Læknaneminn - 01.04.1990, Qupperneq 61

helst fyrir eftir hluta maganám (gastrectomia partialis)
og samgötun magaog ásgarnar (gastro-jejunustomia)
(mynd 6) (4). Sjaldgæfari eru þeir sem koma eftir
(við) ristil- og dausgarnarraufun (colo- og ileostomia)
(mynd 7), skammhlaup á smáþarmi (intestinal bypass)
og æðahjáveitur. Það er utan við markmið og efni
þessarar greinar að fjalla nákvæmlega um ofan talda
innhaula sem og þindarhaula (hernia diaphragmatica).
Líffærafræðileg gerð garnahengishaula er þess eðlis
að drep myndast auðveidlega í þarmi sem lendir i
sjálfheldu. Skiptir þar mestu hve glufan er lítil og
þröng og enginn haulpoki til staðar, sent gæti
hugsanlega takmarkað þann þarm er inn í glufuna
gengur. Hvers vegna þarmur aðra stundina en ekki
hina gengur inn í slíkar glufur er ekki vitað, en hitt er
þó víst að líffæri innan kviðarholsins hafa tilhneig-
ingu til að fylla það rými, sem innan þess er.
Drepi hefur verið lýst í þarmi hjá sjúklingi með
sjúkdómseinkenni í einungis 6 klst. (2) og nema
þurfti á brott smáþarmahluta hjá 43% sjúklinga með
garnahengishaul við könnunarskurð (2). Dánartíðni í
slíkum tilfellum hefur verið mjög há eða 52% (2). I
nýlegri rannsókn þurfti að úrnema smáþarm hjá 64%
sjúklinga með innhaula og heildardánartíðnin var 31%
(3). Undirstrikar þetta mikilvægi könnunarskurðar
tímanlega í sjúkdómsganginum ef komast skal hjá
úrnámi þarms.
4. ORSAKIR
Um orsakir garnahengishaula (glufa) er flest á
huldu. Yfirleitt eru þeir (þ.e.a.s. glufurnar) taldir
meðfæddir, en kviðarholsáverkar og bólgusjúkdómar
í kvið hafa ennfremur verið nefndir (2,12). Það að
hluti sjúklinga hefur áður haft slitrótt
kviðarholseinkenni, styður kenninguna um
meðfæddan galla. Hjá sjúklingum, sent hafa gengist
undir kviðarholsaðgerðir eru glufur í hengi, netju eða
lífhimnu vel þekktur fylgikviili eftir aðgerð og því
hugsanlegur orsakavaldur garnastíflu fyrr eða síðar á
ævinni (3,8). Áður voru nefndir innhaular, sem
staðsettir eru á bak við samgatanir þarma og þar er
algengast að fá sjálfheldu á fráfærandi ásgarnar-
lykkju (efferent loop obstruction) eftir samgötun ntaga
og ásgarnar (rnynd 6) (4).
LÆKNANEMINN 1 1990 43. árg.
59