AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.06.1994, Síða 77

unum samsvarandi ÍST/ISO 9000 og hluti þeirra heíur
hlotiö viðurkenningu. ■
Skilgreiningar:
Rýni verkefnisáætlunar Rýni verkefnisáætlunar út frá áætlun
verkkaupa um bygginguna, þörfum hans og kröfum (arkitektar).
Hönnunarrýni Rýni hönnunar með tilliti til byggingartæknilegra
atriða (tæknimenn).
Verkefnisyfirferð Sameiginleg yfirferð tæknimanna og verktaka
til að finna fyrirfram vandamál sem sjá má fyrir og til að fá fram
reynslu verktakans á viðkomandi sviði.
Gæðaáætlun Gæðaáætlun gerir grein fyrir því hvernig gæða-
stjórnun er skipulögð.
Eftirlitsáætlun Eftirlitsáætlun gerir grein fyrir því hvernig staðið
verður að móttökueftirliti á efni, framkvæmdaeftirliti og lokaeftirliti
á byggingu eða býggingahluta.(lnnra eftirlit verktakans).
Upplýsingar Verktakinn skal gera grein fyrir því hvernig hann
upplýsir starfsmenn sina um gæðakröfurnar í verkinu.
Gæði Sameiginlegt heiti yfir alla þá eiginleika einingar* sem
ákvarða getu hennar til að uppfylla tilgreindar og ótilgreindar þarfir.
(Frumvarp að ÍST ISO 8402). Gæði eru eiginleikar sem bygging
á að hafa samkvæmt samningum eða markmiðum. (Byggestyr-
elsen, Kvalitetssikring 1986).
Gæðastjórnun Sá hluti heildarstjórnunar sem ákvarðar gæða-
stefnuna og gæðamarkmiðin og framfylgir þeim markmiðum.
Gæðaáætlun Sú starfsemi sem ákvarðar markmið og gæðakröfur
um framkvæmd einstakra þátta innan gæðakerfisins. (Frumvarp
að ÍST ISO 8402).
Eftlrlitsáætlun Forsögn um eftirlitsem áaðfarafram á bygging-
artímanum. Útboðsgögnin ættu að innihalda grunn að eftirlits-
áætlun sem verktakinn lýkur síðan við.
Hönnunarrými Formleg.skjalfest, kerfisbundin og gagnger rýni
(review) hönnunar með tilliti til byggingartæknilegra atriða. (Verk-
svið tæknimanna).
Rýni framkvæmdaferils Formleg.skjalfest, kerfisbundin og
gagnger rýni teikninga og lýsinga með tilliti til framkvæmdar hinna
ýmsu verkþátta.
Verkefnisyfirferð Sameiginlegur samræmingarfundur tækni-
manna og verktaka til þess að leiða í Ijós hugsanleg vandamál
og óljósa hluti og taka á þeim.
* Eining = Hvaðeina sem hægt er að lýsa og athuga út af fyrir
sig. T.d. starfsemi, ferli,vara,fyrirtæki, kerfi o.s.frv.
GÆÐASTJÓRNUN í íslenskum
byggingariðnaði
eftir Guömund Guömundsson, verkfræðing hjá Samtökum iðnaðarins, og Ólaf
Jakobsson, stjórnunarfræðing hjá Háskólanum á Akureyri og ráðgjafa hjá
íslenskri Gæðastjórnun hf.
GÆÐAMÁLUM ÁBÓTAVANT
Flestir virðast sammála um aö gæðamálum í bygg-
ingariönaði sé í mörgu ábótavant, þrátt fyrir aö við
eigum mjög hæft og reynsluríkt fólk á öllum sviðum
iðnaðarins. Umræðan hefur einkennst af því að leita
sökudólga og „þatent”-lausna. Gæðavandamál í
byggingariðnaði eru ekki séríslenskt fyrirbrigði heldur
eru þau landlæg m.a. í mörgum ríkjum Evrópusam-
bandsins. Skortur á gæðum í ríkjum ESB er talinn
eiga sér tvær meginrætur:í göllum í hönnun og í vinnu
iðnaðarmanna annars vegar og hins vegar skorti á
skilgreiningum (sþecification). Fyrra atriðið er talið
stjórnunarvandamál, eftirlit, stjórnun og þjálfun er
ófullnægjandi og þörfum notendans er ekki sinnt.
Seinna atriðið orsakar lægri framleiðni, samræmingu
skortir, mælikvarða á árangur skortir, einblínt er á
stofnkostnað, skammtímahugsun ræður ríkjum og
langtímaendingu og gæðum er fórnað. Mikil fylgni
kemur fram milli galla og áherslna á verð. Sé sam-
keppni eingöngu í verði en ekki gæðum, fjölgar
göllum mikið. Þetta er athyglisvert í samhengi við að
á samdráttartímum er talið hagkvæmt að framkvæma
vegna lágs verðs. þar er sjónarhornið stofnköstn-
aður, en ekki langtímakostnaður.
í athugun, sem Meistara- og verktakasamband bygg-
ingamanna gerði á sínum tíma um orsakir galla í
steyptum húsum hér á landi, voru 4 meginatriði talin
orsakavaldurinn: vinnubrögð iðnaðarmanna á verk-
stað, takmarkaður framkvæmdatími, lítt ígrundaðar
hönnunarlausnir, ómarkvissar verklýsingar og efnis-
val. Eflaust má tína margt annað til, sem orsakar
galla. Athyglisvert er í þessu samhengi að ekki skortir
þekkingu, reynslu eða hæfni hönnuða eða iðnaðar-
manna hér á landi. í byggingariðnaðinum virðast allir
vera að gera sitt besta, en bara hver í sínu horni.
Það eru hinir sem valda göllum. Þrátt fyrir gæðavinnu
allra sem að framkvæmd koma, er niðurstaðan sú
að gæðum er ábótavant. Ef það er rétt að allir eru að
framkvæma gæðavinnu hver fyrir sig, þá eru sterk
rök fyrir því að orsakir galla séu skortur á samræm-
ingu og samvinnu á milli allra aðila. Eins og komið
verður að hér á eftir er það einmitt reynsla annarra
75