Torfhildur - 01.04.2007, Side 127

Torfhildur - 01.04.2007, Side 127
James Joyce 101 við Joachim Abbas. Eftir því sem á leið fór heimspeki endurreisnar- hugsuðarins Giordano Bruno að verða honum mikilvægari og skiptir afar miklu máli fyrir þróun skilnings Joyce á listaverkinu frá kosmos til kaosmos. Aðrir sígildir höfundar sem hann vitnar í víða í verkum sínum eru m.a. Boccaccio, Dante, Shakespeare og Jonathan Swift. Nú á dögum kann okkur að virðast öll þessi hugmyndafræði listarinnar í hæsta máta útópísk. Svo mikið vatn er runnið til sjávar síðan hún var þróuð; við höfum verið kynnt fyrir fræðum manna eins og Saussure, Barthes, Derrida, og vitum nú hversu handahófskennt hið málfræðilega samband okkar við veruleikann er. Engu að síður má glögglega sjá af þessu hvað Joyce var óhemju vitsmunalegur og metnaðarfullur rithöfundur þegar sem ungur maður; það að list- sköpun hans skipti hann það miklu máli að hann lagðist í svona djúp heilabrot og kenningasmíðar rennir stoðum undir það sem áður var sagt: fagurfræðin leysti guðfræði kaþólsku kirkjunnar af hólmi sem þungamiðjan í sálarlífi Joyce; trúarhitinn, guðsdýrlcunin sem einkenndi hann í æsku lét í minni pokann fyrir listdýrkun, trúnni á að list geti upphafið okkur og frelsað. Joyce varð æðsti prestur sinna eigin trúarbragða. Listdýrkunin var stöðug í honum alla hans ævi og verk hans endurspegla hvernig hið skapandi ímyndunarafl hans þroskaðist með árunum jafnfram því sem listdýrkunin lcallaði á að þetta ímyndunar- afl yrði virkjað til listrænnar tjáningar. Dubliners lcorn ekki út fyrr en 1914 og aðeins tveimur árum síðar leit A Portrett ofthe Artist as a Young Man dagsins ljós. Þar hefur hann þegar ákveðið að mögu- [ leikar realismans væru fullnýttir og samdi þess í stað þroskasögu, | bildungsroman, þar sem lesandinn fær næstum beinan aðgang að huga aðalpersónunnar, Stephens Dedalusar. Frásagnartæknin sem nefnist hugflæði, eða ‘stream of consciousness’, var hér tekin að fá sterka mynd í meðförum Joyce og af þeim sökum er þessi bók núorðið oft kölluð hin dæmigerða móderníska skáldsaga. Jafnvel mætti kalla hana einu „dæmigerðu“ skáldsöguna sem Joyce skrifaði. Síðan liðu sjö ár, einungis mörkuð árið 1918 af útgáfu Exiles, eina leikritsins sem hann skrifaði og þá, árið 1922, birtist sjálft meistara- verkið, Ulysses. Það er ekki tilgangur þessa litla erindis að fara ofan í saumana á þessari alræmdu ofurskáldsögu. Hún er löng, og hún er flókin, en
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174

x

Torfhildur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Torfhildur
https://timarit.is/publication/1919

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.