Úrval - 01.11.1962, Blaðsíða 86

102
ÚRYAL
Úr upplýsingum um geislaorku
þá, sem Marz fær frá sólinni, er
mögulegt að vinna hugsanlegar
tölur um hitastigið á yfirborði
Marz. Meðalhitinn, sem reiknaður
hefur verið út, er frá 17 stiga
frosti niður i 32 stiga frost á
Celsíus, sem fer eftir því, með
hvaða tölum reiknað er, þegar
tekið er til greina, að live miklu
leyti gufuhvolfið á Marz hleypir
hitanum í gegn.
En hað eru möguleikar á ]>ví
að mæla beint hitastigið á yfir-
borði Marz með lijáip sérstakra
liitamæla, sem settir eru í
brennidepii sjónaukans. Þessar
mælingar hafa sýnt, að á hiýj-
ustu hitasvæðum Marz má gera
ráð fyrir hitastigi, sem er frá
70 stiga frosti upp í 30 stiga hita
á Gelsius. Eins og tölurnar benda
til, ættu að finnast þar góð skil-
yrði fyrir því, að ýmsar myndir
lífvera geti ]>rifizt þar.
Rú«sneski visindamaðurinn G.
A., Tichov, sem stundað hefur
Marzrannsóknir, hefur rannsak-
að rnjög ýtariega ýmiss konar
iífverur við sérstaklega erfið lifs-
skiiyrði á heimsskautasvæðum,
eyðimörkum og háum fjallstind-
um. í slíku sambandi gengur
maður alltaf út frá því sem vissu,
að iífið sé algilt og ails staðar
hið sama í alheimnum. Þess
vegna verður maður að gera ráð
fyrir því, að geti viss jurtateg-
und lifað við visst hitastig og
önnur viss skilyrði hér á jörðu,
hljóti hún eins að geta lifað við
slík skilyrði á öðrum hnöttum.
Þar að auki er ekki hægt að
ganga fram hjá þeim möguleika,
að jurtirnar hafi getað ]>róazt
þannig, að þær geti þolað iofts-
lagið á Marz betur en jarðnesk-
ar jurtir ættu að gera. Hið lága
næturhitastig á Marz ætti ekki
nauðsynlega að þurfa að stemma
stigu fyrir möguleikum á tilvist
lífvera þar. í köldustu héruðum
Síberíu lifa til dæmis um 200 ó-
líkar jnrtategundir.
Marz er umluktur þunnu gufu-
hvoifi. Með hjáip litrófsgreining-
ar hafa menn reynt að finna og
ákvarða magn súrefnis og vatns-
gufu í því gufuhvolfi. Ekki hefur
reynzt unnt að komast að neinni
ótviræðri niðurstöðu. Eina nið-
urstaðan, sem hefur fengizt, er
sú, að magnið af þessum loflteg-
undum hljóti að vera mjög lítið.
Hið litia súrefnisinnihald gufu-
hvolfsins á Marz álítur Tichov,
að geti stafað af því, að jurtirnar
sjálfar geymi í sér það súrefni,
sem þær framleiða með kolsýru-
námi. Þessa fyrirbrigðis verður
vart hjá vissum vatnajurtum hér
á jörðinni.
í gufuhvolfi jarðarinnar er efn-
ið ózón („aliotropiskt“ súrefni,