Læknaneminn - 01.04.2002, Blaðsíða 57

Niðurstöður:
1. Aldursstöðluð tíðni aðgerða og greininga á 100.000 íbúa:
Greiningar
Ar 83-88 89-94 95-00 breytingar 83-88 89-94 95-00 Breytingar
kyn karlar konur
0-29 4,0 5,1 7,5 46,7% 26,0 38,8 51,8 49,7%
30-59 35,9 42,5 60,8 40,9% 82,7 112,5 155,7 46,9%
60-eldri 77,3 85,7 75,1 -2,9% 124,9 122,4 119,0 -5,0%
Aðgerðir
Ár 83-88 89-94 95-00 83-88 89-94 95-00
kyn karlar konur
0-29 3,5 4,7 7,1 50,6% 24,3 36,4 50,2 51,6%
30-59 30,4 36,4 57,2 46,7% 72,9 106,1 152,6 52,2%
60-eldri 54,3 69,7 62,8 13,6% 86,4 98,4 109,9 21,4%
IVIAT Á HREYFIFÆRNI ELDRI EINSTAKLINGA
Borgarspitala og Landakoti (siðar Sjukrahús Reykja-
víkur) og Landspítala með greiningarnar: 574 og 575
(ICD 9) og K80 og K81 ( ICD10) á árunum 1983-
2000. Úr sjúkdómaskráningum fengust upplýsingar
um aðgerðir, aðgerðardag, innlagnar- og útskriftardag
auk aldurs og kyns sjúklings.
Tíðni greininga og aldurs var fundin fyrir hvert ár og
stöðluð beint miðað við íbúafjölda á Stór-Reykjavík-
ursvæðinu samkvæmt manntali með tilliti til aldurs-
dreifingar og kyns.
2. Meðalaldur við fyrstu sjúkdómsgreiningu
lækkar úr 62 árum í 54 og meðalaldur við
aðgerð lækkar úr 58 í 52 ár.
3. Línuleg fækkun meðallegudaga um 74,4%
og meðallegu eftir aðgerð um 74,6% verður
á tímabilinu. Ahrif kviðsjáraðgerða eru
greinileg en ekki afgerandi. Leiðrétting
fyrir auknum fjölda sjúklinga sýnir fækkun
heildarlegudaga á ári vegna sjúkdómsins
38,5% og eftir aðgerð 31,9%.
Umræða:
Aukning greininga og aðgerða hjá fólki undir 60 ára
aldri og lækkun meðalaldurs í báðum flokkum á sér
líklegast margar skýringar, t.d. almennari nokun óm-
skoðunar, breyttar neysluvenjur, aukna meðalþyngd
og almennari notkun getnaðarvarnarlyfja. Fækkun
legudaga skýrist hugsanlega af betri aðbúnaði á
sjúkrahúsum auk styttri legutíma eftir kviðsjáraðgerð-
ir en með því næst rekstrarlegt hagræði. Með grunn-
vinnu þessarar rannsóknar er búinn til grundvöllur
fyrir frekari rannsóknir á gallsteinasjúkdómum.
Ingunn Jónsdóttir læknanemi, Ólafur Þór Gunnarsson lyf- og
öldrunarlæknir, Lilja Elsa Sörladóttir forstöðumaöur
félagsmiðstöðvarinnar Árskógum
Inngangur:
Á íslandi hefur hingað til lítil áhersla verið lögð á lík-
amsrækt og endurhæfingu aldraðra. Rannsóknir hafa
hins vegar sýnt að með líkamsþjálfun má bæta lífs-
gæði eldri einstaklinga og draga úr ýmsum vandamál-
um sem hrjá þennan aldurshóp. Tilgangur þessarar
rannsóknar var að meta hreyfifærni eldri borgara sem
búa í þjónustuíbúðum í Reykjavík með SPPB prófi
(short physical performance battery) og bera það sam-
an við ýmsar lýðfræðilegar breytur.
Efniviður og aðferðir:
Rannsóknin var þversniðsrannsókn. Öllum íbúum Ár-
skóga 6 og 8 var boðin þátttaka. Þátttakendur gengust
undir mat á hreyfifærni með SPPB prófi sem mælir
jafnvægi, vöðvastyrk í fótum og gönguhraða. Niður-
stöður úr prófinu eru á bilinu 0-12 með 12 sem besta
skor. Þátttakendur svöruðu spurningalista um ýmsa
lýðfræðilega þætti svo sem aldur, hæð, þyngd, hjú-
skaparstöðu, skólagöngu, árstekjur o.fl. I úrvinnslu
gagna var frammistaða í SPPB prófinu borin saman
við lýðfræðilegu breyturnar svo og þær innbyrðis.
Niðurstöður:
95 manns tóku þátt i rannsókninni 36 karlar og 59
konur og voru það 70% af mögulegum þátttakendum í
húsunum. Þátttakendur voru á bilinu 64-99 ára og var
meðalaldur 76,5 ár. Meðalaldur annarra íbúa sem
ekki tóku þátt var 72,5. Meðalskor á SPPB var 10,13
( 2,11. Neikvæð fylgni var milli aldurs og heildar-
stigaíjölda á prófinu (p< 0,002) sem og einstakra þátta
prófsins.
55