Úrval - 01.02.1952, Page 81

VARAHLUTIR í MANNSLÍKAMANN
79
manna örkumla af völdum
mænuveikislömunar, slysa eða
styrjalda. Mörgu af þessu fólki
er haldið uppi með tilbúnum
stjdtum í hrygg, hálsi og lim-
um. Fjöldi annarra, einfættra
eða handleggsvana, hefur gervi-
limi. En í stað hinna þungu,
klúru tréfóta, eru nú framleidd-
ir vel hreyfanlegir limir úr alu-
miníum með hné- og öklalið, tær
úr gúmmísvampi og iljar úr
flóka.
Nýtízku gervilimum er haldið
í skorðum með vacuum*) í stað-
inn fyrir hin þreytandi axlabönd
eða ólar. Ákveðin tegund lima
er jafnvel þannig gerð, að sveifla
má fætinum út á við í 10 cm
boga, svo að gangurinn verður
nákvæmlega eins og með eðlileg-
um fæti. A þennan hátt er mað-
ur laus við nokkuð af stirfni og
óþægindum eldri gerða.
Sama má segja um þær furðu-
lega næmu og nátturlegu gervi-
hendur og handleggi, sem nú eru
búnir til. Þegar slík gervihönd
er færð í plasthanzka, er hún
nærri því eins og lifandi hönd.
Plasthanzkarnir fást í 5 hör-
undslitum, 5 stærðum, með
tvennskonar æðaneti og hárum
á handarbaki, til þess að þeir
líkist sem mest lifandi hönd.
Svo algengir eru sumir gervi-
líkamshlutar, að ekki þarf ann-
*) Vacuum = lofttómt rúm. End-
ar g’erfilimanna virðast vera útbúnir
með einskonar sogskál og þannig
festir. — Þýð.
að en nefna þá lauslega. Gler-
augu, sem hægt er að renna til,
fyrir þá, sem eineygðir eru, hár-
kollur fyrir sköllótta menn, gler-
augu fyrir þá, sem hafa dapra
sjón, hækjur fyrir þá, sem fót-
fúnir eru, axlapúða á siginaxla
menn, belti yfir hvapkennda
vöðva, brjósthöld á slapandi
brjóst. Jafnvel andiitsduft,
kinnafarði, varalitur, hárlitur o.
fl., sem snyrtivöruframleiðendur
hafa á boðstólum, er einskonar
gervifegurð, sem mikið er gripið
til, þegar hin bjarta fegurð æsk-
unnar er btrrjuð að fölna.
Tilbúin líffærL
Það er vissulega dásamlegt,
þegar unnt er að bæta upp það,
sem á kann að vanta líkamann
hið ytra; en kraftaverk nálgast
það, þegar vélar geta tekið að
sér störf innri líffæra. Þegar
nýrun, sem venjulega eru þess
umkomin að losa röska 3000
lítra af blóði við eiturefni dag-
lega, verða ofhlaðin og bila, geta
gervinýru tekið að sér störf
þeirra um stundarsakir á meðan
hin sjúku nýru eru að ná sér.
Upphaflega voru verkfæri þessi
á stærð við baðker, voru 50 kg.
að þyngd og gátu losað blóðið
við rúml. 30 gr. af þvagefni á
einni klukkustund. Seinni tíma
gerðir, sem byggjast á þeim eig-
inleika vökva er nefnist ysming,
vega aðeins 5 kg. Tæki þetta er
tengt við slagæð á úlnlið sjúk-
lingsins, og eftir að blóðið hefur