Úrval - 01.10.1954, Blaðsíða 32

30
tJRVAL
aðra listamenn en þeir njóta
nú.“
Með þessu hefur einn af
helztu áhrifamönnum í menn-
ingarlífi Stokkhólmsborgar gef-
ið ótvírætt svar við spurningu,
sem um alllangt skeið hefur
verið mikið umdeild: Getur
ljósmynd verið listaverk? Sein-
ast var málið á dagskrá í Gauta-
borg. Þar hefur forstöðumaður
listasafnins opnað deild í safn-
inu fyrir ljósmyndir og veitt
þeim þannig jafnrétti við aðra
myndlist. Útaf þessu varð mikill
úlfaþytur. Öll hin gömlu rök með
og móti voru tekin í notkun.
Úr hópi hinna yngstu listgagn-
rýnenda kom þetta andvarp:
„Til hvers er verið að eyða tíma
í einskisnýtt þref um það hvort
ljósmynd geti verið listaverk?
I stað þess að viðurkenna t. d.
(ljósmyndarana) Rune Hassner,
Christer Christian og Lennart
Olsson sem nokkra af helztu
listamönnum vorum á alþjóða-
mælikvarða?“ skrifaði K. Rom-
are í Sydsvenska Dagbladet.
Aðrir telja það vott um „sveita-
mennsku" að enn skuli vera
spurt. Á það get ég fallizt, en
því miður er umræðunum haldið
við af andstæðingum ljós-
myndanna og þeim hluta al-
mennings, sem af ýmsum ástæð-
um lifir enn í þeirri trú, að
„handmálað olíumálverk“ sé hin
eina sanna myndlist. Allt er
þetta einkar athyglisvert, því að
það er vissulega engin ný upp-
fundning, að ljósmynd geti verið
listaverk. Fyrir tuttugu árum
skrifaði listgagnrýnandinn
Gotthard Johansson í gagnrýni
sinni um nýopnaða ljósmynda-
sýningu í listasal Liljevalchs:
„Já, það má ýkjulaust segja,
að það sem nútímaljósmyndun
hefur skapað á undaförnum ár-
um sé um flest athyglisverðara
og merkilegra en það sem orðið
hefur til í málaralistinni. Ekki
þarf annað en blaða í „Das
deutsche Lichtbild“ og hliðstæð-
um frönskum, enskum og amer-
ískum tímaritum til þess að fá
um það glöggt hugboð, að hér
er í sköpun ekkert minna en ný
myndlist.“
Þeim sem ekki hafa neinn sér-
stakan áhuga á listum mun ef
til vill finnast sem þessi mál
komi sér lítið við. Er ekki bezt
að láta fagurfræðingana um að
bítast um það hvort ljósmynd
geti verið listaverk eða ekki ? Ég
er ekki svo viss um það. Ég er
þeirrar trúar, að með ljósmynd-
inni höfum við í fyrsta skipti á
hundrað árum eða lengur feng-
ið í hendur það sem með réttu
getur kallast alþýðulist, mynd-
form sem við kemur hverjum
manni. Á hverjum degi er
hundruðum þúsunda ljósmynda
dreift um landið og hundruð
þúsundir manna taka sjálfir
ljósmyndir. Ljósmyndin er lyk-
ill að því sem við köllum menn-
ingu og kúltúr. Það er ekki
sama hvernig þessar myndir eru
og hvernig áhrif þær hafa á
okkur. Ég er sannfærður um,