Bændablaðið - 05.10.2023, Qupperneq 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 5. október 2023
FRÉTTIR
Um 500 manns á hesti
– Laufskálaréttir ávallt vinælar
Ein stærsta stóðrétt landsins fór
fram síðastliðna helgi, laugar-
daginn 30. september.
Stóðrekstrarstjóri var Ólafur
Sigurgeirsson á Kálfsstöðum og
Bergur Gunnarsson á Narfastöðum
hafði yfirumsjón með réttarstörfum.
Bændablaðið ræddi við Berg
Gunnarsson sem sagði að allt
hafi tekist með miklum ágætum.
„Veðrið lék við okkur, það var
algjörlega frábært, og rekstrarstörf
gengu vel. Í góðu veðri eru allir
rólegir og slakir, bæði hestar og
menn. Reksturinn gekk vel en í
heildina eru þetta um 400 hross,
sem skiptist í um 300 fullorðin
hross og 100 folöld, sem rekin
eru frá Kolbeinsdal og niður í
Laufskálarétt.“
Bergur segir að í ár hafi metfjöldi
fólks tekið þátt í rekstrarstörfum og
riðið með rekstrinum.
„Við smölunina töldum við
tæplega 500 manns sem mættu á
hesti, en það er með því mesta sem
verið hefur. Þetta er blandaður hópur
knapa, bæði eru þarna eigendur sem
eru að sækja sín hross úr dalnum og
fólk sem tengist þeim en það eru um
20 bæir sem nýta sér afréttina þó
fleiri eigi rétt á upprekstri. Svo er
einnig töluverður fjöldi sem mætir í
gegnum hestatengda ferðaþjónustu,
en þó nokkur fyrirtæki bjóða upp á
ferðir tengdum Laufskálaréttum.“
Bergur segir að Laufskála­
réttarhelgin sé ein stærsta helgin
í Skagafirði ár hvert. „Það er
gaman að sjá hvað hesturinn
hefur mikið aðdráttarafl en á
föstudagskvöld mættu um 800
manns á reiðhallarsýningu í
Svaðastaðahöllinni, en sýningin er
haldin í tengslum við Laufskálaréttir.
Á laugardeginum töldum við svo
að um 2.500 manns hefðu komið í
réttirnar meðan að réttarstörf stóðu
yfir, sem er með mesta móti. Allt
gekk þetta vel og slysalaust fyrir
sig,“ segir Bergur að lokum. /þag
FB Reykjavík
Korngarðar 12
570 9800
FB Selfoss
Austurvegur 64 a
570 9840
FB Hvolsvöllur
Duftþaksbraut 1
570 9850
www.fodur.is
fodur@fodur.is
* Tilboðið gildir í október 2023 eða á meðan birgðir endast.
TILBOÐ MÁNAÐARINS*
18% AFSLÁTTUR af búnti af
70mm staurum (203 stk.)
Rúlla af gaddavír og
rúlla af girðingarneti
fylgja FRÍTT með.
Þú velur grænt eða galv.
5, 6 eða 7 strengja.
139.900 kr. m/vsk.
KAUPAUKI
TAKMARKAÐ MAGN
Minkarækt:
Verð skinna mjög lágt
Í september fór fram uppboð á
minkaskinnum hjá Saga Furs í
Finnlandi. Meðalverðið var langt
undir framleiðslukostnaði.
Einar Eðvald Einarsson,
minkabóndi á Syðra­Skörðugili,
segir það jákvæða við uppboðið
að liðlega nítíu prósent skinnanna
seldust, sem sé meira en í fyrra.
Meðalverð íslenskra skinna á árinu
voru tæpar fjögur þúsund krónur á
meðan framleiðslukostnaðurinn er á
bilinu sjö til átta þúsund krónur. Þetta
var síðasta uppboð ársins.
Áföll greinarinnar hafa verið
stór undanfarin ár. Fyrst féll
skinnaverðið árið 2016 í kjölfar
mikillar offramleiðslu árið á undan.
Covid­faraldurinn lokaði síðan á
stærstu markaðina í Asíu. Einar segir
þrengingar greinarinnar yfirleitt ekki
hafa varað nema í þrjú til fjögur
ár. Núna hafi minkabændur farið í
gegnum átta ára samdráttarskeið,
sem sé einsdæmi.
Íslenskir minkabændur hafa
í gegnum tíðina selt sín skinn á
uppboði í Kaupmannahöfn. Eftir
hrun greinarinnar í Danmörku hafi
þeir fært sig til Saga Furs í Helsinki
í Finnlandi. „Ég er ekki bjartsýnn á
framtíðina, en auðvitað vonar maður
að einhverjir standi þetta af sér,“
segir Einar. Árið 2015 hafi verið
32 starfandi minkabú á landinu, á
meðan þau séu átta í dag. /ÁL
Kjötvinnsla:
Fræðslumyndbönd
um úrbeiningu
Nýlega voru fræðslumyndbönd
um úrbeiningu og sögun á
lambskrokkum gerð aðgengileg
á vef Vörusmiðjunnar BioPol á
Skagaströnd.
Er myndbandaframleiðslan hluti
af samstarfsverkefni á milli Vöru­
smiðjunnar og Farskólans, miðstöðvar
símenntunar á Norðurlandi vestra.
Nýlega lauk tökum á sambærilegum
fræðslumyndböndum um vinnslu á
ærskrokki og eru þau nú í eftirvinnslu.
