Læknaneminn - 01.09.1969, Blaðsíða 63

LÆKNANEMINN
55
miklu nemur. Nökkrum nýlegum
niðurstöðum um áhrif kulda á
taugar, vöðva og blóðrás er hér
safnað saman úr tilraunum lífeðl-
isfræðinga, sem telja, að niðurstöð-
ur sínar sýni, að kuldameðferð sé
árangursrík til sjúkraþjálfunar.
Áhrif á taugaleiðsluna
Niðurstöður rannsókna vísinda-
manna hafa sýnt, að við kælingu í
10°C minnkar hraði taugaboða, og
aktionspotentialið minnkar. Kæl-
ing niður fyrir 20°C hefur í för
með sér mikla skerðingu á acetyl-
cholinframleiðslunni og dregur úr
leiðsluhraðanum eftir kældu taug-
unum. Niðurstöður Lipolds benda
til þess, að lágt hitastig hafi áhrif
á depolariseringuna í himnum
taugaendanna.
Það, sem getur truflað hraða
taugaboða, annaðhvort með því að
hindra taugaboð alveg eða valda
asynkróní taugaboða, er mikilvægt
atriði, þegar brjóta skal sársauka-
munstur, sem venjubundnar hreyf-
ingar framkalla oft. Hinir ósér-
hæfðu C-þræðir frá húðinni eru
næmir fyrir hraða hitasveiflanna.
Lífeðlisfræðingurinn Petajaw o.fl.
gerðu tilraunir, þar sem þeir kældu
m.triceps surae og fundu, að sina-
viðbrögðin urðu greinilega minni í
6-7 klst., og í nokkrum tilvikum
var alls ekki hægt að framkalla
viðbragð í 1 -1 klst. á eftir. I einu
tilviki gerðist þetta, þegar 15 mín.
voru liðnar frá því að vöðvanum
var sökkt í vatn, sem var 12-J -
13°C. I öðru tilviki komu engin
viðbrögð fram í 2-J- klst. eftir 30
mín. vatnsbað með sama hitastigi.
Migiletta kældi lærvöðva og athug-
aði síðan hnéviðbrögð hjá 10 hemi-
plegi- og paraplegisjúklingum með
þeim árangri, að spasticitetið
minnkaði, en jókst aftur eftir til-
raunina. Hann hélt því fram, að
svörunin kæmi svo fljótt fram, að
skýringin gæti alls ekki verið fólg-
in í beinum áhrifum á vöðvaspól-
urnar, heldur hlyti svarið að vera
fólgið í áhrifum á viðbragðsboga
sympatiska kerfisins vegna auk-
innar starfsemi þess við hina
hröðu kælingu húðarinnar.
Áhrif kuldameðferðar
á vöðvakraftinn
Kuldi dregur úr efnaskiptum í
herptum vöðva og minnkar súrefn-
isþörfina. Við tilraun reyndist
lengd viðvarandi samdrátta mest,
þegar hitastigið var 25 - 29°C, eða
aðeins 6-10° lægra en í eðlilega
klæddum handlegg. Þegar hitastig-
ið var enn lækkað, varð tauga-
leiðslan veikari, og ,,viskositetið“
í frumunum breyttist, sem gerði
vöðvasamdrættina erfiðari. At-
huganir á vinnugetu, þreytu og
styrk hafa leitt í ljós, að stuttar
meðferðir með ís auka hæfileikann
til samdrátta, en langar kuldameð-
ferðir draga úr vinnugetu vöðva.
C. Etta Walters o.fl. gerðu tilraun-
ir í því skyni að mæla mismun
vöðvastyrks með isometriskum
samdráttum beygivöðvanna, eftir
að kaldur bakstur hafði legið á
kviðnum í 11 mín. Niðurstöðurnar
sýndu, að meðalvinnugeta jókst
um 185,7 kg á einstakling, en 75%
(6 af 8) tilraunamanna sýndu
aukningu.
Helyn McGowan gerði tilraunir
með isometriska samdrætti í
m.quadriceps eftir staðbundna
meðferð með ísteningum í 5 mín.,
o g krafturinn reyndist aukinn.
Hún dró þá ályktun, að sympat-
iska taugakerfið ylli auknu blóð-
streymi til vöðvans. Það er næst-
um hægt að fullyrða, að stuttar,
snöggar meðferðir með kulda örva
vöðvasamdrættina, og langar,