Læknaneminn - 01.04.2002, Blaðsíða 58

Skólaganga þátttakenda var að meðaltali 9,88 ( 3,75
ár eða því sem samsvarar rétt rúmlega grunnskóla-
prófi og árstekjur hópsins voru að meðaltali um 1250
þúsund. Marktæk tengsl voru á rnilli skólagöngu og
árstekna (p< 0,0001) en hins vegar fundust engin
marktæk tengsl á milli frammistöðu í SPPB prófinu
og þessara þátta.
Ályktanir:
Niðurstöður þessar sýna hvernig afmarkaður hópur
eldra fólks í Reykjavík stendur m.t.t. hreyfifærni.
Sýnt hefur verið fram á með rannsóknum að próf af
þessu tagi hafa forspárgildi þegar kemur að tíðni
dauðsfalla og innlagnar á hjúkrunarheimili. Því er
mögulegt eftir að þessi hópur hefur verið metinn að
spá fyrir um hver þörfin á þjónustu og hjúkrunarinn-
lögnum verður fyrir hann á konrandi misserum. Þess-
ar upplýsingar geta nýst til þróunar á líkamsræktar-
prógrammi fyrir eldri borgara. Eins geta þær verið
mikilvægar grunnupplýsingar sem nýtast til frekari
rannsókna. Ovíst er hvort þessi ákveðni hópur endur-
speglar eldri borgara í þjóðfélaginu og hvort yfirfæra
megi niðurstöðurnar á aldraða á íslandi almennt eða
hvort hópurinn sker sig úr að einhverju leyti.
Þessi hópur eldri borgara hefur væga færniskerðingu,
mælt með SPPB prófi. Forspárgildi um afdrif þeirra
væri hægt að meta með eftirfylgdarrannsókn.
Ductal carcinoma-in-situ (DCIS) í brjósti á
íslandi 1983-1992
Jóhanna Guðrún Pálmadóttir', Þorvaldur Jónsson2, Jón Gunnlaugur
Jónasson3, Páll H. Möller2, Laufey Tryggvadóttir4, Helgi Sigurðsson2.
'Læknadeild HÍ, 2Landspítali-háskólasjúkrahús, 3Rannsóknastofa
Háskólans í meinafræði, 4 Krabbameinsskrá.
Inngangur:
DCIS í brjósti er talinn vera preinvasivur æxlissjúk-
dómur. Margt sem varðar meinafræði og meðferð
sjúkdómsins er óljóst og umdeilt og endurspeglar það
skort á þekkingu á líffræðilegri hegðun DCIS, þ.á.m.
hættuna á endurmeini. Sjúkdómurinn er í flestum til-
vikum einkennalaus og greinist oftast á brjóstamynd.
Tilfellum ætti því að fjölga með tilkomu hópleitar að
brjóstakrabbameini með brjóstamyndatöku. Gerð var
afturskyggn rannsókn á DCIS á íslandi á 10 ára tíma-
bilinu 1983-1992, eða síðustu fimm ár fyrir og fyrstu
fimm ár eftir að hópleit hófst hér á landi. Skoðuð var
klínísk mynd, meðferð og meinafræðileg gerð æxla og
tíðni endurmeina könnuð.
Efniviöur og aðferöir:
Leitað var að in-situ krabbameinum í brjósti á árunum
1983-1992 í tölvufærðum skrám Krabbameinsskrár
og RH. Úr sömu skrám fengust upplýsingar um önnur
illkynja brjóstamein eftir fyrstu greiningu DCIS. Öll
vefjasýni voru endurskoðuð og flokkuð eftir ýmsum
meinafræðilegum skilmerkjum. Upplýsingar um ein-
kenni og meðferð fengust úr sjúkraskrám. Allar upp-
lýsingar voru skráðar í tölvufærðan gagnagrunn til úr-
vinnslu.
Niðurstöður:
Alls greindust 76 konur, 11 á fyrra tímabilinu (ný-
gengi 2) og 65 á því síðara (nýgengi 10), á aldrinum
34-82 ára, miðaldur 54 ár. Aldursdreifing var sam-
bærileg á báðum tímabilunum. Sjúkdómurinn var í
vinstra brjósti hjá 39 konum en hægra hjá 37, oftast í
efri, ytri fjórðungi. Meinið var einkennalaust hjá 53
konum en 23 höfðu einhver einkenni, oftast útferð eða
hnút. Brjóstamynd var tekin af 74 konum og sáust
mikrokalkanir á 59 myndum og hnútur á 20. Frumu-
rannsókn var gerð hjá 72 konum og voru 23 sýni talin
eðlileg, 21 grunsamlegt fyrir illkynjun og 26 óyggj-
andi illkynja. Konurnar gengust undir alls 122 skurð-
aðgerðir. Endanleg skurðmeðferð var fleygskurður hjá
38 konum, brjóstataka hjá 38 og holhandareitlataka
var gerð hjá 49 konum. Geislameðferð fengu 12 kon-
ur eftir fleygskurð en í helmingi þeirra tilfella var
æxlisvöxtur í skurðbrún eða innan við 1 mm frá henni.
Stærð æxlis var frá 0.4 cm til meira en 7 cm. Algeng-
ustu vefjameinafræðilegu byggingarmynstur voru
cornedo, cribriform og solid. Kjarnagráða 1 var til
staðar í 13 sýnum, 28 voru með kjarnagráðu 2 og 35
með kjarnagráðu 3. Drep var til staðar í 61 sýni. Alls
flokkuðust 15 æxli í Van Nuys flokk 1,26 í llokk 2 og
35 í flokk 3. Endurmein voru alls 18 hjá 17 konum
(22%). Nýr DCIS var greindur 6 sinnum hjá 5 konum,
22-129 mánuðum eftir fyrstu greiningu, 4 sinnum í
sama brjósti og 2 sinnum í hinu brjóstinu. Ifarandi
æxlisvöxtur greindist hjá 12 konum, 10-149 mánuð-
um eftir fyrstu greiningu DCIS, 6 sinnum í sama
brjósti og 6 sinnum í hinu brjóstinu. Upphafsmein ein-
kenndust af hárri kjarnagráðu, drepi, stærð á bilinu
0.4-2.3 cm og fríum skurðbrúnum í flestum tilvikum.
Geislameðferð höfðu þrjár konur fengið.
Ályktanir:
Tilfellum DCIS hér á landi fjölgaði mikið með til-
komu hópleitar. Greining æxlanna með frumumeina-
fræðilegum aðferðum var óáreiðanleg. í helmingi til-
fella var brjóstataka endanleg skurðmeðferð en oft
þurfti meira en eina skurðaðgerð áður en meðferð
taldist fullnægjandi. Gerð var eitlatökuaðgerð hjá
meirihluta sjúklinga. Ekki var fylgni milli aldurs sjúk-
linga og meðferðar með brjóstatöku en því stærra sem
56