Úrval - 01.10.1954, Blaðsíða 18

16
tJRVAL
ir til þess af undarlegri hvöt.
Hempan með hvítum pípukraga
er fallegur og virðulegur kven-
búningur. Léreftskuflar lækna
og húsmæðra eru mjög líkir, og
hinir háu dómarar bera klæði
með miklum fellingum, þegar
þeir eru að störfum, og í sum-
um löndum auka þeir á virðu-
leik sinn með lokkalöngum,
bylgjuðum hárkollum.
Kannski halda nú hinar sann-
trúuðu kvenréttindakonur því
stöðugt fram, að látin sé í ljós
lítilsvirðing á konunni, þegar
því er svo að segja slegið föstu
eða samþykkt, að hún geti ekki
framkvæmt jafnmikið í lífinu
og karlmaðurinn, ekki unnið
jafn mikil afrek og ekki sýnt
jafn áþreifanlegan árangur og
hann.
Ég gæti þó hér að lokum vitn-
að til mér vitrari manns, þar
sem ég ber hér fram athuga-
sernd Coldsmidts: „Lærðir
menn telja, að það, sem í karl-
manni sé hugsjón sé konunni
eðli. Konan er á vissum sviðum
fullkomnari en karlmaðurinn.
Hún er ekki spurð um heiti,
stöðu né afrek, því að hún er
hún sjálf, konan, og bindur í sér
allt, sem máli skiptir. Leiðum
hinsvegar fram karlmann, jafn-
vel hinn ágætasta mann, — því
ágætari, sem hann er, því frem-
ur spyrjum við: „Af hverju er
hann ágætur?“
Og ég vil að minnsta kosti
bæta þessu við af djúpri, per-
sónulegri sannfæringu: Einmitt
okkar eigið samfélag, þar sem
menn hafa náð svo langt í fram-
kvæmdum og áþreifaníegum ár-
angri, — það þarfnast manna,
sem eru. Já, það mætti segja, að
okkar öld þyrfti að beina metn-
aði sínum frá auknurn fram-
kvæmdum til hins, að vera.
Ég hef um nokkurt skeið sýsl-
að við hugmynd og eytt til þess
miklum tíma, þó að ég geti
kannski ekki ennþá skýrt hana
fullkomlega fyrir öðrum. Þetta
er hugmyndin um samrœmið
milli veru og krafts.
Akarnið getur orðið eik með
gildum stofni og víðri krónu.
Þar er um að ræða æðsta útlát
afls og orku. En hér er aflið og
veran eitt og hið sama. Aflið og
orkan sýna sig í mynd viðar og
barkar, greina, laufs og nýrra
fræja. Það er ekki hægt að skilja
þetta afl frá og nota það til
nokkurs annars, það er fullkom-
lega trútt sinni eigin veru, og
þessi sérstaka tjáningaraðferð
afls og orku kallast: Áð gróa.
En vél er hægt að láta fram-
leiða hita og Ijós, hún getur
plægt, sagað eða knúið bát. Hér
er það tilviljun háð, hvaða eðli
afl og orka tekur.
Stundum kann að sýnast svo
sem^þessi tími, sem er stoltur
af sínum miklu afrekum, vilji
halda fram yfirburðum hreyfi-
vélarinnar umfram eikina, verk
vélarinnar fram yfir vöxtinn.
En hugsanlegt er það líka, að
þetta mat okkar fari dálítið villt