Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Síða 69

2. tbl. 98. árg. 2022 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 69
Ritrýnd grein | Peer review
Tafla 2. Fjöldi þeirra sem urðu fyrir ofbeldi eftir aldri og starfsaldri, gerandi ofbeldisins og afleiðingar
Munnlegt ofbeldi Líkamlegt ofbeldi Kynferðislegt ofbeldi
Fjöldi (%) Fjöldi (%) Fjöldi (%)
Já 134 (60,4) 53 (23,5) 40 (18,9)
Nei 88 (39,6) 173 (76,5) 172 (81,1)
Tíðni
1 skipti 12 (9,4) 21 (42,0) 14 (35,9)
2-5 skipti 65 (50,8) 25 (50,0) 20 (51,3)
6-10 skipti 17 (13,3) 3 (6,0) 3 (7,7)
Oftar en 10 skipti 34 (26,6) 1 (2,0) 2 (5,1)
Gerandi
Sjúklingur 116 (90,6%) 47 (92,2) 34 (87,2)
Gestur 33 (25,8) 5 (9,8) 5 (12,8)
Starfsmaður 18 (14,1) 1 (2,0) 7 (17,9)
Annað 1 (0,8) 0 (0,0) 0 (0,0)
Afleiðingar
Engar 55 (43,0) 9 (18,4) 17 (44,7)
Fannst ógnað 47 (36,7) 29 (59,2) 16 (42,1)
Líkamlegur sársauki 0 (0,0) 16 (32.7) 2 (5,3)
Sjáanlegur áverki 0 (0,0) 7 (14.3) 9 (23,7)
Hræðsla eða kvíði 28 (21,9) 12 (24.5) 5 (13,2)
Depurð 42 (32,8) 12 (24.5) 0 (0,0)
Meðferð 5 (3,9) 5 (10.2) 0 (0,0)
Annað 1 (0,8) 1 (2.0) 1 (2,6)
Nei 112 (87,5) 35 (70,0) 30 (76,9)
Tafla 4. Fjöldi þeirra sem urðu fyrir ofbeldi eftir starfsstéttum
Munnlegt
ofbeldi
Líkamlegt
ofbeldi
Kynferðislegt
ofbeldi
Fjöldi (%) Fjöldi (%) Fjöldi (%)
Læknir 14 (66,7) 5 (22,7) 1 (5,0)
Hjúkrunarfræðingur 44 (71,0) 16 (25,8) 17 (30,4)
Félagsliði/ráðgjafi-
stuðningsfulltrúi
45 (77,6) 27 (44,3) 14 (25,0)
Sálfræðingur 9 (29,0) 3 (9,7) 1 (3,3)
Félagsráðgjafi 8 (53,3) 0 (0,0) 1 (6,7)
Iðjuþjálfi 0 (0,0) 0 (0,0) 1 (25,0)
Annað (t.d. sjúkraliði,
ritari, sjúkraþjálfari)
14 (45,2) 2 (6,5) 5 (16,1)
Tafla 3. Fjöldi þeirra sem urðu fyrir ofbeldi eftir kynjum
Konur Karlar 2 Kí-kvaðrat
N (%) N (%)
Líkamlegt ofbeldi 21(13,5) 32 (45,7) 28,00*
Munnlegt ofbeldi 89 (58,6) 45 (64,3) 0,66
Kynferðislegt ofbeldi 27 (18,8) 13 (19,1) 0,95
*p<0.001
kjölfars ofbeldisins. Ef starfsfólk hafði orðið fyrir ofbeldi oftar
en í eitt skipti var það beðið um að tilgreina alvarlegustu
afleiðingar ofbeldis.
Marktæk tengsl voru á milli þess að verða fyrir líkamlegu
ofbeldi og aldurs (χ2(2) = 7,96; p = 0,019), þ.e. þeir sem voru
eldri en 50 ára urðu oftast fyrir líkamlegu ofbeldi, en hvorki
var marktækur munur á milli aldurs og munnlegs ofbeldis
(χ2(2) = 3,58; p = 0,167) né kynferðislegs ofbeldis (χ2(2) = 5,70;
p = 0,058). Þá voru ekki marktæk tengsl milli starfsaldurs og
þess að verða fyrir líkamlegu ofbeldi (χ2(2) = 0,09; p = 0,955),
munnlegu ofbeldi (χ2(2) = 3,31; p = 0,191) eða kynferðislegu
ofbeldi (χ2(2) = 2,01; p = 0,366).
Eins og taflan sýnir var gerandinn sjúklingur í langflestum
tilvikum og flestir lýstu neikvæðum afleiðingum ofbeldisins,
en aðeins tæpur þriðjungur sagðist hafa verið frá vinnu eftir
atvikið og af þeim langflestir aðeins einn dag.
Tafla 3 sýnir að karlar voru mun líklegri til að verða fyrir
líkamlegu ofbeldi en konur (χ2(1) = 28,00; p < 0,001), en ekki
voru marktæk tengsl á milli kynja hvað varðar að verða fyrir
munnlegu ofbeldi (χ2(1) = 0,66; p = 0,417) eða kynferðislegu
ofbeldi (χ2(1) = 0,00; p = 0,949).
Eins og tafla 4 sýnir, varð meirihluti starfsstétta á geðsviði fyrir
ofbeldi á síðustu 12 mánuðum og urðu þeir sem starfa við
hjúkrun og aðhlynningu oftast fyrir ofbeldi og óháð tegund
þess. Aðeins félagsráðgjafar og iðuþjálfar sögðust ekki hafa
orðið fyrir líkamlegu ofbeldi og iðjuþjálfar ekki fyrir munnlegu
ofbeldi. Munur þessi milli starfsstétta er tölfræðilega
marktækur, þ.e. að verða fyrir líkamlegu ofbeldi (χ2(6) = 29,00;
p < 0,001), munnlegu ofbeldi (χ2(6) = 32,57; p < 0,001) og
kynferðislegu ofbeldi (χ2(6) = 15,16; p = 0,019).
Starfsfólk var beðið um að meta hversu vel því liði í starfi
þegar það svaraði spurningalistanum. Þá sögðust 74,4% líða
vel eða mjög vel, 21,7% hvorki vel né illa og 3,9% illa eða mjög
illa. Ekki reyndist marktækur munur á líðan þátttakenda í
vinnu milli þeirra sem höfðu orðið fyrir ofbeldi og þeirra sem
ekki höfðu orðið fyrir ofbeldi, óháð tegund ofbeldis.