Úrval - 01.02.1952, Síða 4

2
TJRVAL
spumingin um upphaf lífsins
virðist manni þannig vaxin, að
líkumar til að unnt muni að fá
við henni óhyggjandi svar, séu
hverfandi litlar — og er nokkur
von til að slíku svari fylgi hag-
nýtur árangur? Jafnvel hinar
ítarlegustu rannsóknir færustu
manna mun að öllum líkindum
aðeins fæða af sér nýja kenn-
ingu, sem mun eiga það sam-
eiginlegt með eldri kenningum,
að erfitt mun reynast að styðja
hana staðreyndum. Og hvar er
að leita að staðreyndmn um það
sem á að hafa skeð fyrir ein-
um eða tveim áramiljörðum ?
Viðurhlutaminnst væri auðvit-
að að láta vandamálið liggja milli
hluta. En þrátt fyrir allt er
spumingin mn upphaf lífsins svo
áleitin, að vísindamenn nútím-
ans hafa ekki getað stillt sig
um að reyna hve langt megi
komast með þeirri þekkingu, sem
menn nú hafa á efnafræði hinn-
ar lifandi fmmu og á þeim efn-
rnn, sem. jarðskorpan er gerð úr.
Menn hafa farið tvær leiðir:
Annars vegar hafa menn rakið
sig aftur á bak og rannsakað
elxtu lífvemr, sem af tilviljun
hafa varðveitzt sem steingerv-
ingar, til þess að fá hugmynd
um hvenær fyrstu og fmmstæð-
ustu lífefnin voru til sem sjálf-
stæðar, lifandi verar. Hinsvegar
hafa menn rakið sig fram frá
þeim tíma þegar jörðin varð til
sem sjálfstæð pláneta og fylgt
þróuninni fram í tímann eins og
sennilegt er, að hún hafi verið,
og reynt að reikna út hvernig
fyrstu kolefnissamböndin á yfir-
borði jarðar hefðu átt að breyt-
ast til þess að geta orðið upp-
haf einskonar frumstæðs líf-
efnis.
Fyrri leiðina hafa líffræðing-
ar og fomleifafræðingar farið;
hin leiðin hefur verið viðfangs-
efni stjörnu- og efnafræðinga.
Jarðfræðingamir hafa auk þess
lagt ómetanlegan skerf til máls-
ins með tímatali jarðsögunnar.
Til þess að fá hugmynd um
hve þetta tímabil er geysilangt,
skulum vér hugsa oss tíu metra
langa línu sem miljón ár. Aldur
jarðarinnar væri þá 30 km löng
lína (um 3 miljarðar ára). Ef
vér hugsum oss þessa 30 km
vegalengd að baki oss, þá eru
fyrstu lífvemrnar, sem vér vit-
um með vissu að lifað hafi á
jörðinni um 5 til 6 km að baki
oss. Til samanburðar má nefna,
að fyrsti maðurinn á jörðinni
er aðeins 5 til 10 metra að baki
oss; ein mannsævi á þessari
mælistiku tímans er aðeins hálf-
ur millímetri!
Þannig lítur tímatalið út. Það-
an sem vér stöndum, umkringd
sem næst einni miljón tegund-
um jurta og dýra, getum vér
horft til baka 500 miljónir ára
(þ. e. 5 km vegalengd), þegar
tn vom um 100—200 þúsund
tegundir. Á því jarðsögutímabili,
sem kallað er kamhríutímabiliö,
var jurta- og dýralífið þegar orð-
ið auðugt og fjölbreytt; stein-
gervingar frá þeim tímum bera