Læknaneminn - 01.11.1967, Page 11

LÆKNANEMINN
11
Þórarinn Arnórsson, stud. med.:
Saga læknisfræðinnar,
frá upphafi til Crikkja
Þessu tímabili má skipti á eft-
irfarandi hátt:
I. Forsöguleg ^æknislist.
II. Læknislist eftir að sögur hóf-
ust:
A) Mesopotamía
B) Egyptaland
C) Gyðingaland
D) Indland
E) Kína
7. Forsöguleg lœknislist.
Um þetta tímabil eru ekki til
neinar skráðar samtímaheimildir,
heldur hafa þær upplýsingar, sem
til eru í dag, fengist við rannsókn-
ir fornleifa og athuganir á hátt-
um frumstæðra þjóða, eins og t.
d. Indíána.
Sjúkdómar hafa herjað mann-
kynið svo lengi, sem það hefur
verið við lýði, berklar og nýrna-
abscessar hafa fundizt í egypsk-
um múmíum, og Javamaðurinn
(Pithecanthropus erectus), sem
lifði fyrir V2—1 millj. ára, átti
það til að fá osteosis, eins og sést
á lærlegg úr honum, en það mun
vera elzta dæmi, sem fundizt hef-
ur, um mannlega sjúkdóma. En
sjúkdómar og parasitismus hafa
verið til löngu fyrir tíð manns-
ins. Hinar hrikalegu risaeðlur
hrjáðust af ýmsum beinasjúk-
dómum og liðagigt fyrir u. þ. b.
14 millj. árum, og dæmi má finna
um parasita aht upp í 26 millj.
ára aftur í tímann.
Um það, hvernig hinir fyrstu
menn hafa brugðizt við hinum
ýmsu sjúkdómum, er erfitt að
gera sér nema óljósa hugmynd,
vegna skorts á heimildum. Trúar-
brögð munu þó hafa verið stór
þáttur í læknislist þessara tíma.
Mennirnir hafa trúað á stokka og
steina, og var allt morandi af
smáguðum, djöflum og púkum.
Líklega hafa mennirnir skipt sjúk-
dómum sínum óljóst í tvo flokka,
annars vegar slíka sem t. d. kvef
og hægðateppur, en það hafa þeir
tekið sem eðlilegan hlut í tilveru
sinni, og hins vegar alvarlega og
skemmandi sjúkdóma eins og t. d.
hðagigt og berka, en þeir voru til
komnir fyrir tilverknað djöfla eða
móðgaðra guða. Lækning þessara
tveggja flokka fór því fram á
gerðólíkan hátt.
Við fyrri flokknum var gefið
eitthvert jurtaseyði, sem menn
þóttust hafa fundið út af reynsl-
unni að verknaði. Síðan var beðið,
þar til kvillinn skánaði, sem hann
hefði trúlega oftast gert án lyfja-
hjálpar. Lækningu þeirra sjúk-
dóma, sem áttu andlegar orsakir,
fylgdi hins vegar mikið umstang
og tiktúrur, en þar komu skottu-
læknarnir ti1 með allar sínar