Læknaneminn - 01.04.1986, Blaðsíða 63

auga á möguleika tölvunnar. Tölvan
sparaði þeim tíma og tími er pen-
■ngar. Læknar hafa verið seinir til að
nýta sér tölvutæknina. Það er í raun
°g veru furðulegt að læknastéttin,
sent venjulega tekur tækninýjungum
opnum örmum. skuli ekki hafa áttað
s>g á, eða öllu heldur vilji ekki átta
s'g á þeim gífurlegu möguleikum
sent tölvur bjóða upp á. Þess í stað
halda þeir áfram að nota hættulega
ófullnægjandi aðferðir og á þetta ekki
síst við gagnasöfnun og upplýsinga-
ieit. Ég held að svaranna sé víða að
leita.
I fvrxta lagi inertia - Læknar, líkt og
aðrir, breyta ekki auðveldlega göml-
um venjum. Þær aöferðir sent við
notum í dag virðast í fljótu bragði
lullnægjandi. Það er ekki líklegt að
læknirinn sem situr á stofu sinni frá
morgni til kvölds og greinir og meö-
höndlar sjúkdónta, venjulega með
þokkalegum árangri, átti sig á því að
þær aðferðir sem hann beitir eru bæði
úreltar og oft ófullnægjandi. Sama
gildir um lækninn sem situr efst á
valdapýramídanum og hefur kannski
ekki alltaf gott samband við sam-
starfsmenn sína. Ég held að lækna-
stéttin sé með „tölvukomplex",
treysti í blindni á þær aðferðir sem
voru góðar og gildar áður fyrr, en eru
í raun og veru gamlar og úreltar. Það
sem verra er er aö fáir gera sér grein
fyrir þörfinni á endurskipulagningu.
I öðnt lagi stolt - Sjálfsmat lækna er
oft nátengt klínískri færni eða hæfi-
leikum og þeir óttast að tölvan kunni
að skyggja þar á. Hégómi og stolt
standa því í veginum fyrir framför-
ttm. Sjúklingarnir koma sjaldan til
lækn isins með tilbúna sjúkrasögu,
líkt og okkur er sýnt á læknafundum.
Læknirinn verður því, venjulega á
alltof stuttum tíma. að safna upplýs-
ingum, íhuga hugsanlegar greiningar
og ákveöa meðferð. Læknirinn með
mannshugann og kannski textabók að
vopni beitir ekki bestu aðferðinni el'
við tökum mið af þeirri tækni sem við
búum yfir í dag og þeir sem halda
slíku fram eru að beita sig hættulegri
sjálfsblekkingu.
/ þriðja lagi áhugaleysi Lœknacleild-
ar Hl - Bókleg kennsla og þjálfun á
tölvur er nú hluti námsefnis margra
læknaskóla. Ef við ætlum ekki að
dragast aftur úr á þessu sviði er mikil-
vægt að læknunt séu kynntar tölvur
strax í læknaskóla.
Almenn uppbygging tölva
Tölvukerfi er oft skipt í tvennt: hug-
búnað og vélbúnað. Mér finnst gott
að líkja tölvukerfinu við sjónvarp.
Sjálf tölvan er þá sjónvarpstækið, en
hugbúnaðurinn sjónvarpsefnið. Allir
sjá það í hendi sér að sjónvarpstæki
sem ekki getur náð neinni sjónvarps-
stöð er gagnslaust. Sama gildir um
tölvu án hugbúnaðar. Með hugbúnaði
er því átt við þau forrit senr laga
tölvuna sérstaklega að einhverju
ákveðnu verkefni. Surnir telja þróun
vélbúnaðar komna það langt aö ef
nrenn ætli sér að kaupa tölvu með
ákveðið verk í huga eigi þeir fyrst að
leita að hugbúnaðinum, en síðan að
kaupa tölvu sem geli keyrt hann.
Tölvur eru alls staðar. Við sjáum
þær sem hluta af suntuni lækninga-
tækjum, s. s. tölvusneiðmyndatæk-
inu, í búðarkassanum í kjörbúðinni,
í hljómflutningstækjum og í við-
skiptaheiminunr. Allar tölvur
vinna þó á sama hátt og eru byggðar
upp af sörnu einingum. Upplýsingar
eru mataðar inn í tölvuna á ákveðnu
formi, sem síðar meðhöndlar þær á
ákveðinn hátt (deilir, margfaldar,
leggursaman, raðar). Niðurstöðurnar
eru síðan birtar okkur, eða sendar til
annars tækis sem stjórnboð. Sú ein-
LÆKNANEMINN yi985- '/1986-38.-39. árg.
61