Veiðimaðurinn - 01.12.1972, Side 41

lokið gýtur hún smáskammti af hrognum,
sem hængurinn frjóvgar strax, og detta egg-
in niður í holuna. Hrygnan grefur síðan
aðra holu fyrir ofan þá fyrstu, sem við það
fyllist af möl, og þetta gengur koll af kolli
unz búið er að gjóta öllum hrognunum.
Hrognin eru þannig niðurgrafin í möl-
inni allan veturinn og klekjast að vorinu.
Fyrstu dagana eftir klakið, halda seiðin
sig niðri í mölinni og fyrst þegar kviðpok-
inn er uppurinn fara þau að koma upp úr
henni. Seiðin lifa á smákrabbadýrum, skor-
dýralirfum og öðrum smádýrum, sem ber-
ast með straumnum.
Þótt þau séu smávaxin, þá velur hvert
seiði sér stað í ánni, sem það helgar sér,
og ver fyrir ásókn annarra seiða. Þessu
eðli heldur urriðinn allan þann tíma, sem
hann er í rennandi vatni.
Þegar seiðin hafa dvalizt í ánni 2—4
ár, þá ganga þau út í stöðuvatnið, og fara
þau þá að vaxa fyrir alvöru, enda vatnið
vfirleitt meiri nægtabrunnur en lækir og
ár, sem í það falla.
Fyrst eftir að smáfiskurinn kemur í vatn-
ið, virðist hann halda sig við lækjarósana,
og yfirleitt er smáfiskurinn meira á grynnri
svæðum vatnsins en stóri fiskurinn. Það er
eðlilegt, því stórum fiski finnst hann ekki
óhultur á grunnu vatni nema á nóttunni.
Víðast hvar er urriðinn mjög í hávegum
hafður sem stangveiðifiskur og mikið gert
til þess að auka útbreiðslu hans og magn,
bæði með seiðaeldi og öðrum fiskræktarað-
gerðum, sem stuðla að því að bæta lífs-
kjör hans. Þó hefur það verið þannig á
Islandi, að menn hafa haft á honum illan
bifur, talið hann ránfisk og varg hinn mesta.
Víða hafa menn reynt að uppræta hann
og sérstaklega hafa laxveiðimenn haft horn
í síðu urriðans. Það sem sennilega hefur átt
sinn stærsta þátt í þessu, er sú staðreynd,
að í urriðamögum finnst oft mikið af sílum,
en þessi síli eru yfirleitt hornsíli og jafnvel
þó stundum sé þar um að ræða laxa- og
bleikjuseiði þá verður að hafa það í huga,
að náttúran hefur sínar eigin aðferðir til
þess að viðhalda jafnvægi milli dýrategund-
anna, og það eru miklu fleiri laxaseiði, sem
verða hungri og sjúkdómum að bráð held-
ur en þau, sem lenda í maga urriðans.
Það er því kominn tími til að urriðanum
verði meira sinnt, eins góður stangveiði-
fiskur og hann sannarlega er.
Aðalfæða urriðans eru botndýr ýmis kon-
ar og standa þar krabbadýr og skordýra-
lirfur efst á matseðlinum. Annars fer það
bæði eftir stað og árstíma, hvaða fæðuteg-
und urriðinn étur í það og það skiptið. Fyrri-
hluta sumars eru það oft rykmýslirfur og
púpur sem eru yfirgnæfandi, seinna taka
við vorflugulirfur og ef mikið er að klekj-
ast út af vorflugu er urriðinn oft úttroðinn
af púpum, sem hafa verið að skríða upp úr
vatninu. Krabbadýrin aukast í fæðunni þeg-
ar líða fer á sumarið. Ef hlýtt er í veðri ber-
ast skordýr í vatnið og það má oft finna
í fiskmögum blaðlús og önnur landdýr, sem
vindurinn hefur feykt í vatnið.
Þegar ein fæðutegund er fyrir hendi í
miklu magni, þá lítur fiskurinn ekki við
öðrum fæðutegundum. Þannig er þessu til
dæmis varið þegar vorflugan er að klekj-
ast út. Þá þýðir lítið fyrir veiðimanninn að
bjóða annað en agn, sem líkist vorflugupúp-
unum.
Þegar hausta tekur og vatnið fer að
kólna, hægjast efnaskipti fiskanna og mat-
arlyst urriðans minnkar því lengra sem
líður á sumarið. Meðal annars vegna þessa
VEIÐIMAÐURIMN
39