Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Qupperneq 46

Þróun andlegra og líkamlegra heilsufarseinkenna, vinnuálags
og veikindafjarvista starfsfólks í umönnunarstörfum á
öldrunarstofnunum og sambýlum fyrir fatlaða og geðfatlaða
hjá 12 íslenskum sveitarfélögum er rannsökuð yfir
tímabilið 2010 til 2019, sem og möguleg tengsl hennar við
efnahagskreppuna 2008. Einnig er dreginn lærdómur af þeirri
kreppu fyrir þá sem við stöndum frammi fyrir vegna COVID-19
heimsfaraldursins.
Þýðisrannsókn sem byggir á langtímapanelgögnum þar sem
sömu einstaklingum var fylgt eftir árin 2010, 2011, 2013,
2015 og 2019. Netfangalistar fengust hjá mannauðsstjórnum
sveitarfélaganna. Gagnagreiningin byggir á svörum 108
starfsmanna sem svöruðu spurningalistunum í öll skiptin. Af
þeim voru 84,3% konur og 15,7% karlar, sem endurspeglar
ágætlega kynjaskiptinguna í umönnunarstörfum sveitar-
félaganna. Marktækni var mæld með Cochrans Q-prófi
fyrir endurteknar mælingar, Pearson kí-kvaðratprófi og
dreifigreiningu fyrir endurteknar mælingar.
Sjálfmetin líðan starfsfólks í umönnunarstörfum sveitar-
félaganna, mælt í andlegum og líkamlegum einkennum,
veikindafjaravistum, læknisheimsóknum og því að mæta
veik til vinnu vegna álags versnaði að nokkru leyti í kjölfar
efnahagshrunsins 2008. Marktækt fleiri höfðu mætt veikir
til vinnu vegna álags í síðari fyrirlögnum spurningalistans
en þeirri fyrstu. Andlegri líðan hrakaði fremur en líkamlegri
og tengsl voru á milli mikils vinnuálags og verri andlegrar
líðanar. Sama mynstur kom fram hjá konum og körlum.
Þegar spurt var um heilsufarseinkenni komu fram marktækar
breytingar, til hins verra, í átta af þeim fjórtán einkennum
sem spurt var um.
Sá lærdómur sem við getum dregið af efnahagskreppunni
2008 fyrir kreppuna sem við nú stöndum frammi fyrir vegna
COVID-19 faraldursins er að hún mun líklega hafa neikvæð
áhrif á líðan tiltekinna starfshópa nokkrum árum eftir að við
höfum náð tökum á faraldrinum. Full ástæða er til að brýna
þau sem bera ábyrgð á hjúkrun og starfsmannaheilsuvernd
að vera vakandi gagnvart vinnutengdri líðan starfsfólks
vegna þeirra áhrifa sem efnahagskreppan af völdum
COVID-19 faraldursins getur haft.
Tilgangur
ÚTDRÁTTUR
Aðferð
Niðurstöður
Ályktun
HAGNÝTING
RANNSÓKNARNIÐURSTAÐNA
„Hvers vegna ættir þú að lesa þessa grein?“
Nýjungar: Rannsóknin veitir nýja þekkingu á því
hvernig tilteknir heilsufarsþættir, einkum andlegs
eðlis, þróuðust í neikvæða átt hjá starfsfólki
í umönnunarstörfum hjá sveitarfélögum í
kjölfar efnahagskreppunnar 2008 og fjárhags-
legur samdráttur var sem mestur innan
sveitarfélaganna.
Hagnýting: Aukin þekking og dýpri skilningur
á tengslum efnahagskreppa og vinnutengdri
líðan starfsfólks sem stýrir og starfar við hjúkrun
brýnir þau sem bera á starfsmannaheilsuvernd til
að vera vel vakandi gagnvart vinnutengdri líðan,
einkum andlegri líðan, á erfiðum tímum eins og í
COVID-19 heimsfaraldrinum.
Þekking: Niðurstöðurnar dýpka þekkingu á
tengslum efnahagskreppa við vinnutengda líðan
einstaklinga sem stýra og starfa við hjúkrun og
veita þar með betri forsendur en ella til að sinna
umönnunarstarfinu á farsælan hátt, ekki síst á
tímum samdráttar.
Áhrif á störf hjúkrunarfræðinga:
Hjúkrunarfræðingar, hvort sem um ræðir við
stjórnun eða almenna hjúkrun, geta hagnýtt
þekkinguna til að fyrirbyggja og þekkja merki
um aukinn heilsufarsvanda meðal starfsfólks
í umönnunarstörfum sem skapast getur á
krepputímum. Einnig getur þekkingin gert
hjúkrunarfræðinga læsari á eigin starfslíðan.
Ritrýnd grein | Peer review
Veikindi og veikindafjarvistir
starfsfólks í umönnunarstörfum hjá
sveitarfélögum. Hvað getum við lært
af bankahruninu 2008?
Lykilorð:
Efnahagskreppur, hjúkrun, sjálfmetin heilsa,
veikindafjarvistir, vinnuálag