Læknaneminn


Læknaneminn - 01.09.1969, Blaðsíða 37

Læknaneminn - 01.09.1969, Blaðsíða 37
LÆKNANEMINN 35 GUÐMUNDUR S. JÓNSSON, eðlisfræðingur: KÓBALTTÆKI Tæki, sem innihalda geislavirk efni til geislunar á æxlum með því að geisla utan að úr nokkurri fjariægð, eru nefnd telegamma- eða telecurietæki og geislunarað- ferðin telegeislun. Þau eru nefnd svo til aðgreiningar frá geislun með efnum, sem lögð eru inn í æxli eða að þeim. Sú aðferð er nefnd brachygeislun. Með því að hafa geislandi efni fyrir utan lík- amann og geisla úr fjarlægð er unnt að afmarka geislann nokkuð og hlífa þannig heilbrigðum vefj- um. Reynt hefur verið að nota radium í þannig telegammatæki og geisla með því úr f jarlægð, en radium hefur lengi verið notað til geislalækninga. Það hefur ekki reynzt vel til þessarar notkunar, og eru fyrst og fremst tvær ástæð- ur til þess. I fyrsta lagi er radi- um afar dýrt, en til þess að fá einhverja geislun að ráði þarf mikið magn af því. I öðru lagi er eðlisgeislun radiums mjög lítil, þ. e, geislun frá einu grammi, miðað við mörg önnur geislavirk efni. Þetta veldur því, að nota verður mikinn radiummassa til þess að geislunin verði nóg, sem verður aftur til þess, að geislinn verður illa afmarkaður og hálfskuggi myndast. Eðlisgeislun radiums er 1 Curie í grammi, en Curie er ein- ingin, sem notuð er fyrir geisla- virkni. 1 Curie er 3,7 X1010 kjarna- breytingar á sekúndu. Kóbalt hefur betri eiginleika til fjarlægðargeislunar. Eðlisgeislun þess getur farið allt upp í nokkur hundruð Curie í grammi, og það er auk þess tiltölulega ódýrt efni, að minnsta kosti miðað við radium. Orka geislunar frá kóbalti og rad- ium er afar lík. Einn kost hefur þó radium fram yfir kóbalt, en hann er sá, að helmingunartími þess er miklu lengri eða 1620 ár á móti 5,2 árum fyrir kóbalt. Eftir einn helmingunartíma hefir geisl- un ákveðins magns minnkað um helming af því, sem hún var upp- haflega. Þetta veldur því, að geisl- un kóbalts endist miklu skemur en geislun radiums. Kostir kóbalts fram yfir radium og önnur geisla- virk efni eru þó það miklir, að nú, u. þ. b. 18 árum eftir að fyrsta stóra kóbaltgeislahleðslan var framleidd (kílócurie), er kóbalt nálega eina geislavirka efnið, sem notað er til fjarlægðargeislunar 1 geislalækningum. Kóbalt er harður, ferromagnet- iskur málmur með atómþunga 58.9, eðlismassa 8,9 g/cm:i og atómtölu 27. Aðeins einn ísótóp af kóbalti finnst í náttúrunni, en það er Co- 59 (samanlagður fjöldi prótóna og nevtróna í kjarnanum er 59). Alla aðra ísótópa af kóbalti er unnt að framleiða úr þessum eina eða frá Co-55 til Co-60. Aðeins einn þeirra er notaður til fjarlægðar- geislunar í geislalækningum vegna sinna sérstöku eiginleika, en það er Co-60, sem er framleiddur í
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.