hafa það. Minna má líka á frá-
sögn Snorra-Eddu um himnana þrjá.
Við tölum jafnvel nú á dögum um sjö
himna eða tilverusvið, en grundvallar
liugmyndin er hin sama: þróunarleið
mannsandans til hinna æðstu lífheima.
Ekki er heldur ófróðlegt að bera saman
þessar fornu frásagnir um Gimli, Asgarð
og Iðavöll við 21. kapitula opinberun-
arbókar Jóhannesar, þar sem lýst er
hinni himnesku Jerúsalem. Er þar ekki
sittlivað sameiginlegt að finna?
Menn hafa löngum verið fastlieldnir
á þá skoðun „að allir hlutir væru smíð-
aðir af nokkru efni“ og því átt erfitt
með að hugsa sér það ríki, sem ekki
væri skapað úr efni svo líku þessum
heimi, að skilningarvit þeirra, hin fimm,
fengju skynjað það. Guðsríki trúarbragð-
anna hefur hjá flestum verið æði þoku-
kennd hugmynd, reist meira á arfgengri
trú en sjálfstæðri, rökhugsaðri skoðun,
enda hefur farið svo fyrir mörgum, eins
og kerlingunni í Gullna hliðinu, að þeir
liafa mjög tekið þar mið af jarðnesku
umhverfi sinu og staðháttum. Oskir
manna og draumsýnir um fegurri og
betri heim en þann, sem þeim hefur tek-
izt að skapa, eru vafalítið jafngamlar
mannlegrí hugsun. Þetta kemur fram
þegar í elztu heimildum, sem fundizt
hafa um mannlíf á jörðunni, og enn er
haldið áfram að grufla og leita skýrínga
á lífinu, uppruna þess og tilgangi. Sumir
telja sig hafa séð inn í heima eða tilveru-
svið, sem flestir aðrir verða að láta sér
nægja að dreyma um, og öllum virðist
sú þrá í blóð borín, að óska einhvers
betra, fegurra og fullkomnara en þess,
sem þeir búa við. Jafnvel þeir, sem engu
2
VEIÐIMAÐURINN