Læknaneminn - 01.04.2002, Blaðsíða 55

Markmið rannsóknarinnar er að kanna hvort erfða-
breytilciki í þessum genum, GSTM1 og GSTTl, sé á-
hættuþáttur fyrir kransæðasjúkdóm og hvort reyking-
ar komi þar eitthvað við sögu.
Efniviöur og aöferöir:
Rannsóknin er tilfella-viðmiðarannsókn og voru not-
uð 500 tilfelli sem höfðu lifað af kransæðastíflu (með-
alaldur við skoðun 71 ár), 1900 viðmið sem ekki
höfðu fengið kransæðastíflu (meðalaldur 76 ár) og
300 manns sem fulltrúar almenns þýðis (meðalaldur
41 ár). Reykingaupplýsingar vantaði þó um þann hóp.
Arfgerðargreining var framkvæmd með PCR aðferð
og rafdrætti á MADGE gelum.
Niðurstöður:
Tíðni GSTMl-0 (núll-samsætu) í tilfellahópnum var
52.6%, í viðmiðahópnum 56,3% og í almenna þýðinu
53,3% og ekki var marktækur munur á tíðni milli
hópa. Tíðni GSTTI-0 í tilfellahópnum var 17,4%, í
viðmiðahópnum 13,6% og í almenna þýðinu 25,6%
og marktækur munur var á tíðni milli tilfella- og við-
miðahópsins (p<0,01). Þegar leiðrétt var fyrir aldri,
reykingum og öðrum þekktum áhættuþáttum krans-
æðasjúkdóma sást að GSTTl-0 var sjálfstæður á-
hættuþáttur fyrir kransæðastíflu (OR = 1,42, 95%C1 =
1,03-1,97, p<0,05), en ekki GSTMI-0.
Ennfremur kom í ljós að þeir sem höfðu GSTTl-0 og
höfðu reykt voru 3,6 sinnum líklegri til að fá krans-
æðastíflu en þeir sem höfðu ekki reykt og voru með
GSTTl-l (OR=3,59, 95%CI = 2,37-5,44, p<0,001).
Það að hafa reykt eitt og sér olli 2,4 sinnum meiri á-
hættu á kransæðastíflu miðað við að hafa aldrei reykt
(OR=2,41, 95%CI= 1,86-3,13, p<0,001).
Ályktanir:
GSTTl-0 arfgerðin er sjálfstæður áhættuþáttur krans-
æðastíflu í íslensku þýði, og eykur einnig áhættu
þeirra sem hafa reykt á kransæðastíflu.
GSTM1 -0 arfgerðin er ekki áhættuþáttur fyrir krans-
æðastíflu, hvorki í reykingamönnum né þeim sem
ekki hafa reykt.
Tíðni GSTTl-0 arfgerðarinnar virðist minnka í eldra
fólki og þarf frekari rannsóknir til staðfestingar.
Erfðir langlífis á íslandi
Hjalti Guðmundsson', Hreinn Stefánsson2, Pálmi Jónsson'3,
Jeffrey R. Gulcher2, Kári Stefánsson2.
'Læknadeild Háskóla íslands, 2íslensk erfðagreining,
landspítalinn háskólasjúkrahús
Inngangur:
Frá því um miðja 19. öld til dagsins í dag hafa lífslík-
ur manna í vestrænum heimi tvöfaldast sem hefur leitt
til þess að aldursdreifing meðal þjóða hefur breyst
mjög. Minni ungbarnadauði í lok 19. aldar og í upp-
hafi þeirrar 20. vegur þyngst. Frá 1970 hafa lífslíkur
aukist enn frekar fyrir tilstuðlan lækkunar á aldurs-
bundinni dánartíðni í elsta aldurshópnum. Með því að
rannsaka langlífa Islendinga og nýta upplýsingar um
skyldleika og einsleitan uppruna þeirra má hugsanlega
einfalda þetta flókna fyrirbæri og nálgast þá erfðavísa
sem hlut eiga að máli. Við höfum áður sýnt að lang-
lífi liggur sterklega í ættum á íslandi(l). Tilgangur
rannsóknarinnar er að kanna frekar erfðir langlífis á
íslandi og leita sameiginlegra erfðaþátta langlífra ein-
staklinga.
Efniviöur og aöferöir:
Rannsóknarþýðið stendur saman af 1478 lifandi ein-
staklingum sem eru 90 ára eða eldri ásamt ættingjum
þeirra. I dulkóðuðum ættfræðigrunni Islenskrar
erfðagreiningar tengdust 839 einstaklingar saman inn-
an 5 meiósa í 271 fjölskyldu þar sem tveir eða fleiri
langlífir eru í hverri fjöldskyldu. Blóðsýna var aflað
að fengnu upplýstu samþykki og því næst var beitt að-
ferðum tengslagreiningar til að finna staðsetningu
gena. Það var gert með því að skoða arfgerðir hundr-
uða langlífra einstaklinga og ættingja þeirra fyrir eitt
þúsund fjölforma erfðamörk. Við tölfræðiúrvinnsluna
var beitt tölvuhugbúnaði er nefnist Allegro. Hugbún-
aðurinn beitir ijölpunktagreiningu (multipoint
calculations) og nýtir sér allar tiltækar upplýsingar um
erfðir samsætanna og reiknar tölfræðilegar lílcur á
hvort sömu samsætur erfðamarka skyldmenna séu
eins að erfðum (identical by descent) frekar en fyrir
tilviljun (identical by state).
Niðurstööur:
Tengslagreining byggist á að skoða arfgerðir margra
skyldra einstaklinga og athuga hvaða samsætur erfða-
marka þeir hafa erft frá sameiginlegum forföður. Hún
gefur til kynna að erfðavísir liggi á ákveðnu litnings-
svæði ef erfðamörk á því svæði mynda ákveðið
mynstur. Arfgerðir 152 langlífra einstaklinga og 172
ættingja þeirra hafa nú þegar verið arfgerðargreindar.
Tengslagreining á 46 fjölskyldum gaf lod-scor hærra
en 2 á einum litningi. Rannsókninni er hvergi nærri
53