Úrval - 01.11.1962, Qupperneq 126

142
urinn. Og' vissir fuglar, til dæm-
is þrestirnir, halda líka sínn
óttusöng. Enn eru fuglar, sem
einungis syngja að nóttu til, en
frægasti söngvarinn í næturkórn-
um, næturgalinn, sjmgur þó líka
á daginn. Og síðari hluta nætur
skýzt svo múrsvalan, borgarbú-
inn, út úr myrkrafylgsnum reyk-
háfanna, sveiflar sér eins og ör
sé skotið upp í hæstu hæðir til
móts við Ijósið, sem enn hefur
e-kki náð til jarðar, og' fagnar ])ar
komandi degi.
Hin dásamlega tónleikni snjöil-
ustu söngfuglanna hefur löngum
verið mönnum leyndardómur. Er
hún þeim meðfædd, frá fyrstu
tíð. Hefur hún þroskazt með
þeim sem erfður eiginleiki, eða
er það numin list? Fuglafræðing-
ar hafa að undanförnu leitað
svara við þessu með nákvæmri
rannsókn og beita við hana full-
komnustu tækjum — segulbands-
upptöku og rafeindatóngrein-
ingu. Teija þeir niðurstöðurnar
leiða í Ijós að um allt þetta
þrennt sé að ræða, yfirleitt. Hin-
ir einfaldari kalltónar séu fugl-
inum meðfæddir, en hinn marg-
brotnari, listræni söngur geti
verið að nokkru leyti erfðaeigin-
leiki og að nokkru leyti num-
inn — eða þá eingöngu num-
inn.
Rannsókn se-m brezki vísinda-
maðurinn, W. H. Thorpe við há-
ÚRVAL
skólann í Cambridge, hefur
stjórnað, leiddi til dæmis í Ijós,
að væri einn af þessum söngsnill-
ingum tekinn sem ungi úr hreiðr-
inu og alinn upp í einangrun frá
öðrum karlfuglum af sömu teg-
und, varð söngur hans ekki nema
ófullkomin tilraun, samanborið
við tónsnilli hinna, sem ólust upp
meðal sinna. Þetta þykir sanna
að þarna sé um takmarkaða söng-
erfð að ræða. Þegar litla fangan-
um var siðan gefinn kostur á að
hhista á söng ættfug'la sinna,
jókst leikni hans stöðugt. Þannig
hvetur sameiginlegur söngur til
listrænna afreka. Og hver mundi
líka efast um það, sem hlýðir á
kór fuglanna, þegar þeir heilsa
fögrum vormorgni með samstillt-
um söng?
Enn leiddi fyrrnefnd rannsókn
í ljós, að þegar hópur söngfugla
vissrar tegundar var alinn upp í
einangrun, varð söngur þeirra
livers um sig svo nákvæmlega
eins og samræmdur, að ekki var
nokkur leið að greina eina rödd
frá annarri. Aftur á móti var
söngur þeirra harla ólíkur söng
sömu fugla, sem ólust upp i sinu
eðlilega umhverfi við fullt frelsi.
Fuglafræðingarnir i Cambridge
komust og að raun um, að mál-
tækið, „hvað ungur nemur, gam-
all temur“, er í fullu gildi meðal
söngfuglanna. Svo virðist sem
söngur þeirra nái fullum, listræn-
I