Læknaneminn - 01.09.1966, Blaðsíða 46

Jf6
LÆKNANEMINN
himnubólgu. Sjúkdómar í brjóst-
holi, eins og lungna- og brjóst-
himnubóiga, hafa gagnstæð áhrif
á öndunarhreyfingar.
Palpatio: Við látum höndina
hvíla léttilega á kvið barnsins
smástund og þreifmn síðan var-
færnislega á hornrni öllum og
reynum að gera okkur grein fyrir
hvar eymsli séu mest, hvort fyrir-
ferðaraukning sé innifyrir og
vöðvaspexma til staðar, sjálfráð
eða ósjálfráð. Stundum er hægt að
fá barnið til að aðstoða við skoð-
unina, t. d. að benda á hvar það
finni mest til, og sé það látið hósta,
grípur það oft með hendinni um
þann stað, þar sem eymsiin eru
mest. Ösjálfráð vöðvaspenna kem-
ur fram, þegar barnið er hrætt og
órólegt, en með nægum tíma og
yfirlegu má þó fá vöðvana til að
slappa af.
Auscultatio: Það heyrast lág,
strjál eða jafnvel alls engin garna-
hljóð í lífhimnubólgu, allt eftir því
hvað hún er útbreidd. í bráðu iðra-
kvefi eru garnahljóðin aukin,
stöðug, mismunandi hávær og
skvampandi. Aukin garnahljóð
heyrast einnig í garnastíflu, t. d.
við volvulus eða intussusceptio.
Þau fara smá hækkandi eftir því
sem hinar kröftugu samdráttar-
hreyfingar færast eftir görninni að
stíflimni, en liggja svo niðri á
milli. Þessum samdráttarhreyfing-
um fylgja sárir verkir.
Exploratio rectalis ætti að gera
á öllum sjúklingum, sem grunaðir
eru um að hafa sjúkdóm í kviðar-
holi. Börn eru ákaflega viðkvæm
fyrir þessari rannsóknaraðferð,
hana verður því að framkvæma
af ýtrustu varfærni og ekki fyrr
en í lok skoðunar. Fingri er haldið
þétt að endaþarminum, litlafingri
hjá yngstu börnunum og vísifingri
hjá þeim eldri, þar til hringvöðvinn
gefur eftir og fingrinum þá rennt
hægt inn. Það er ógerningur að
dæma um hjá yngstu börnun hvort
eymsli séu til staðar uppi í grind-
arholinu, en aftur á móti má með
þessari rannsóknaraðferð ganga
úr skugga um, hvort þar sé íyrir-
ferðaraukning.
Helztu sjúkdómar: Hjá börnum
er botnlangabólga talin algengasta
orsökin fyrir bráðu sjúkdóms-
ástandi í kvið. I erlendum lækna-
tímaritum hefir verið greint frá
botnlangabólgu hjá fárra daga
gömliun börnum, en annars verður
að telja þennan sjúkdóm sjaldgæf-
an innan 2 ára aldurs, borið saman
við tíðni hans eftir það. Þrátt fyr-
ir stórstígar framfarir í læknis-
fræði á seinni árum, aukið sjúkra-
rými og betur menntaða lækna
hefir fylgikvillum bráðrar botn-
langabólgu hjá ungbörnum ekki
fækkað, svo sem lífhimnubólgu og
ígerð af völdum sprungins botn-
langa og stafar þetta auðvitað af
því, að erfiðleikarnir á að greina
þennan sjúkdóm hjá börnum í
þessum aldursflokki eru óbreyttir,
aðstandendur vitja læknis ekkert
fyrr en áður og lækninum verða
sömu skyssur á við sjúkdómsgrein-
inguna. Eins og háttar til í sveita-
héruðum hér á landi, hefir læknir-
inn fyllstu ástæðu til að leggja
hvert það barn á sjúkrahús, sem
hefir verki í kviðarholi, uppköst
og eymsli á botlangasvæði. Það er
lítið hægt að fara eftir hita eða
fjölda hvítra blóðkorna, þegar um
byrjandi botnlangabólgu er að
ræða og það á ekki að meðhöndla
slíka sjúklinga með antibiotica í
þeirri góðu trú, að þau geti læknað
allt.
Lymphadenitis mesenterialis
acuta getur mjög líkzt botnlanga-
bólgu og eru oft samfara sýkingu
í efri loftvegum. Hiti er gjarnan