Torfhildur - 01.04.2007, Page 130

KáriPáll Óskarsson
söguþráður, einungis þematísk framvinda sem knúin er áfram af
tungumálinu sjálfu. Því má taka undir með Samuel Beckett þegar
hann sagði: bókin er ekki um neitt eitthvað, hún sjálf er þetta eitt-
hvað. Hér er einnig hringrás. Þegar búið er að lesa niður síðustu
blaðsíðuna má einfaldlega fletta aftur fram að þeirri íyrstu og byrja
upp á nýtt: bókin er í raun endalaus.
Á því æviskeiði þegar Joyce skrifaði Finnegans Wake var hann
orðinn næstum alveg blindur og heyrnin farin að skipta hann meira
máli, en það er viðeigandi að skáld sem hafði alltaf haft svo sterkar
rætur í hinni munnlegu hefð skyldi að lokum finna tjáningu sinni
svo lyrískt, músíkalskt form. Hann hafði alla tíð frábæra tenórrödd
og stundaði söngnám. Allar bækur geta verið óþægilega þögular
þegar þær eru lesnar; þær eru einungis spegilmyndir hins mælta
máls. Kannski má segja að Joyce hafi í lok ferils síns tekist að komast
lengra en nokkur annar í að rjúfa þann þagnarmúr sem einkennir
allar bækur sem lesnar eru, allt ritað mál, með þeirri risavöxnu
sinfóníu orðanna sem nefnist Finnegans Wake.
James Joyce var fæddur í Dublin 1882 og lést í Zurich 1941. Á
ævi sinni skrifaði hann nokkrar bælcur. Svo ótal margt hefur verið
skrifað um hann og þessi fáu verk hans að sjálfsagt þyrfti maður að
vera haldinn einhverri geðveilu ef hann hygðist gera grein fyrir öllu
sem skiptir máli í því samhengi í einni lítilli grein.2 Enda var það ekki
takmarkið með þessum fáeinu, auðmjúku síðum heldur einungis að
reyna að vekja áhuga einhverra lesenda á þessum undursamlegu
slcáldverkum sem mér finnst oft að njóti ekki verðskuldaðrar athygli
meðal minnar kynslóðar íslensks bókmenntafólks. Ég hvet þvi
sem flesta til að ganga óhilcað inn í völundarhúsið. Það getur verið
dýrðlegt að týnast í því.
2 Sem ýtarefni mætti nefna eftiríaldar bækun Bishop, John. Joyce’s Book ofthe Dark.
Wisconsin: Wisconsin, 1993; Burgess, Anthony. ReJoyce. London, New York: Norton,
1968; Elimann, Riehard. James Joyce. London: Oxford, 1966; Gifford, Don. Ulysses
Annotated. Berkeley: UCP, 1988; Gilbert, Stuart James Joyce’s Ulysses: A Study.
Harmondsworth: Penguin, 1963; The Cambridge Companion to James Joyce. Ritstj.
Derek Attridge. Cambridge, Eng./New York: Cambridge, 1990.
I.28