Frá hugmynd að tilbúinni vöru
Að sögn Þórhildar M. Jónsdóttur
hjá Vörusmiðjunni er markmið
samstarfsins að auka færni hjá þeim
sem vilja fara í matvælaframleiðslu.
„Það hafa verið haldin yfirgripsmikil
námskeið í samstarfi við Beint frá
býli þar sem farið er yfir allt ferlið
frá hugmynd að tilbúinni vöru.
Við höfum fundið fyrir mikilli
þörf á dagsnámskeiðum þar sem
þátttakendur gætu gert hlutina sjálfir
og lært aðferðir. Síðustu ár hefur verið
boðið upp á fjölbreytt námskeið þar
sem hefur verið farið í grunnþætti á
framleiðslu á matvælum og hafa þau
námskeið verið vel sótt.
Við vildum svo gera betur og búa
til fræðslumyndbönd bæði fyrir þá
sem hafa komið á námskeið til okkar
og þá sem vilja auka færni sína í að
úrbeina, saga og ganga frá kjöti. Allir
kannast við að fara á námskeið og
læra handtökin og svo líður langur
tími þar til þarf að nýta þekkinguna
aftur og þá hefur fennt örlítið yfir
þekkinguna. Þá er svo gott að geta
rifjað upp hvernig þetta er gert með
því að skoða fræðslumyndböndin.“
Fínir leiðbeinendur
Þórhildur segir að góðir leiðbeinendur
standi að námskeiðunum hjá
Farskólanum. „Sigfríður Jódís
Halldórsdóttir er ein af þeim. Hún
er kjötiðnaðarmeistari með áralanga
reynslu í verkun og vinnslu á kjöti. Eins
og sést í þessum fræðslumyndböndum
þá er handbragðið fumlaust og svo
fylgir mikil fræðsla um vöðva og
hvernig megi nýta skrokkana.“
Hún segir að myndböndin séu stutt
og hnitmiðuð til að auðvelda fólki að
hagnýta sér þau í afmarkaða vinnslu.
Nýju myndböndin eru væntanleg von
bráðar inn á vefinn. Myndböndin eru
aðgengileg á slóðinni vorusmidja.is/
fraedsla. /smh
Sigfríður Jódís Halldórsdóttir kjöt­
iðnaðarmeistari og Þórhildur M.
Jónsdóttir á tökustað.
Elvar Einarsson, hrossaræktandi og bóndi á Syðra-
Skörðugili í Skagafirði, sækir Laufskálaréttir heim
ár hvert.
Elvar, ásamt fjölskyldu sinni, býður upp á hestatengda
ferðaþjónustu í Skagafirði og nágrenni og m.a. ferðir
í Laufskálaréttir á haustin. Í ár reið Elvar með hóp
erlendra ferðamanna til rétta. Í hópnum voru Svíar,
Norðmenn og Finnar ásamt framkvæmdanefnd síðasta
heimsmeistaramóts sem haldið var í Hollandi nú í sumar.
Elvar segir að dagurinn hafi verið frábær í alla
staði. „Það var geggjuð upplifun að ríða í dalinn á
laugardeginum, veðrið var algjörlega frábært og það
var svo mikil ró yfir öllu.“
Vakið hefur athygli hversu margir mættu ríðandi í
dalinn en talið er að um 500 manns hafi verið á baki.
„Ég hef aldrei verið á hestbaki í svona stórum hóp og
held að jafnvel fleiri en 500 manns hafi verið á baki.
Þetta var einn af mínum merkilegustu dögum sem ég
hef lifað, dagurinn var í alla staði frábær,“ segir Elvar.
Aðspurður hvers vegna Laufskálaréttir séu jafn
vinsælar og raun ber vitni segir Elvar að það sé margt
sem heilli. „Náttúran og landslagið í Kolbeinsdal er
einstakt. Þar er mikil saga og fjöldi gamalla eyðibýla sem
riðið er fram hjá. Að fá tækifæri að ríða með svo stórum
hópi knapa og lausra hrossa í rekstri er ekki eitthvað sem
er í boði á hverjum degi. Það er mikilfengleg sjón að sjá
stóðið koma niður úr Kolbeinsdal og í réttina. Svo eru
Skagfirðingar einstaklega góðir gestgjafar og hingað er
gott að koma.“
Elvar segir að lokum að þeir bændur og eigendur
hrossanna sem reka hross á fjall í Kolbeinsdal og standa
fyrir Laufskálaréttum eigi þakkir skildar fyrir að halda í
þessa hefð. „Það er ekki sjálfgefið að bændur nenni að
standa í þessu og að fá yfir sig fjölda af ferðamönnum,
bæði íslenskum og erlendum, við réttarstörf. Frá því að ég
man eftir mér þá hafa Laufskálaréttir verið stórviðburður
og gleðin verið við völd og verður þannig vonandi áfram
um ókomna tíð.“ /þag
Einstök upplifun
– Miklar vinsældir Laufskálarétta
Bergur Gunnarsson.
Mynd Freydís Bergsdóttir
Veðrið lék við bæði hesta og menn í Laufskálaréttum en um 400 hross eru rekin þangað frá Kolbeinsdal.
Mynd / Henk Petersen
Elvar Einarsson á Syðra­Skörðugili reið með hóp af Svíum, Norðmönnum og Finnum ásamt framkvæmdanefnd
síðasta heimsmeistaramóts sem haldið var í Hollandi nú í sumar. Myndir / Ásdís Ósk Elvarsdóttir