Læknaneminn - 01.04.1986, Side 59

Svör við sjúkratilfellum
(74 ÁRA KARL)
Anemium má skipta í eftirtalda
flokka:
1) NORMOCYT ANEMIUR
2) MICROCYT ANEMIUR
3) MACROCYT ANEMIUR
Hér er greinilega um að ræða tnicr-
ocytiska anentiu, MCV= 70, (við-
miöunargildi hjá fullorðnum körlum
= 87 ± 5).
Algengasta ástæðan fyrir microc-
ytiskri anemiu er járnskortur. Fu 11 -
orðinn karlmaður á ekki að þjást af
járnskorti nema honum blæði. Krón-
ísk blæðing er því algengasta ástæðan
fyrir járnskortanemiu hjá fullorðnu
fólki.
Ekkert kom fram við rannsóknir,
sem benti til þess að sj. hefði blætt frá
meltingarfærum, þvagfærum eða
öðrum líffærakerfum. Athyglin
beindist því að ástæðunni fyrir hinu
háa sökki (105 mm/klst).
Hugsanlegar ástæður fyrir mjög
háu sökki(> lOOmm/klst) eru margar.
Gömul þumalfingursregla segir. að
fyrst ælti að útloka eftirtalda sjúk-
dónta: 1) Hypernephroma (Adenoc-
areinoma renis), 2) Myelonta Multip-
lex og 3) Temporal Arteritis.
1) Ekkert hafði bent til nýrnaæxlis á
Urografiu eða ómskoðun á
nýrum, eða við skoðun á þvagi.
2) Greining Myeloma Multiplex
byggist á:
a) Beinbreytingum
b) Plasmafrumum í merg > 10%
c) Parapróteinum í sermi eða
þvagi
A.m.k. tvö þessara atriða þurfa
að vera til staðar.
Tekin var Röntgenmynd af
Cranium og leiddi hún í Ijós eðlil.
beingerð fyrir utan smá beincystu
í os mandibula.
Komið hefur fram áður. að ekki
sáust nein merki um Bence-Jones
prótein í þvagi eða Paraprótein í
sermi. Gerð var mergástunga og
fengið mergaspirat. Kont þá í Ijós
normocellular mergur, með eðlil.
forstigum hvítra og rauðra blóð-
korna. Það var áberandi aukning á
Megacaryocytum og blóðflögum.
Plasmafrumur reyndust vera 6-
8%. Ekkerl benti því til Myeloma
Multiplex.
3) Teknar voru biopsiur úr a.a. Tem-
porales bil. Kom þá í Ijós mjög
svæsin risafrumuæöabólga, (Gi-
ant cell arteritis).
DIAGNOSIS:
TEMPORAL ARTERITIS.
Umræða
Ástæða innlagnar er hypochrome
microcytisk anemia. Sjúklingur
kvartar yfir mæði, þreytu, alm. van-
líðan, úthaldsleysi og lystarleysi
samhliða megrun. Hann er fölur,
þreytulegur og við hlustun heyrist
systolisl útstreymisóhljóð. Skoöun er
aö öðru leyti eðlileg. Þessi anemia,
svo og það sem saga og skoðun leiðir
í Ijós, er mjög grunsamleg fyrir blæð-
ingu frá meltingarvegi, t.d. frá sári
eða æxli.
Rannsóknir styðja ekki þann grun.
Hátt sökk (105 rnm) beinir okkur síð-
an inn á aðrar brautir. Eins og frant
kemur hér á undan, var ekki hægt að
sýna fram á Hypernephroma eða
Multiple Myeloma. Eftir að sýni
höfðu verið tekin frá báðum A. Tem-
porales fékkst greiningin.
Temporal Arteritis, eða Giant Cell
Arteritis er bólgusjúkdómur í slagæð-
um, sem legst helst á meðalstórar og
stórar slagæðar í líkamanum s.s. A.
Temporalis og Aorta, en ekki t.d. ar-
teriolur. Við smásjárskoðun sjást
staðbundnar bólgubreytingar í Tunica
Intima og Media æðarinnar ásamt
króniskri bólgufrumuíferð og marg-
kjarna risafrumum og eru breytin-
garnar mestar umhverfis Lamina El-
astica Interna. Bólgan veldur þykkn-
un í æðaveggnum svo lumen æðarinn-
ar þrengist. Vel þekkt er, að lokun á
A. Opthalmica getur valdið skyndi-
legri og varanlegri blindu.
Þetta er sjúkdómur eldra fólks og
kenutr sjaldan fyrir í einstaklingum
yngri en 60 ára. Einkennin eru mar-
gvísleg og oft lúmsk. Algengast er
þó, að höfuðverkur sé til staðar.
Hann er oft staðbundinn og verri öðru
megin og eymsli fylgja gjarnan.
Verkur í kjálka og tungu við tyggingu
er vel þekktur og er vegna þess að
slagæðarnar ná ekki að anna blóð-
þörfinni til kjálkavöðvanna, (claudic-
atio).
Ýmis alntenn einkenni geta fylgt
sjúkdómnum l.d. hiti, almenn vanlíð-
an, þreyta, lystarleysi og jafnvel
ntegrun.
Einkennin geta líkst Polymyalgia
Rheumatica, enda telja ýmsir að um
LÆKNANEMINN yi985 - '/1986-38.-39. árg.
57