Torfhildur - 01.04.2007, Page 143

Tesur um Syluiu Plath
„this sort of thing“, þýðir Hallberg, karlmaður fæddur 1930, það
sem „því arna“, nokkuð sem er algjörlega úr samhengi og gerir ljóðið
forneskjulegt. Sömuleiðis eru einföld orð hlaðin merkingarauka, eins
og þegar hann þýðir „Pitcher of milk, now empty“ sem „mjólkurtúðu,
nú gelda“. Auðvitað er þetta líka spurning um markmið þýðandans:
er það að gera ljóðið íslenskt eða gera kvenlega tilfinningu skáldsins |
skiljanlega íslenskum lesendum. Hallberg hefur annaðhvort tekið
fyrri leiðina meðvitað, eða ekki getað betur.
iii. Samfélagið og dauðinn
Í
Dauðinn var Sylviu Plath alltaf hugleikinn og það er auðráðið á Ariel.
Önnur skáldkona var líka hugfangin af dauðanum í sínum Ijóðum,
Anne Sexton, en þær Plath urðu vinkonur eftir að þær kynntust á
ritlistarnámskeiði hjá Robert Lowell undir lok sjötta áratugarins. Ég
velti því fyrir mér hvers vegna dauðinn er þeim svona hugleikinn,
hvort hið fullkomna samfélag eftirstríðsáranna hafi átt þar hlut að
máli. Báðar enduðu þær á því að taka eigið líf, Plath 1963 og Sexton
1974-
Ljóð Sexton í bókinni Live or Die eru samfélagslegri en þau
persónulegu hjá Plath í Ariel. Sexton yrkir um stöðu sína sem konu
í samfélaginu, hvernig hún vill ekki vera og hvað hún vill vera. Ég er I
ekki að fullyrða að það sé hægt að túlka ljóð Plath út frá ljóðum Sex-
ton en ég held það geti hjálpað til við að skilja innhverfari ljóð þeir-
rar fyrrnefndu. Það er allt of auðvelt að skrifa geðveiki (móðursýki?)
á ljóð Sylviu Plath, en það er erfiðara ef við lítum á samtímaskáld
hennar og góða vinkonu sem stríddi við sömu aðstæður.
Á eftirstíðsárunum var hið fullkomna samfélag markmið allra.
Konur áttu að giftast, eignast börn, vera góðar eiginkonur og hugsa
um heimilið. Báðar Plath og Sexton pössuðu ekki inn í þetta hlut-
verk, en reyndu samt. Þær voru metnaðarfullar til jafns við karla,
Plath afburðanemandi og þær báðar afburðaskáld en það hefur líka
lengi þótt lýti á lconum að yrkja. Þær þurftu að þola staðalmyndir
samfélagsins og taka þátt í þeim til þess að vera samþykktar. Caro-
line King Bartand segir Plath hafa reynt að fela gáfur sínar og reynt
að koma fyrir sem venjuleg og saklaus stelpa, svo strákar myndu